Ưu tiên nguồn lực cho phòng chống bệnh tại các khu vực khó khăn

Ngày 23/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự án Luật Phòng bệnh; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Phòng bệnh.

Bổ sung nhiều quy định mới

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, bố cục của dự thảo luật gồm 6 chương với 41 điều, trong đó, các nội dung bổ sung mới so với quy định hiện hành bao gồm: Phòng, chống bệnh không lây nhiễm: Quy định biện pháp phòng, chống yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm, dự phòng và quản lý điều trị tại cộng đồng. Giao Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về đảm bảo dinh dưỡng, tăng cường thể lực...

Phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần: Quy định về yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm, biện pháp phòng ngừa, quyền và trách nhiệm. Giao Bộ trưởng Bộ Y tế quy định chi tiết. Bảo đảm dinh dưỡng trong phòng bệnh: Quy định nguyên tắc thực hiện ; dinh dưỡng cho các nhóm đối tượng (phụ nữ có thai, bà mẹ cho con bú, trẻ dưới 24 tháng tuổi, trẻ em và dinh dưỡng học đường, người lao động, người cao tuổi). Giao Bộ trưởng Bộ Y tế hướng dẫn.

Các đại biểu dự phiên họp tại hội trường.

Các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh: Quy định về nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; chế độ đối với người làm công tác phòng, chống dịch; đào tạo nhân lực; kinh phí và Quỹ Phòng bệnh.

Luật quy định Quỹ Phòng bệnh là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, do Thủ tướng Chính phủ thành lập. Nguồn hình thành: Ngân sách nhà nước hỗ trợ vốn điều lệ ; vốn điều lệ ban đầu từ toàn bộ kinh phí kết dư của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến hết 30/6/2026 ; khoản đóng góp bắt buộc 2% trên giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của cơ sở sản xuất, nhập khẩu thuốc lá; tài trợ, đóng góp tự nguyện ; viện trợ không hoàn lại; các nguồn thu hợp pháp khác. Giao Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động, quản lý và sử dụng quỹ.

Dự thảo luật có lồng ghép chính sách dân tộc. Cụ thể: ưu tiên hỗ trợ chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ em dân tộc thiểu số, nghèo, cận nghèo, vùng khó khăn; yêu cầu thông tin truyền thông phải phù hợp với văn hóa, phong tục các dân tộc.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban thống nhất với mục tiêu, quan điểm xây dựng Luật. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ hơn các nội dung trong Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, bảo đảm cân đối giữa các chính sách đã được quy phạm hóa.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Phòng bệnh.

Đối với phòng, chống bệnh không lây nhiễm, Ủy ban đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về cơ chế bảo đảm thực hiện các nội dung về "tư vấn, theo dõi, phát hiện sớm, điều trị dự phòng cho người có nguy cơ cao mắc bệnh không lây nhiễm" để bảo đảm tính khả thi trong triển khai thực hiện.

Về phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần, cần xác định rõ đối tượng nguy cơ cao, các biện pháp phòng ngừa và nguồn kinh phí thực hiện; đồng thời, nghiên cứu bổ sung nội dung liên quan đến sức khỏe tâm thần học đường và người bị sang chấn tâm lý sau thiên tai, thảm họa. Đối với dinh dưỡng trong phòng bệnh, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm bảo đảm đầy đủ việc áp dụng nguyên tắc "dinh dưỡng trong phòng bệnh phải được thực hiện trong suốt vòng đời, theo từng lứa tuổi, từng đối tượng"; cân nhắc bổ sung nguyên tắc việc thực hiện dinh dưỡng trong phòng bệnh chỉ quy định mang tính khuyến cáo sử dụng sản phẩm dinh dưỡng, không được bắt buộc sử dụng sản phẩm dinh dưỡng.

Về chính sách dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và trẻ em suy dinh dưỡng, đa số ý kiến Ủy ban cho rằng, cần quy định áp dụng cho tất cả các đối tượng là phụ nữ mang thai có nhu cầu cần phải bổ sung vi chất dinh dưỡng và trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính và thấp còi, không phân biệt khu vực, vùng miền, để bảo đảm chính sách nâng mức sinh, nâng cao chất lượng dân số và tính công bằng.

Ưu tiên nguồn lực cho công tác phòng chống bệnh tật tại các khu vực khó khăn

Thảo luận về Luật Phòng bệnh, các đại biểu nhận định, Việt Nam đang đối mặt với “mô hình bệnh tật kép” vừa đối phó các bệnh truyền nhiễm mới nổi song hành cùng các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư, tiểu đường, rối loạn tâm thần. Dù tuổi thọ trung bình đã tăng lên 74,5 tuổi và tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em giảm mạnh, song mỗi người dân Việt Nam vẫn phải sống trung bình 10 năm cuộc đời trong tình trạng bệnh tật, gây gánh nặng lớn về kinh tế và xã hội.

Các đại biểu thảo luận tại tổ.

Chia sẻ thêm về dự án Luật Phòng bệnh tại phiên thảo luận tổ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, nhận thấy sự cần thiết phải có một nền tảng pháp lý bền vững hơn, Chính phủ đã quyết tâm xây dựng Luật Phòng bệnh. Dự luật này không chỉ nhằm lấp đầy các khoảng trống pháp lý mà còn cụ thể hóa những quy định mới của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tinh thần của Nghị quyết 72 về việc đặt công tác phòng bệnh lên hàng đầu. Mục tiêu là tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, giúp hệ thống y tế chủ động ứng phó với mọi tình huống y tế công cộng, thay vì chỉ giải quyết các vấn đề khi đã xảy ra.

“Một trong những điểm cốt lõi của Luật Phòng bệnh mới là sự mở rộng phạm vi điều chỉnh. Lần đầu tiên, các bệnh không lây nhiễm phổ biến như tiểu đường, cao huyết áp sẽ được đưa vào luật một cách cụ thể, giúp các quy định trở nên dễ hiểu và dễ triển khai hơn trong thực tế. Bên cạnh đó, các chính sách liên quan đến dinh dưỡng cũng sẽ được thể hiện một cách bài bản. Mặc dù các chương trình quốc gia về dinh dưỡng đã được triển khai, nguồn lực dành cho chúng còn hạn chế, làm giảm hiệu quả. Luật mới mong muốn đảm bảo các chính sách được ban hành phải đi kèm với nguồn lực thực thi tương xứng” - Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại tổ.

Đặc biệt, luật sẽ ưu tiên nguồn lực cho công tác phòng chống bệnh tật tại các khu vực khó khăn. Các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ là nhóm được ưu tiên hàng đầu trong các chương trình mục tiêu quốc gia, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong công tác chăm sóc sức khỏe.

Bên cạnh đó, Luật Phòng bệnh mới sẽ có những giải pháp đột phá để khuyến khích sự tham gia của y tế tư nhân, từ bệnh viện, cơ sở y tế đến các lĩnh vực sản xuất dược phẩm và trang thiết bị. Một minh chứng cho sự thành công của chiến lược này là năng lực sản xuất vaccine trong nước. Hiện tại, Việt Nam đã tự chủ được 11 trên 12 loại vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Năng lực sản xuất này không chỉ đến từ hệ thống công lập mà còn có sự đóng góp ngày càng lớn của các đơn vị ngoài công lập.

Phương Thủy