Ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm định chất lượng giáo dục
Kiểm định chất lượng giáo dục là quá trình đánh giá có hệ thống và theo tiêu chuẩn nhằm xác định mức độ đáp ứng các yêu cầu, tiêu chí về chất lượng của một trường học. Quá trình này được thực hiện bởi cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền, với mục tiêu: Kiểm định giúp đảm bảo trường học đang hoạt động theo đúng các tiêu chuẩn chất lượng.
Quá trình kiểm định không chỉ dừng lại ở việc đánh giá, mà còn khuyến khích các trường học thực hiện các biện pháp cải tiến chất lượng liên tục để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Trong công tác kiểm định chất lượng giáo dục, hoạt động tự đánh giá là khâu quan trọng để các trường tự nhận định và đánh giá về chất lượng dựa trên các tiêu chí, tiêu chuẩn đã được đặt ra, với các mục đích: Giúp trường học xác định xem đã đáp ứng đến mức nào đối với các tiêu chuẩn, tiêu chí đã được đặt ra. Qua tự đánh giá, các trường có thể nhận diện những việc cần cải thiện hoặc những vấn đề tiềm ẩn trong hoạt động giáo dục, quản lý. Tự đánh giá là bước chuẩn bị quan trọng cho việc đánh giá ngoài, bởi đoàn đánh giá ngoài của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), giúp trường xác định rõ các vấn đề cần khắc phục trước khi đánh giá chính thức.
Theo hiệu trưởng các trường, trước khi áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động tự đánh giá, các trường trên địa bàn huyện An Phú gặp một số khó khăn. Điển hình về lưu trữ minh chứng: Chưa có hệ thống lưu trữ minh chứng tập trung, mỗi nhóm lưu trữ minh chứng theo cách riêng (lưu trữ trong máy tính, Google Drive, website đơn vị...). Điều này làm các nhóm chuyên trách khi thu thập minh chứng mất nhiều thời gian, công sức và khó khăn để tra cứu minh chứng.
Đối với tổng hợp báo cáo, các nhóm chuyên trách sử dụng phần mềm soạn thảo văn bản Word để viết các báo cáo thành phần. Mặc dù đã có quy định về định dạng các mục trong báo cáo, nhưng vẫn xảy ra trường hợp một số nội dung trong các báo cáo thành phần có định dạng không thống nhất, nên ban thư ký mất nhiều công sức để tập hợp các báo cáo thành phần và chỉnh sửa cho đúng định dạng yêu cầu.
Về lưu trữ hồ sơ minh chứng phục vụ công tác kiểm tra, do hồ sơ lưu trữ là văn bản giấy của nhiều năm nên cồng kềnh, khó bảo quản, in ấn mất nhiều thời gian, tốn kém chi phí. Về mã hóa minh chứng, do thực hiện thủ công, nên mất nhiều thời gian thực hiện và dễ xảy ra sai sót; mức độ tin cậy của số liệu chưa cao...
Để khắc phục những khó khăn của hoạt động tự đánh giá, nhiều năm qua, các trường học trên địa bàn huyện An Phú đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện và mang lại hiệu quả khả quan. Từ năm học 2019 - 2020, Phòng GD&ĐT tham mưu UBND huyện cho phép triển khai phần mềm kiểm định chất lượng đến tất cả các trường mầm non, mẫu giáo, tiểu học và THCS trên địa bàn huyện từ nguồn kinh phí được giao hàng năm của các trường học. Nhà cung cấp phần mềm đã tổ chức 2 đợt tập huấn và tạo nhóm Zalo để hỗ trợ các trường trong quá trình sử dụng phần mềm. Hiện, phần mềm kiểm định chất lượng đã được nhà cung cấp nâng cấp lên phiên bản 2.0 và đáp ứng được từ khâu tự đánh giá tại trường đến khâu góp ý, hỗ trợ của Phòng GD&ĐT và đăng ký trực tuyến về Sở GD&ĐT. Thời gian tới, Phòng GD&ĐT tiếp tục chỉ đạo các trường khẩn trương cập nhật dữ liệu tự đánh giá lên phần mềm và sẽ đăng ký đánh giá ngoài thí điểm 2 trường (Trường Tiểu học “A” Khánh An và Trường THCS Đa Phước) hoàn toàn bằng hình thức trực tuyến.
Theo Phòng GD&ĐT huyện, qua thực hiện, mang lại nhiều ưu điểm. Về lưu trữ, quản lý minh chứng được thực hiện trực tuyến, dễ quản lý, dễ bảo quản, tránh lưu trữ dữ liệu cồng kềnh, đỡ tốn thời gian công sức, đỡ tốn kinh phí in ấn… Hệ thống trao đổi, góp ý, nhận xét, phản biện trực tuyến ít tốn thời gian, thực hiện ngay trong từng nội dung của các báo cáo thành phần. Việc gộp các báo cáo thành phần của từng tiêu chí thành một báo cáo tổng hợp, tự động định dạng báo cáo theo đúng quy định. Tự động mã hóa hộp minh chứng và chèn mã hộp minh chứng vào vị trí tương ứng trong báo cáo. Tự động đồng bộ dữ liệu từ phần mềm quản lý nhà trường, phần mềm cơ sở dữ liệu của ngành để dữ liệu được thống nhất và có độ tin cậy cao hơn…
Tuy nhiên, thời gian qua, do phần mềm hỗ trợ hoạt động tự đánh giá và đánh giá ngoài do nơi cung cấp dịch vụ chưa hoàn thiện nên khi xuất báo cáo tự đánh giá thì các trường học phải chỉnh thủ công trước khi gửi đăng ký đánh giá ngoài, lưu trữ tập tin minh chứng lên hệ thống còn hạn chế về dung lượng tập tin đính kèm, tốc độ đưa tập tin lên còn chậm… Phòng GD&ĐT chưa có chức năng góp ý và hỗ trợ trực tiếp trên phần mềm. Phòng GD&ĐT đề nghị bên cung cấp dịch vụ phải nghiên cứu khắc phục những hạn chế để hoàn chỉnh hệ thống phần mềm, đảm bảo thực hiện tốt theo cam kết. Các đơn vị quan tâm tiếp tục bồi dưỡng công nghệ thông tin cho đội ngũ làm công tác tự đánh giá để đảm bảo đủ năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao hiệu quả công tác kiểm định chất lượng giáo dục.
Đồng thời, Sở GD&ĐT tiếp tục hỗ trợ thẩm định các phần mềm về kiểm định chất lượng để thực hiện công tác tự đánh giá và đánh giá ngoài trên phần mềm, góp phần nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin. Tỉnh trang bị phần mềm chung thống nhất trên toàn tỉnh về kiểm định chất lượng giáo dục để thuận tiện trong quá trình cập nhật, đồng bộ hóa dữ liệu báo cáo.