Ứng phó với 3 vấn đề tiêu hóa thường gặp trong dịp Tết

Đầy hơi (đầy bụng, khó tiêu)

Đầy hơi là tình trạng rất thường gặp trong dịp Tết. Thực phẩm giàu chất xơ như đậu, bông cải xanh, súp lơ và cải Brussels (thường được chế biến trong các món ăn ngày Tết), có xu hướng tạo ra nhiều khí, gây đầy hơi. Chất tạo ngọt nhân tạo, đồ uống có ga, nhai kẹo cao su... khiến bạn nuốt thêm không khí, cũng gây đầy hơi.

Việc ăn uống thất thường như ăn quá nhiều, quá ít, không đúng bữa, nhiều mỡ, nhiều đạm... uống nhiều rượu bia đều là các tác nhân chính gây ra rối loạn tiêu hóa như đầy hơi.

Một số cách có thể giúp giảm đầy hơi như:

Tránh ăn quá nhiều.

Ăn chậm.

Chú ý đến khẩu phần ăn (ăn khẩu phần nhỏ hơn).

Tập trung vào protein nạc và rau.

Không nạp quá nhiều thực phẩm giàu chất xơ hoặc sữa.

Hãy thử uống trà gừng sau khi ăn.

Đứng dậy và đi bộ xung quanh sau bữa ăn...

Đầy hơi là tình trạng rất thường gặp trong dịp Tết.

Biện pháp khắc phục tại nhà giảm đầy hơi:

Dùng trà thảo mộc: Một số loại trà và thảo mộc có lợi cho sức khỏe đường ruột, giảm đầy hơi như:

Bạc hà: Có lịch sử lâu đời dùng như một chất hỗ trợ tiêu hóa trong y học dân gian. Các nghiên cứu cho thấy trà pha từ lá cây và tinh dầu bạc hà có thể làm giãn cơ tiêu hóa, giúp giảm đầy hơi.

Gừng: Là một loại thảo mộc có thể giúp ích cho các triệu chứng đường tiêu hóa trên như đầy hơi và táo bón. Có thể pha trà gừng bằng cách ngâm vài lát gừng tươi đã gọt vỏ, hoặc gói trà gừng vào nước sôi trong 5-10 phút, rồi thưởng thức.

Massage bụng: Nhẹ nhàng xoa bóp bụng có thể làm giảm đầy hơi bằng cách làm mềm cơ bụng và tăng tốc độ tiêu hóa. Nhìn chung, phương pháp này an toàn trừ khi bạn đang mang thai, có vết thương ở bụng hoặc mắc phải tình trạng ảnh hưởng đến cột sống.

Chườm ấm: Sử dụng túi nước nóng hoặc miếng đệm sưởi, chườm ấm bụng có thể giúp làm dịu các cơ bị chuột rút, giúp giảm đầy hơi.

Bài tập: Hoạt động thể chất có thể giúp loại bỏ khí ra khỏi cơ thể. Một số tư thế yoga nhẹ nhàng kích thích tiêu hóa, giúp giảm đầy hơi:

Tư thế đưa đầu gối lên ngực: Nằm ngửa và đưa đầu gối lên ngực. Đặt tay lên trên cẳng chân. Hít vào - di chuyển đầu gối ra xa, thở ra - kéo đầu gối trở lại ngực.

Tư thế em bé: Quỳ trên sàn, đầu gối chạm vào nhau; mông đặt trên hai gót chân. Hạ thấp thân mình giữa hai đùi sao cho trán chạm sàn. Thư giãn cổ và duỗi thẳng tay qua đầu...

Táo bón

Ngày Tết do những thay đổi trong thói quen, môi trường xung quanh và chế độ ăn uống có thể gây táo bón. Ngoài ra, không khí ngày Tết cũng thường mang lại sự lo lắng, căng thẳng, tình trạng lệch múi giờ khi đi du lịch... cũng là những nguyên nhân gây táo bón. Táo bón có thể gây khó khăn khi đi tiêu, đầy hơi, đau bụng và mệt mỏi...

Một số mẹo giúp giảm và phòng ngừa táo bón:

Giữ đủ nước cho cơ thể: Cung cấp đủ nước cho cơ thể (1,5-2,5 lít nước/ngày từ nước uống, nước canh, rau, củ, quả...). Nước làm tăng độ ẩm cho phân, giúp dễ đi ngoài hơn. Uống nước là điều cơ bản nhất mà bạn có thể làm, đặc biệt là khi bạn đang bay đến một địa điểm nào đó hoặc ngay khi bạn đến nơi. Hạn chế lượng đồ uống có cồn và caffein, cả hai đều có thể làm mất nước trong cơ thể, gây táo bón.

Ăn thực phẩm giàu chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ là một cách tuyệt vời để duy trì sự đi tiêu đều đặn. Chuẩn bị một bữa ăn nhẹ giàu chất xơ khi đi du lịch hoặc cố gắng bổ sung chất xơ trong mỗi bữa ăn với:

Các loại trái cây như táo, lê và quả mọng.

Các loại rau như cà rốt, cần tây hoặc bông cải xanh.

Bánh quy nguyên hạt và các loại hạt...

Bao gồm các loại trái cây và rau tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu chất xơ khác - tất cả đều hữu ích cho việc điều hòa ruột, giảm và phòng ngừa táo bón.

Tránh thực phẩm có nhiều chất béo: Nếu có thể, hãy tránh ăn quá nhiều kẹo, phô mai, pizza, thực phẩm chế biến, khoai tây chiên và kem... Chúng có thể khiến tình trạng táo bón trở nên tồi tệ hơn.

Kết hợp thực phẩm giàu lợi khuẩn vào chế độ ăn uống: Thực phẩm giàu men vi sinh là một cách tốt có thể giúp điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột và dễ dàng bổ sung vào chế độ ăn uống. Các loại thực phẩm như sữa chua, kefir, thực phẩm lên men và thực phẩm bổ sung men vi sinh có thể giúp tiêu hóa khỏe mạnh và làm giảm các triệu chứng táo bón.

Vận động thường xuyên: Để hệ tiêu hóa hoạt động tốt, cần phải giữ cho cơ thể vận động. Mặc dù điều này có thể khó thực hiện nếu đang trên máy bay, tàu hỏa hoặc ôtô, hãy cố gắng di chuyển và duỗi người nhiều nhất có thể. Khi đến nơi, hãy ưu tiên thực hiện bất kỳ hoạt động thể chất nào mà bạn có thể và biến chúng thành hoạt động vui vẻ và là một phần của chuyến đi. Đi bộ hay đi bộ nhanh là hoạt động đơn giản nhất bạn có thể thực hiện bất cứ đâu, giúp giảm táo bón.

Không nhịn đi tiêu: Bất kể lý do gì khiến bạn nhịn đi tiêu, đều có thể gây táo bón. Do đó, không nên trì hoãn mỗi khi có nhu cầu.

Giảm căng thẳng: Giảm căng thẳng có thể giúp cơ thể và hệ tiêu hóa thư giãn. Hít thở sâu, thiền, yoga... là những thực hành tốt giảm táo bón trong kỳ nghỉ hay đi du lịch.

Dùng thuốc nhuận tràng không kê đơn: Nếu chế độ ăn uống và tập thể dục không giúp ích cho chứng táo bón trong chuyến đi, có thể dùng thuốc nhuận tràng hoặc làm mềm phân (chuẩn bị từ trước). Chỉ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước về loại thuốc bạn nên dùng, sử dụng theo hướng dẫn, trong thời gian ngắn.

Thuốc nhuận tràng miralax chứa polyethylene glycol 3350 hoặc PEG 3350, là thuốc nhuận tràng thẩm thấu không kê đơn, được dùng để điều trị táo bón ngắn hạn bằng cách kéo chất lỏng vào phân để làm mềm phân, giúp phân dễ đi ngoài hơn.

Đối với người mắc bệnh mạn tính tiềm ẩn gây táo bón, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi đi du lịch để lập kế hoạch về cách dùng thuốc hoặc xem xét liệu bạn có thể hoãn dùng thuốc đó cho đến khi về nhà hay không.

Ợ chua (ợ nóng)

Ợ nóng là cảm giác nóng rát do acid dạ dày trào ngược từ dạ dày lên thực quản (cổ họng), còn được gọi là trào ngược acid. Tình trạng này thường xảy ra sau khi ăn, có thể gây đau bụng trên, kèm theo đầy hơi và ợ hơi. Đây là tình trạng phổ biến trong ngày lễ Tết, do ăn uống quá độ, tiêu thụ các loại thực phẩm và đồ uống... có thể gây hại cho hệ tiêu hóa. Sôcôla, nước ép cam quýt, hành tây, cà chua, nước ngọt, cà phê và rượu tiêu thụ trong ngày Tết... đều có xu hướng gây ợ nóng.

Một số mẹo phòng ngừa và giảm ợ nóng:

Hạn chế thực phẩm gây ợ nóng: Một số loại thực phẩm và đồ uống được biết đến là tác nhân gây ra chứng ợ nóng. Trong mùa lễ, chúng ta cũng có xu hướng ăn nhiều hơn bình thường một chút. Để giảm nguy cơ, nên hạn chế hoặc tránh các loại thực phẩm như thức ăn cay, trái cây họ cam quýt và nước ép trái cây, đồ uống nóng, rượu bia, thực phẩm béo hoặc chiên...

Ngoài việc chú ý đến những gì bạn ăn, hãy chú ý đến khẩu phần ăn. Ăn quá nhiều là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng ợ nóng, do gây thêm áp lực lên dạ dày, có thể dẫn đến trào ngược acid.

Ợ nóng là cảm giác nóng rát do acid dạ dày trào ngược từ dạ dày lên thực quản, thường xảy ra sau khi ăn...

Thay đổi thói quen: Tránh ăn những bữa ăn lớn hoặc ăn vặt quá gần giờ đi ngủ. Nằm xuống ngay sau khi ăn có thể khiến acid dạ dày dễ trào ngược vào thực quản, gây ra chứng ợ nóng. Do đó, cố gắng ăn bữa ăn hoặc bữa ăn nhẹ cuối cùng ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ. Điều này giúp cơ thể có đủ thời gian để tiêu hóa thức ăn đúng cách. Khi ngủ nên nâng cao đầu giường lên một chút, giúp giảm trào ngược axit.

Lựa chọn lối sống lành mạnh: Các yếu tố lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chứng ợ nóng. Tránh hút thuốc và uống quá nhiều rượu là rất quan trọng, nhưng cũng cần duy trì cân nặng khỏe mạnh. Cân nặng dư thừa có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, làm trầm trọng thêm các triệu chứng ợ nóng. Tập thể dục thường xuyên có thể giúp kiểm soát cân nặng, nhưng tránh các bài tập cường độ cao ngay sau bữa ăn.

Dùng thuốc không kê đơn: Thuốc kháng acid là loại thuốc không kê đơn giúp làm giảm các triệu chứng đau và khó chịu do các tình trạng như ợ nóng, khó tiêu và trào ngược acid. Thuốc có tác dụng nhanh chóng trung hòa acid trong dạ dày, ức chế hoạt động của pepsin, một loại enzyme tạo ra acid phân hủy thức ăn để tiêu hóa và giảm axit trong dạ dày, làm giảm các triệu chứng đau và khó chịu.

Thuốc kháng acid là sự kết hợp của nhiều hợp chất khác nhau với thành phần hoạt tính là muối canxi, magie và nhôm; có ở dạng lỏng hoặc dạng viên. Một số ví dụ về thuốc kháng acid mà bạn có thể tìm thấy ở siêu thị hoặc hiệu thuốc bao gồm: Tums (canxi cacbonat), mylanta (nhôm hydroxit, magnesi hydroxit, simethicone), rolaids (canxi cacbonat và magie hydroxit)...

Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ/dược sĩ xác định xem loại nào phù hợp nhất với mình và có thể mang theo, đặc biệt là khi đi ăn ở ngoài.

DS. Nguyễn Thu Giang