Ứng dụng khoa học, công nghệ phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng kinh tế trọng điểm của Việt Nam, gắn với vị trí chiến lược về quốc phòng - an ninh, nhưng cũng là khu vực dễ bị tổn thương trước thiên tai và biến đổi khí hậu. Những năm gần đây, tình trạng xâm nhập mặn, sụt lún, sạt lở bờ sông cùng tác động từ thượng nguồn sông Me Kong đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, thủy sản và đời sống người dân.
Trước tình hình này, việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ để phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ cấp bách.
Đồng bằng sông Cửu Long hứng chịu đợt xâm nhập mặn nặng nhất từ đầu mùa khô 2024 - 2025 đến nay
Thời gian qua, nhiều nghị quyết, văn bản về vùng đã được Đảng, Nhà nước ban hành, trong đó có Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị Khóa IX về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Cửu Long. Chính phủ đã ban hành các chương trình và nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 120/NQ-CP (2017), Chương trình hành động 417/QĐ-TTg (2019), Nghị quyết 13/NQ-TW (2022) và Nghị quyết 78/NQ-CP (2022), đặt mục tiêu phát triển bền vững vùng ĐBSCL, bảo đảm an ninh nguồn nước, môi trường sinh thái và phát triển kinh tế - xã hội hài hòa.
Ngày 29/12/2023, Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt Chương trình “Khoa học và công nghệ ứng phó biến đổi khí hậu phục vụ phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long” với mục tiêu cung cấp luận cứ khoa học, giải pháp và mô hình ứng dụng KH-CN, hướng tới ĐBSCL thành vùng kinh tế trọng điểm, văn minh, sinh thái, bền vững, mang đậm bản sắc sông nước.
Chương trình tập trung vào các nhóm giải pháp: nghiên cứu cơ sở khoa học, chính sách, mô hình phát triển kinh tế - xã hội theo hướng xanh, tuần hoàn; chuyển giao công nghệ nông nghiệp, thủy sản, lúa, cây ăn quả thích ứng hạn hán, xâm nhập mặn; xây dựng nông thôn mới xanh, đô thị thông minh, hệ thống giao thông và cấp nước thông minh, cảnh báo sụt lún tức thời; tích hợp quản lý dữ liệu, bản đồ, phần mềm liên ngành. Chương trình đặt chỉ tiêu ít nhất 80% kết quả được ứng dụng thực tiễn, 50% nhiệm vụ tham gia doanh nghiệp hoặc quốc tế, 30% nhiệm vụ có sản phẩm sở hữu trí tuệ.
Chương trình không chỉ là bước phát triển tiếp theo trong chuỗi chính sách quốc gia cho vùng ĐBSCL, mà còn là công cụ khoa học và công nghệ chủ đạo giúp khu vực này vượt qua thách thức, tận dụng cơ hội, và chuyển mình mạnh mẽ.
Việc triển khai thành công chương trình sẽ giúp ĐBSCL chuyển đổi mô hình sản xuất, nâng cao nhận thức cộng đồng, tận dụng hợp tác quốc tế, phát triển hạ tầng và công nghệ mũi nhọn. Qua đó, vùng ĐBSCL không chỉ thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn phát triển bền vững, hội nhập quốc tế, bảo tồn giá trị văn hóa sông nước và nâng cao đời sống người dân.
