Ung thư ruột kết - căn bệnh mà vua bóng đá Pele mắc phải có xu hướng ngày càng trẻ hóa

Ung thư ruột kết (Ung thư đại trực tràng) có xu hướng ngày càng trẻ hóa

Ung thư đại trực tràng hay còn gọi là ung thư ruột già. Ruột già là đoạn cuối của ống tiêu hóa, có dạng hình chữ u ngược, dài khoảng 1,5 mét. Đoạn đầu của đại tràng (nơi tiếp giáp với đoạn cuối cùng của ruột non) có chức năng hấp thu nước cùng chất dinh dưỡng và là nơi chứa chất bã.

Theo các bác sĩ Trung tâm Y học hạt nhân & Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, ung thư đại trực tràng là một trong những ung thư phổ biến hàng đầu trên thế giới, phần lớn gặp ở các nước phát triển như Australia, New Zealand, các nước châu Âu, Bắc Mỹ.

Ở nước ta tỉ lệ mắc và tử vong do ung thư đại trực tràng cũng khá cao, năm 2020, số ca mắc và tử vong do ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 ở cả 2 giới chiếm 9% tổng số ca mới mắc các bệnh ung thư và 6,7% ca tử vong. Theo các nghiên cứu tỷ lệ ung thư này thường gặp ở người lớn tuổi, 80% các ca ung thư đại trực tràng được chẩn đoán sau tuổi 55, tuổi trung bình mắc ung thư đại trực tràng là 74. Tuy nhiên, theo ghi nhận tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở người dưới 50 tuổi tăng 22%, chiếm khoảng 10% tổng số các ca mới mắc ung thư đại trực tràng ở tất cả các lứa tuổi. Thậm chí gần đây nhất Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận bệnh nhân 15 tuổi mắc ung thư đại trực tràng.

Theo PGS.TS.BS. Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, ung thư đại trực tràng ở người bệnh trẻ tuổi thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn hơn và có tiên lượng xấu hơn so với nhóm người bệnh lớn tuổi. Các khuyến cáo trên thế giới, mốc bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng thường được khuyến cáo ở tuổi 45. Nhưng ung thư đại trực tràng có xu hướng ngày càng trẻ hóa, không chỉ gặp ở lứa tuổi trung niên mà có thể gặp ở cả thanh thiếu niên.

Chán ăn, đầy bụng là tình trạng thường thấy ở người bệnh ung thư đại tràng.

Làm gì để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng ?

Rất nhiều người quan tâm đến làm thế nào để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Cũng tương tự như các bệnh ung thư khác, ung thư đại trực tràng sẽ có các yếu tố nguy cơ.

Theo các nhà chuyên môn, có một yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được như: hút thuốc, chế độ ăn… nhưng cũng có các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi như: tuổi, tiền sử gia đình…

- Đối với các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng có thể thay đổi bao gồm: Thừa cân, béo phì; Ít vận động thể dục thể thao; Chế độ ăn không hợp lý trong đó có thể ăn nhiều thịt đỏ (thịt bò, lợn, cừu, gan…) và thịt chế biến công nghiệp (xúc xích, thức ăn nhanh, đồ chiên xào…), thịt nấu ở nhiệt độ rất cao (thịt nướng, thịt rán…).

Người ta còn thấy nhiều người bệnh ung thư đại trực tràng có thói quen hút thuốc lá và sử dụng nhiều đồ uống có cồn.

- Đối với các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng không thể thay đổi đó là những người có tiền sử đã bị polyp (đặc biệt là nhiều polyp) hoặc ung thư đại trực tràng; Tiền sử bị viêm đại trực tràng mạn tính bao gồm cả bệnh Crohn.

Các nghiên cứu còn cho thấy tuổi cao cũng có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng tăng cao và tỷ lệ rõ rệt sau 50 tuổi. Ngoài ra, tiền sử gia đình có người bị ung thư đại trực tràng hoặc đa polyp tuyến đại trực tràng sẽ có nguy cơ mắc phải căn bệnh này.

Vì vậy để giảm các yếu tố nguy cơ các bác sĩ khuyến cáo cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

- Cần kiểm soát cân nặng. Duy trì cân nặng ở mức vừa phải, kiểm soát lượng mỡ bụng, mỡ bụng là yếu tố có liên quan làm gia tăng nguy cơ ung thư ruột kết, bất kể bạn có cân nặng bao nhiêu.

- Cần hoạt động thể chất vừa phải một cách thường xuyên, từ việc lau nhà đến chạy bộ.

- Cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ. Cứ mỗi 10g chất xơ (khoảng một cốc đậu) trong chế độ ăn hàng ngày, sẽ làm giảm 10% nguy cơ ung thư ruột kết. Nên giảm ăn thịt đỏ và thịt đã qua chế biến như thịt xông khói và xúc xích. Cùng một lượng, nhưng thịt đã qua chế biến làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết gấp 2 lần so với thịt đỏ.

- Hạn chế sử dụng chất kích thích, không hút thuốc lá. Việc tránh uống rượu hoặc giới hạn việc uống rượu không quá 2 ly mỗi ngày đối với nam giới và 1 ly mỗi ngày đối với nữ giới. Và không hút thuốc lá sẽ giảm được nguy cơ không chỉ ung thư đại trực tràng mà còn nhiều bệnh khác.

Tóm lại: Ung thư đại trực tràng là một trong những bệnh ung thư thường gặp ở cả nam và nữ giới. Theo tổ chức y tế Thế giới, mỗi năm thế giới có khoảng 700.000 người tử vong vì ung thư đại trực tràng, chiếm 8,5 % tổng số bệnh nhân chết vì ung thư; ung thư đại trực tràng đứng thứ 3 về tỷ lệ mắc (10%).

Điều đáng chú ý, hầu hết bệnh ung thư đại trực tràng giai đoạn đầu có những dấu hiệu sớm nhưng không được quan tâm đúng mức vì vậy nhiều trường hợp chẩn đoán, phát hiện bệnh khi đã tiến triển đến ở giai đoạn muộn, gây khó khăn trong việc điều trị.

Do đó, các bác sĩ khuyến cáo với những đối tượng nguy cơ cao như tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, mắc các hội chứng di truyền liên quan đến ung thư đại trực tràng như hội chứng Lynch, hội chứng đa polyp tuyến gia đình,… hoặc khi có triệu chứng nghi ngờ như đi ngoài phân nhầy máu, thay đổi thói quen đại tiện, đau bụng kéo dài, những người bệnh này nên đi khám sàng lọc bệnh sớm.

K. Mai