Ứng dụng công nghệ thông tin để điều tra nông nghiệp, nông thôn giữa kỳ năm 2020

Nhằm phân tích và dự báo tình hình phát triển nông thôn, nông nghiệp trên phạm vi cả nước và từng địa phương, cuộc điều tra cũng ứng dụng tối đa công nghệ thông tin trong các công đoạn điều tra từ chuẩn bị mạng lưới điều tra, lập bảng kê các đơn vị điều tra,… Đặc biệt khâu thu thập thông tin áp dụng hai hình thức đó là sử dụng phiếu điện tử trên thiết bị di động (CAPI) thu thập thông tin về hộ có hoạt động sản xuất nông- lâm nghiệp và thủy sản tại các địa bàn điều tra và sử dụng phiếu trực tuyến trên trang Web điều hành tác nghiệp để thu thập thông tin của UBND xã và trang trại.

Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ 2020 tiến hành với quy mô lớn trên diện rộng, với các đối tượng, quy mô và độ phức tạp khác nhau. Điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ là một trong những cuộc điều tra khó cả về tính chất phức tạp của thông tin thu thập, khó cả về tiếp cận đối tượng điều tra. Do vậy, điều tra viên tiếp cận doanh nghiệp để thu thập được thông tin luôn gặp nhiều khó khăn.

Những năm trước đây, điều tra nông thôn, nông nghiệp được thực hiện theo hình thức điều tra gián tiếp hoặc trực tiếp bằng bảng hỏi giấy; điều tra viên liên hệ trực tiếp với hộ, trang trại để thu thập thông tin tại chỗ. Song từ năm 2020, phương án điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ đã có sự thay đổi để phù hợp với tình hình mới. Đó là ứng dụng triệt để công nghệ thông tin vào công tác thu thập, xử lý, tổng hợp, phân tích dữ liệu điều tra. Theo đó, khâu điều tra thu thập thông tin được thực hiện bằng phương pháp điều tra trực tuyến với 2 hình thức (1) sử dụng phiếu điện tử trên thiết bị di động (CAPI) (2) thực hiện cung cấp thông tin trên trang thông tin điện tử. Điều này tạo ra một số thuận lợi là có thể chủ động cung cấp thông tin bằng hình thức trực tuyến, tiết kiệm nguồn lực, thông tin được cập nhật sẽ nhanh hơn, từ đó ngành Thống kê có thể xử lý, tổng hợp và công bố sớm kết quả điều tra… Kết quả thu thập từ cuộc điều tra là căn cứ xác thực để các nhà quản lý, điều hành xây dựng chính sách, chiến lược phát triển kinh tế nông thôn, nông nghiệp địa phương, vùng kinh tế và cả nước. Tuy nhiên, điều tra bằng hình thức trực tuyến cũng gặp một số bất cập, đó là ngành Thống kê phải xây dựng bài toán kỹ thuật về công nghệ thông tin và tiếp cận các đơn vị điều tra phức tạp hơn, phải đảm bảo tốc độ đường truyền, tính bảo mật, lưu trữ thông tin, tính khả dụng, đặc biệt công tác rà soát các đơn vị điều tra cần được coi trọng.

Cuộc điều tra tập trung vào 3 nhóm thông tin gồm: thực trạng sản xuất nông nghiệp, thông tin về nông thôn, thông tin về cư dân nông thôn.
Kiểm tra, giám sát thực hiện thu thập thông tin tại các đơn vị điều tra

Để thực hiện tốt việc thu thập thông tin điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ năm 2020, ngoài sự nỗ lực của ngành Thống kê, sự phối hợp của các bộ, ngành thì các cấp lãnh đạo, quản lý tại các địa phương đóng vai trò rất quan trọng trong việc phối hợp tổ chức thực hiện, tuyên truyền đến cộng đồng dân cư các hộ dân về ý thức chấp hành pháp luật trong việc cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ, kịp thời, cũng như nâng cao vai trò quản lý của các cấp trong hoạt động giám sát, kiểm tra, thực thi chế tài xử phạt vi phạm hành chính thực hiện Luật Thống kê nhằm có được nguồn số liệu tin cậy, đầy đủ, phục vụ công tác quản lý, điều hành ở chính địa phương. Với hình thức kê khai trực tuyến thì ý thức tự giác chấp hành pháp luật, cung cấp thông tin điều tra thống kê của từng đơn vị điều tra cần được phát huy. Thực tế, đa phần các hộ dân cư, trang trại nghiêm chỉnh chấp hành Luật Thống kê, thực hiện cung cấp thông tin cho điều tra viên, song cũng không ít các hộ cố tình trốn tránh, chây ỳ không cung cấp thông tin hoặc cung cấp chiếu lệ, không đầy đủ, không chính xác, kịp thời… Để xử lý những trường hợp vi phạm này, Nghị định số 95/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê (do Chính phủ ban hành ngày 1/7/2016) đã có những quy định cụ thể về vi phạm quy định trong các hoạt động điều tra thống kê.

Để có được nguồn dữ liệu về nông thôn, nông nghiệp chất lượng tốt, ngành Thống kê phối hợp với các bộ, ngành và các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương đã và đang triển khai những cách thức hiệu quả khác nhau để thu thập thông tin từ đối tượng điều tra.

Kết quả thu thập từ điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ năm 2020 được sử dụng phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, phát triển ngành nông nghiệp nông thôn của quốc gia, từng địa phương.

Tổng hợp biên soạn các chỉ tiêu trong Hệ thống tài khoản quốc gia, các chỉ tiêu trong báo cáo chính thức hàng năm của ngành Thống kê; đánh giá kết quả thực hiện phát triển nông thôn, nông nghiệp giai đoạn 2016-2020 và xây dựng kế hoạch giai đoạn 2021-2025; phục vụ giám sát các mục tiêu phát triển bền vững trong lĩnh vực nông thôn, nông nghiệp của Việt Nam và thực hiện so sánh quốc tế. Chính vì vậy, sự đồng hành sẵn sàng cung cấp thông tin của mỗi đối tượng điều tra sẽ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng thông tin đầu ra của cuộc điều tra.

PV