Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số

Kỷ nguyên mới của báo chí số

Tại hội thảo “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số”, do Hội Nhà báo Việt Nam chủ trì tổ chức diễn ra ngày 17/8, ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, khẳng định báo chí hiện đại cần có những thay đổi mang tính đột phá nhằm thực hiện chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

Ông Lê Quốc Minh phân tích, hội tụ nội dung và hội tụ công nghệ được xem như là một chìa khóa để mở ra con đường mới cho các nhà báo, các tòa soạn hiện đại. Một kỷ nguyên mới của báo chí số, công nghệ số, hội tụ công nghệ và hội tụ nội dung đã hình thành và đang phát triển mạnh mẽ. Vì vậy cần só sự nghiên cứu và ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số.

Ông Lê Quốc Minh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Hải Anh

Cần có một sự “tích hợp” và “hội tụ” cả về nội dung lẫn hình thức xuất bản của một tờ báo, theo đó mô hình “tòa soạn số” trở thành xu thế tất yếu của các cơ quan báo chí thế giới nói chung, cơ quan báo chí Việt Nam nói riêng.

Xây dựng tòa soạn số sẽ làm thay đổi toàn diện bộ mặt của ngành báo chí, đặc biệt là tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, bám sát hơn với tình hình thực tiễn; chủ động nắm bắt các sự kiện, kịp thời thông tin, định hướng dư luận xã hội bảo đảm khách quan, chính xác, có trọng tâm, trọng điểm.

Tòa soạn số cũng là tiền đề để tiếp tục thực hiện nghiêm nguyên tắc một đầu mối trong chỉ đạo, định hướng thông tin, bảo đảm việc chỉ đạo, cung cấp thông tin thống nhất, kịp thời và thuyết phục, nhất là những vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm, để báo chí chính thống giữ vững vai trò định hướng, chi phối thông tin trong xã hội.

Để bắt kịp xu thế phát triển, cơ quan báo chí đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức phải vượt qua. Theo các chuyên gia tại hội nghị cũng thống nhất thách thức lớn hiện nay là những công nghệ sẽ có tác động mạnh mẽ tới hoạt động báo chí, truyền thông hiện nay thì nổi bật là vấn đề ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và chuỗi khối (blockchain) trong quản lý tòa soạn số, trong tổ chức sản xuất sản phẩm cũng như phát hành các sản phẩm báo chí truyền thông.

Tại hội thảo, ông Lê Quốc Minh và các chuyên gia về báo chí đã làm rõ luận cứ khoa học của nội hàm “tòa soạn số”. Trong đó thảo luận về các khái niệm “tòa soạn số”, đặc biệt trong bối cảnh hội tụ và tích hợp dựa trên công nghệ số tại các cơ quan báo chí hiện nay. Những vấn đề mới đang đặt ra cần phải tiếp tục nghiên cứu đối với xây dựng tòa soạn số ở Việt Nam.

Các chuyên gia tại hội thảo cũng thảo luận làm rõ nội hàm khoa học của công nghệ chuỗi khối (blockchain) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí truyền thông hiện nay, đặc biệt trong công tác quản lý các cơ quan báo chí, quản lý các sản phẩm báo chí truyền thông; hành lang pháp lý về báo chí số và tòa soạn số, đặc biệt là chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi số nói chung, chuyển đổi số báo chí nói riêng để hướng tới “xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại” theo định hướng của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Đến năm 2030, 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng

Theo PGS. TS. Đỗ Thị Thu Hằng - Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, trong xu thế chuyển đổi số chung của tất cả các ngành lĩnh vực, chuyển đổi số báo chí sẽ trở thành xu thế tất yếu ở tất cả các cơ quan báo chí.

Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; đảm bảo vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả; tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số.

Mục tiêu đến năm 2030, 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng. 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động, 100% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ, chiến lược triển khai thiết kế, sáng tạo các mô hình sản phẩm thông tin mới trên các nền tảng khác nhau để tăng độ tương tác với độc giả, phân phối nội dung thông tin nhanh hơn, rộng hơn và chính xác theo nhu cầu của độc giả.

Tại hội nghị, nhà báo Lê Xuân Trung - Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, cho rằng cùng với sự phát triển bùng nổ của công nghệ, sự phát triển của báo chí cũng mang tính bước ngoặt không chỉ về loại hình báo chí mà còn về quy trình làm báo, tổ chức bộ máy và cách thức truyền tải nội dung đến với bạn đọc. Trong xu hướng tất yếu đó, nhiều tòa soạn đã chuyển đổi từ tòa soạn truyền thống sang tòa soạn hội tụ và nay trong quá trình chuyển đổi thành tòa soạn số.

Chuyển đổi số báo chí xu thế tất yếu và thách thức phải vượt qua. Ảnh minh họa

Trước đây, mỗi tòa soạn chỉ tổ chức sản xuất một loại hình báo chí (báo in, phát thanh, truyền hình). Đến khi có Internet và xuất hiện báo điện tử, các báo bắt đầu tổ chức mô hình tòa soạn hội tụ để sản xuất đồng thời nhiều loại hình khác nhau, vừa làm báo in vừa làm báo điện tử, vừa sản xuất chương trình phát thanh - truyền hình, vừa xuất bản các chương trình này lên trang web và/hoặc mạng xã hội.

Sự thay đổi này buộc các cơ quan báo chí phải tổ chức lại bộ máy vì cần thêm nhân sự, phòng ban để tổ chức sản xuất các nội dung mới hoặc làm mới các nội dung cũ. Quy trình vận hành cũng phải thay đổi khi có thêm các nhánh làm sản phẩm điện tử. Đặc biệt là sự xuất hiện các báo thuần điện tử, lập tức khẳng định ưu thế và sự phát triển vượt trội khi tập trung toàn bộ nguồn lực làm báo điện tử, nhanh chóng vượt qua một số báo in về lượng bạn đọc và nguồn thu.

"Để sản xuất được các loại hình báo chí mới, nhiều tòa soạn đã tổ chức theo mô hình tòa soạn hội tụ, từ hội tụ nguồn lực đến hội tụ quy trình để có thể kiểm soát nội dung từ đầu vào đến đầu ra một cách thông suốt, nhất quán. Mô hình này có ưu điểm là đáp ứng được yêu cầu sản xuất đa phương tiện, đặc biệt là loại hình báo điện tử nhưng đồng thời cũng làm cho khối lượng công việc tăng lên trong khi bộ máy nhân sự không thể nở nồi tương ứng vì sẽ làm tăng chi phí. Đây là những thách thức phải vượt qua" - ông Lê Xuân Trung cho biết.

PGS.TS. Đặng Hoài Bắc - Giám đốc Học viện Công nghệ bưu chính và viễn thông cho hay, hội thảo khoa học “Ứng dụng công nghệ trong quản trị toàn soạn số” có ý nghĩa trong lĩnh vực báo chí khi ứng dụng các công nghệ vượt trội từ đó thay đổi tư duy, lối mòn quản trị cũng như thể hiện năng lực trong hoạt động đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, hội thảo được tổ chức gắn với chủ trương và chiến lược phát triển chung của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Hiện tại, học viện đã có những sản phẩm lai ghép nghiên cứu về lĩnh vực báo chí có ứng dụng công nghệ số, đặc biệt là công nghệ AI trong sản xuất tin tức và video tự động.

Song Linh