Uống nhiều trà sữa gây hại cho sức khỏe học sinh
Việc tiêu thụ một lượng đường cao liên tục có thể làm giảm độ nhạy insulin và lâu dài sẽ dẫn đến mắc bệnh đái tháo đường type 2 sớm ở tuổi vị thành niên. Các thành phần tạo ngọt, siro có hương vị hoặc kem béo được thêm vào trà sữa thường làm tăng lượng calo.
Nở rộ trào lưu uống trà sữa
Trong những năm gần đây, trà sữa và nước ngọt đã trở thành "người bạn đồng hành" quen thuộc của học sinh, sinh viên. Chỉ cần bước vào một trung tâm thương mại hay thậm chí trước cổng trường chúng ta dễ dàng bắt gặp hàng dài các quán trà sữa với vô số hương vị, màu sắc bắt mắt. Một cốc trà sữa trân châu béo ngậy hay một lon nước ngọt mát lạnh đã nhanh chóng trở thành lựa chọn phổ biến của giới trẻ. Tuổi teen là giai đoạn phát triển mạnh mẽ về thể chất, tâm lý, ưa thích vị ngọt đồng thời thích thể hiện bản thân, dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè và các trào lưu trên mạng xã hội. Trà sữa không chỉ là một thức uống mà còn trở thành "biểu tượng" gắn liền với tụ tập, hẹn hò và sống ảo.
Uống quá nhiều trà sữa gây hại cho sức khỏe lứa tuổi học sinh.
Không ít học sinh dần rơi vào tình trạng "nghiện ngọt" – mỗi ngày đều phải uống ít nhất một ly mới thấy thỏa mãn. Theo một nghiên cứu Tần suất uống đồ uống có hàm lượng đường cao ở thanh thiếu niên (13 - 18 tuổi) tại Đài Loan cho thấy có tới 99% đã uống ít nhất một loại đồ uống nhiều đường trong tuần qua.
Ở Việt Nam, một cuộc khảo sát tần suất sử dụng các loại đồ uống trong hoặc sau bữa ăn của sinh viên tại Cần Thơ cho thấy trà sữa chiếm tỷ lệ 29,7%. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều bạn trẻ có thể uống trà sữa môi ngày mà không thấy chán. Các nghiên cứu thấy rằng, trong một ly trà sữa trung bình chứa từ 30 - 60g đường, tương đương khoảng 6 - 12 thìa cà phê. Mức này cao gấp đôi so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - tối đa 25g đường tự do mỗi ngày cho trẻ em. K
Khi lượng đường cao vào cơ thể, đường huyết tăng nhanh, não tiết dopamin và endorphin - chất tạo cảm giác vui vẻ, thoải mái tương tự cơ chế khi con người sử dụng chất kích thích nhẹ - hiệu ứng này làm người uống muốn tìm lại cảm giảm dễ chịu đó, một dạng "nghiện sinh học". Ngoài ra, caffein trong trà và chất béo trong sữa hoặc kem béo thực vật cũng tham gia vào quá trình gây "nghiện" này. Sự kết hợp giữa đường, chất béo và caffein khiến trà sữa vừa tạo năng lượng nhanh, vừa kích thích thần kinh, khiến người uống cảm thấy tỉnh táo, sảng khoái trong một khoảng thời gian nhất định.
Việc tiêu thụ một lượng đường cao liên tục có thể làm giảm độ nhạy insulin và lâu dài sẽ dẫn đến mắc bệnh đái tháo đường type 2 sớm ở tuổi vị thành niên. Các thành phần tạo ngọt, siro có hương vị hoặc kem béo được thêm vào trà sữa thường làm tăng lượng calo. Một ly trà sữa chứa khoảng 350 - 500 calo tùy thuộc vào loại topping, sữa và đường được sử dụng.Đây là dạng "năng lượng rỗng" dễ dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì nếu chúng ta tiêu thụ thường xuyên.
Chất béo trong trà sữa là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (chất béo trans) - từ kem béo, sữa đặc, topping (trân châu chiên, pudding, bánh flan…) - các loại chất béo này làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch, đột quỵ. Nhiều loại trà sữa sử dụng nồng độ trà đậm đặc - lượng caffein cao - có thể gây mất ngủ, hồi hộp, ảnh hưởng đến khả năng tập trung học tập kéo dài của học sinh, sinh viên. Ngoài ra, trà sữa còn có thể chứa hương vị nhân tạo, chất bảo quản và dầu hydro hóa, sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu sử dụng thường xuyên và lâu dài.
Truyền thông dinh dưỡng lành mạnh ở gia đình và nhà trường
Để bảo vệ sức khỏe cho các con, sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và truyền thông rất quan trọng. Trước hết, cha mẹ hãy làm gương thực hành cho con. Cha mẹ nên hạn chế sử dụng trà sữa/nước ngọt. Thay vào đó, sử dụng sữa tươi, sữa chua hay nước trái cây tự nhiên, tạo thói quen trẻ tận hưởng hương vị tự nhiên và đặc trưng của thực phẩm, từ đó giúp trẻ giảm dần "cảm giác nghiện" do các sản phẩm không lành mạnh gây nên. Hãy giải thích khoa học cho con mình thay vì cấm đoán tuyệt đối.
Có thể từng bước đặt ra các giới hạn (ví dụ 1-2 tuần/lần); uống size nhỏ và giảm lượng đường tiến tới gọi đồ uống không thêm đường. Hãy chia sẻ cùng con những kiến thức dinh dưỡng dễ hiểu về tác hại của đường và lợi ích của chế độ ăn lành mạnh. Khuyến khích con tham gia thể thao, hoạt động ngoài trời để giảm sự chú ý đến đồ uống ngọt, đồng thời tăng cường sức khỏe thể chất, nhưng cần chuẩn bị đồ uống lành mạnh cho những buổi tập luyện để bù nước kịp thời cho cơ thể của con.
Lứa tuổi học đường rất cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh.
Trong trường học, cần giáo dục truyền thông dinh dưỡng lành mạnh để học sinh, sinh viên hiểu rõ tác hại, biết đọc thông tin dinh dưỡng trên bao bì sản phẩm và biết cách lựa chọn đồ uống. Nhà trường nên quy định không cung cấp nước ngọt, trà sữa trong khuôn viên trường, đồng thời khuyến khích các buổi liên hoan lớp, hội chợ sử dụng đồ uống lành mạnh như nước tinh khiết, nước khoáng tự nhiên, trái cây, sữa chua, sữa tươi để thay thế trà sữa/nước ngọt.
Trà sữa và nước ngọt tuy mang lại cảm giác "ngọt ngào" trong chốc lát, nhưng hậu quả với sức khỏe thì kéo dài lâu nếu chúng ta lạm dụng và lệ thuộc vào nó. Với lứa tuổi teen – lứa tuổi đang phát triển mạnh cả về thể chất và tinh thần – việc kiểm soát thói quen sử dụng đồ uống ngọt là vô cùng quan trọng. Giáo dục dinh dưỡng sớm, thực hành dinh dưỡng gương mẫu của cha mẹ và định dướng đúng đắn của nhà trường - cộng đồng là chìa khóa giúp thế hệ trẻ duy trì thói quen ăn uống cân bằng, lành mạnh.
