Ứng dụng công nghệ là 'chìa khóa vàng' cho HTX bứt phá

Những năm gần đây, bức tranh kinh tế tập thể của tỉnh Bắc Giang đã có nhiều khởi sắc rõ rệt. Toàn tỉnh hiện có hơn 1.200 HTX với trên 43.000 thành viên, phần lớn hoạt động hiệu quả. Điểm chung dễ nhận thấy ở các HTX thành công là tư duy năng động, dám nghĩ dám làm và coi việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số là “xương sống” cho sự phát triển bền vững.

Thực tế từ những “quả ngọt”

Câu chuyện tại HTX Nông nghiệp công nghệ cao và Sản xuất, kinh doanh dịch vụ tổng hợp Như Hoa ở phường Bích Động (thị xã Việt Yên) là một minh chứng sống động. Với quy mô 5.000 m² nhà màng trồng dưa lưới, dưa lê và 3 ha đất liên kết trồng khoai tây, khoai lang, rau màu, mỗi năm HTX cung ứng ra thị trường khoảng 50 tấn nông sản tươi. Nhận thấy tiềm năng từ chế biến sâu, năm 2023, HTX bắt đầu thử nghiệm sản phẩm dưa lê sấy dẻo và nhanh chóng được thị trường đón nhận.

Tuy nhiên, khó khăn ban đầu là không hề nhỏ với các thành viên HTX. Lúc đó, HTX phải đi thuê toàn bộ máy móc sấy từ một đơn vị ngoài tỉnh. Chi phí vận chuyển, thuê mướn rất tốn kém, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và sự chủ động trong sản xuất.

Xác định phải làm chủ công nghệ mới có thể phát triển, HTX đã mạnh dạn dồn lực đầu tư. Nhờ sự hỗ trợ từ một số nguồn vốn chính sách cùng vốn tự có, đầu năm 2024, HTX đã đầu tư một máy sấy lạnh và một máy sấy nhiệt hiện đại. Từ đây, các dòng sản phẩm chế biến sâu như khoai lang sấy mật ong, khoai lang sấy dẻo, khoai tây lắc, dưa sấy dẻo... ra đời, cho sản lượng trung bình khoảng 10 tấn mỗi năm và luôn trong tình trạng “cháy hàng”.

Đầu tư máy móc sấy nông sản tại HTX Như Hoa

Không dừng lại ở đó, mới đây, HTX đã hoàn thành xây dựng nhà xưởng rộng 300 m², đạt tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001:2000, đồng thời đầu tư thêm một dây chuyền đồng bộ gồm máy thái lát, máy chiên giòn, máy tách dầu và máy đóng gói.

Việc đầu tư này giúp HTX tiết kiệm được khoảng 70% nhân công lao động, giảm đáng kể thời gian sản xuất và quan trọng nhất là nâng cao chất lượng sản phẩm đồng đều, đủ tiêu chuẩn để hướng tới thị trường xuất khẩu.

Tương tự, tại HTX Chế biến thực phẩm nông sản Cường Thi ở xã Đại Hóa (Tân Yên), câu chuyện về ứng dụng công nghệ cũng đã tạo nên một bước ngoặt lớn. Vốn nổi tiếng với các sản phẩm truyền thống như kẹo lạc, kẹo dồi, chè lam, trước đây khi còn làm thủ công, sản lượng của HTX chỉ đạt 3-4 tấn/năm. Thế nhưng, từ năm 2017 đến nay, nhờ mạnh dạn đầu tư máy móc vào các khâu như rang, trộn, cắt, đóng gói, sản lượng đã tăng vọt lên 300-400 tấn/năm, gấp 100 lần so với trước. Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, mang lại lợi nhuận ổn định khoảng 700 triệu đồng mỗi năm cho HTX.

Làn sóng đổi mới công nghệ đang lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng HTX ở Bắc Giang. Có thể kể đến HTX Nông nghiệp Xanh Yên Thế với dây chuyền giết mổ, chế biến gà đồi Yên Thế hiện đại, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, kết hợp mô hình số hóa HTX để quản lý và thúc đẩy tiêu thụ.

Hay như HTX Sản xuất kinh doanh và Tiêu thụ mỳ gạo Hiền Phước (thị xã Chũ) đã ứng dụng dây chuyền sản xuất và sấy mỳ bằng nhiệt, cho phép sản xuất quanh năm mà không phụ thuộc vào thời tiết. Nhiều HTX khác cũng đang tích cực áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt tự động, quản lý trang trại qua điện thoại thông minh, sử dụng tem truy xuất nguồn gốc để minh bạch thông tin sản phẩm…

Đòn bẩy từ sự tiếp sức

Thành phần kinh tế tập thể, mà nòng cốt là các HTX, đóng vai trò quan trọng trong việc tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tại Bắc Giang. Tuy nhiên, một thực tế không thể phủ nhận là phần lớn các HTX vẫn có quy mô nhỏ, năng lực tài chính và quản trị không đồng đều, thiếu vốn và đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao để tiếp cận, làm chủ công nghệ hiện đại.

Trước những khó khăn đó, sự “tiếp sức” kịp thời từ các cấp, các ngành, đặc biệt là Liên minh HTX tỉnh, đã trở thành đòn bẩy quan trọng. Những năm qua, tỉnh Bắc Giang đã tập trung thực hiện hiệu quả các nghị quyết lớn như Nghị quyết số 401-NQ/TU, Nghị quyết số 19-NQ/TW của Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ tiên tiến với HTX là hạt nhân. Kết quả, đến nay toàn tỉnh đã có hơn 1.500 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có liên kết chuỗi giá trị, mang lại giá trị sản xuất cao hơn từ 2-2,5 lần so với phương thức truyền thống.

Nhiều HTX đã được hỗ trợ ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Một trong những chương trình hỗ trợ tiêu biểu nhất là Đề án “Hỗ trợ phát triển mô hình HTX ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh và mô hình HTX nông nghiệp khởi nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, giai đoạn 2021-2025” do Liên minh HTX tỉnh chủ trì triển khai.

Đề án đặt mục tiêu xây dựng 5 mô hình HTX ứng dụng công nghệ 4.0 và 5 mô hình HTX nông nghiệp khởi nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong các lĩnh vực đa dạng như trồng cây ăn quả, dược liệu, sản xuất mỳ gạo, chăn nuôi lợn hữu cơ, rau hoa nhà màng và thủy sản.

Ngay sau khi đề án được phê duyệt, Liên minh HTX tỉnh đã xây dựng kế hoạch chi tiết, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và UBND các địa phương để triển khai. Đến nay, 5 HTX đã được hỗ trợ xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ 4.0, cụ thể là được số hóa toàn bộ quy trình quản lý, điều hành. Cùng với đó, 9 loại máy móc, thiết bị hiện đại đã được trao cho 5 HTX với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 2,5 tỷ đồng. Đề án cũng đã hỗ trợ thu hút 9 lao động trẻ có trình độ về làm việc, tư vấn xây dựng phương án kinh doanh, nâng cấp bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc và tạo điều kiện tham gia nhiều chương trình xúc tiến thương mại lớn.

Những con số biết nói

Hiệu quả từ sự đầu tư bài bản và hỗ trợ đúng lúc được thể hiện qua những con số tăng trưởng đầy ấn tượng. HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh (Hiệp Hòa) là một ví dụ điển hình. Nếu năm 2022, sản lượng thịt lợn tiêu thụ của HTX đạt 250 tấn/tháng, doanh thu hơn 23 tỷ đồng/năm, thì đến năm 2024 đã tăng vọt lên hơn 400 tấn/tháng và doanh thu gần 45 tỷ đồng/năm. HTX đang tạo việc làm ổn định cho 25 lao động với mức lương trung bình 10 triệu đồng/tháng. Tương tự, HTX Nông nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ tổng hợp Hồng Xuân (huyện Lục Ngạn) cũng ghi nhận doanh thu tăng từ 27,5 tỷ đồng năm 2022 lên gần 50 tỷ đồng vào năm 2024.

Đến hết năm 2024, toàn tỉnh có khoảng 60 HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và khoảng 200 HTX nông nghiệp tham gia liên kết chuỗi giá trị. Các mô hình này không chỉ khẳng định được vị thế trên thị trường mà còn đóng vai trò tiên phong, thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người nông dân, góp phần đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới.

Theo Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang, hỗ trợ các HTX tiếp cận, ứng dụng và làm chủ công nghệ là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Đặc biệt, Luật HTX 2023 có hiệu lực từ ngày 1/7/2023 đã nhấn mạnh chính sách ưu tiên cho chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Liên minh HTX tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ trong thời gian tới.

Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với Liên minh HTX Việt Việt Nam, các ban ngành triển khai các chính sách hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao, thu hút lao động trẻ, và đặc biệt là hỗ trợ đưa sản phẩm của các HTX lên các sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, bao bì, nhãn mác để sản phẩm Bắc Giang nói chung, sản phẩm của các HTX nói riêng vươn xa hơn nữa.

Minh Nhương