Vai trò của nhân lực và văn hóa trong phát triển kinh tế số

Tham dự hội thảo có các chuyên gia đầu ngành, đại diện các trường đại học, viện nghiên cứu, lãnh đạo các doanh nghiệp và các doanh nhân.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam phát biểu

Phát biểu tại hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Minh Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, đánh giá cao việc tổ chức hội thảo với chủ đề hết sức có ý nghĩa, đặc biệt trong bối cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vừa qua đã thông qua 51 luật, trong đó có những luật mang tính nền tảng để phát triển kinh tế số như Luật Công nghiệp Công nghệ số, Luật Chuyển đổi số và Luật Trí tuệ nhân tạo. Đây có thể xem là đợt “nâng cấp hệ điều hành” lớn nhất về mặt thể chế, chính thức “dọn đường” để con tàu kinh tế Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên số.

Chia sẻ về kinh tế số, Tiến sĩ Nguyễn Minh Hồng cho rằng, chúng ta đang chuyển từ “tự phát” sang “kiến tạo”. Nếu giai đoạn trước, kinh tế số là sự bùng nổ tự nhiên của thương mại điện tử và các ứng dụng gọi xe, thì giai đoạn 2026 - 2030 sẽ là kỷ nguyên của Kinh tế số thâm dụng công nghệ. Với việc Luật Công nghiệp Công nghệ số có hiệu lực từ đầu năm 2026, lần đầu tiên “tài sản số” được công nhận và bảo hộ. Điều này mở ra cơ hội để chúng ta số hóa hàng tỷ USD tài sản thực của nền kinh tế, góp phần khơi thông dòng vốn cho doanh nghiệp. Kinh tế số không còn là chuyện của riêng các công ty công nghệ, mà là động lực để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 7 - 7,5%/năm, hướng tới khát vọng Quốc gia hùng cường vào năm 2050.

Đối với vai trò của nhân lực, Tiến sĩ Nguyễn Minh Hồng đánh giá, công nghệ chỉ là động cơ, con người mới chính là người lái. Để vận hành nền kinh tế số mới trong thời gian tới, chúng ta không chỉ cần những lập trình viên viết mã (code), mà còn cần nhân lực hiểu biết về pháp lý số, về quản trị tài sản số và kiểm toán blockchain - hiện chúng ta đang thiếu hụt trầm trọng. Chiến lược phát triển nhân lực không thể đi theo lối mòn cũ, mà phải gắn liền tri thức với các công cụ AI và tư duy pháp lý mới. Chỉ có con người chất lượng cao mới giúp chúng ta tránh được bẫy thu nhập trung bình và làm chủ công nghệ.

Ngoài ra, một thứ không thể thiếu trong phát triển kinh tế số, đó là văn hóa, nền tảng của sự bền vững và hạnh phúc. Nghị quyết của Quốc hội về tầm nhìn 2050 đã đặt hai chữ “hạnh phúc” ngang hàng với “hùng cường”. Văn hóa số không chỉ là sự nhanh nhạy với công nghệ, mà còn là văn hóa của sự liêm chính, minh bạch và chia sẻ. Trong kỷ nguyên kết nối, văn hóa doanh nghiệp phải chuyển dịch từ tư duy “đối đầu/cạnh tranh” sang tư duy “liên minh/hợp tác”. Một hệ sinh thái số lành mạnh là nơi các đơn vị, doanh nghiệp và cơ quan Nhà nước cùng bắt tay kiến tạo hạ tầng chung, tất cả cùng có lợi. Có như vậy chúng ta mới giải quyết được bài toán nhân lực và văn hóa cho kỷ nguyên số.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Luật sư, Đại tá Trần Văn Luyện - Viện trưởng Viện khoa học phát triển nhân lực và văn hóa phát biểu

Phát biểu chào mừng các đại biểu tham dự hội nghị, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Luật sư, Đại tá Trần Văn Luyện - Viện trưởng Viện khoa học phát triển nhân lực và văn hóa - cho rằng, sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số mở ra những cơ hội và thách thức chưa từng có. Trong bối cảnh đó vai trò của nguồn nhân lực chất lượng cao và yếu tố văn hóa trong việc kiến tạo môi trường phát triển bền vững trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Hội thảo này là diễn đàn quý báu để các chuyên gia, nhà nghiên cứu chia sẻ, phân tích và đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm phát huy tối đa tiềm năng về hai yếu tố nhân lực và văn hóa, phục vụ hiệu quả cho sự tăng trưởng vượt bậc của nền kinh tế quốc gia.

Tiến sĩ Trần Quý - Viện trưởng Viện phát triển kinh tế số Việt Nam phát biểu

Phát biểu định hướng “Tương lai phát triển kinh tế số - Tài sản số và chiến lược VIDE 2030”, Tiến sĩ Trần Quý - Viện trưởng Viện phát triển kinh tế số Việt Nam cho rằng, năm 2025 Việt Nam sở hữu hành lang pháp lý đầy đủ nhất từ trước đến nay cho kinh tế số. Tuy nhiên, thách thức đặt ra cho quốc gia không còn là “làm cái gì”, mà là “làm thế nào” để các chính sách mới trở thành động lực tăng trưởng thực tế chứ không phải rào cản kỹ thuật. Doanh nghiệp và xã hội đang “khát” một hệ sinh thái hạ tầng đồng bộ để vận hành nền kinh tế số an toàn, minh bạch và bền vững. Chính vì vậy, chúng ta phải chuyển đổi từ vai trò nghiên cứu, tham vấn sang vị thế “nhà kiến tạo hạ tầng”, cung cấp các nền tảng công nghệ tuân thủ pháp luật và nguồn nhân lực số mang bản sắc văn hóa để nhanh chóng đưa chính sách vào cuộc sống.

Nhằm “Giải mã bài toán Nhân lực số và Xây dựng văn hóa doanh nghiệp số”, hội thảo đã tổ chức tọa đàm với sự tham gia đóng góp ý kiến của sáu diễn giả. Bà Bùi Thị Thủy Tiên - Phó Viện trưởng Viện phát triển kinh tế số Việt Nam, Tổng Giám đốc Vườn Ươm Khởi Nghiệp Việt, điều hành phiên thảo luận.

Các diễn giả tham gia tọa đàm

Các đại biểu bấm nút khởi chạy Hệ sinh thái số VIDE mở rộng sau 5 năm triển khai

Với kinh nghiệm nghiên cứu và làm việc cùng doanh nghiệp, chính quyền TPHCM trong nhiều năm, Tiến sĩ khoa học Trần Quang Thắng - Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TPHCM - cho rằng, hiện chúng ta đang đối diện với 3 thách thức, đó là tình trạng thiếu hụt nhân lực khi mỗi năm Việt Nam cần tới 150.000 kỹ sư công nghệ nhưng hiện chỉ đáp ứng được khoảng 45%; nguy cơ phân hóa về kinh tế khi năng suất lao động không tăng dẫn đến khó cạnh tranh, nguy cơ thất nghiệp; khả năng cung cấp năng lực kinh tế số trong thời gian tới không đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao. Chính vì vậy chúng ta cần phải có sự thay đổi để nhanh chóng thích ứng.

Giáo sư, Tiến sĩ danh dự, Kỷ lục gia thế giới Trần Văn Mười phát biểu

Giáo sư, Tiến sĩ danh dự, Kỷ lục gia thế giới Trần Văn Mười khẳng định giá trị của văn hóa nghệ thuật không thể tách rời với phát triển kinh tế số trong xu thế hiện tại. Việc phát triển văn hóa số chính là yêu cầu cấp thiết trong thời đại số hiện nay, bởi khi có sự đồng hành phát triển giữa nhân lực và văn hóa thì kinh tế số sẽ phát triển bền vững, mang lại những giá trị cốt lõi lâu dài. Là một doanh nhân đam mê sáng tác âm nhạc và thơ, ông đã chuyển thể các tác phẩm của mình sang nhiều thể loại qua đó truyền tải phong phú thông điệp về lòng yêu nước, lan tỏa niềm tự hào dân tộc, tạo động lực để mọi ngành nghề cùng phát triển.

Buổi Hội thảo khoa học “Kinh tế số và vai trò của nhân lực - văn hóa” được tổ chức thành công đã góp phần định hình chiến lược cũng như đề ra các giải pháp phát triển kinh tế số cho các doanh nghiệp của TPHCM trong giai đoạn mới sau khi mở rộng địa giới hành chính và hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế số hàng đầu khu vực theo Nghị quyết số 57/NQ-TW, xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế số giai đoạn 2026 - 2030, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong thời gian tới.

HOÀI VĂN