Vai trò quan trọng của các cấp hội phụ nữ, người cao tuổi trong phòng, chống tác hại thuốc lá

Phụ nữ, trẻ em và những người cao tuổi, không chỉ là đối tượng của khói thuốc thụ động mà giờ đây họ còn trở thành những chiến sĩ tiên phong, góp phần tạo nên những thay đổi tích cực, hướng đến một xã hội không khói thuốc.

Lồng ghép công tác phòng chống thuốc lá vào các phong trào quen thuộc

Trong văn hóa Việt, người phụ nữ từ lâu đã được xem là người giữ lửa, chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình. Nắm bắt vai trò then chốt này, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã chủ động và quyết liệt đưa công tác phòng chống tác hại thuốc lá vào các chương trình hành động của mình. Hội LHPN đã phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá của Bộ Y tế, triển khai các chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao hiểu biết của phụ nữ về tác hại khôn lường của thuốc lá đối với sức khỏe bản thân và những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em.

Hoạt động của các cấp hội phụ nữ tại nhiều địa phương đã vận động được người thân từ bỏ thói quen hút thuốc lá. Ảnh: N.G

Các hoạt động tuyên truyền không chỉ dừng lại ở những buổi hội thảo, sinh hoạt chi hội. Hội phụ nữ đã tận dụng mọi kênh tiếp cận, từ các trang thông tin chính thức, mạng xã hội như Facebook, Zalo, đến việc lồng ghép nội dung vào các cuộc thi tiểu phẩm, liên hoan văn nghệ để lan tỏa thông điệp một cách sinh động và dễ tiếp thu. Bằng những câu chuyện thực tế về hệ lụy của khói thuốc, Hội giúp chị em phụ nữ hiểu rõ hơn về mối đe dọa này, từ đó có thêm động lực để động viên, vận động chồng, con và người thân từ bỏ thói quen hút thuốc.

Một trong những cách tiếp cận hiệu quả nhất là việc lồng ghép công tác phòng chống thuốc lá vào các phong trào quen thuộc như "Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch" hay "Gia đình 5 có 3 sạch". Tại Phú Thọ, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã phổ biến nội dung này qua các buổi sinh hoạt chi hội, lớp tập huấn, và các câu lạc bộ chuyên đề. Những mô hình như "Câu lạc bộ Gia đình hạnh phúc", "Phụ nữ với pháp luật" hay "Tổ phụ nữ không có người thân vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội" không chỉ góp phần tuyên truyền pháp luật, mà còn là nơi lan tỏa mạnh mẽ thông điệp về một môi trường sống lành mạnh, không khói thuốc.

Với việc trực tiếp tham gia vào “cuộc chiến” chống thuốc lá, hoạt động của các cấp hội phụ nữ đã tạo ra một hiệu ứng tích cực. Bằng sự kiên trì và thấu hiểu, hoạt động của các cấp hội phụ nữ đã góp phần xây dựng mô hình "Nơi công sở không khói thuốc" và "Gia đình không khói thuốc", bảo vệ các thành viên trong gia đình khỏi tác hại của khói thuốc thụ động – một mối đe dọa vô hình nhưng vô cùng nguy hiểm. Chính sự chủ động này đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ phơi nhiễm khói thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng.

“Người gác cổng" tại các không gian công cộng

Người cao tuổi là một trong những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước tác hại của thuốc lá bởi hệ miễn dịch suy yếu và các cơ quan chức năng suy giảm. Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học độc hại, trong đó ít nhất 70 chất có khả năng gây ung thư. Với người cao tuổi, mỗi làn khói hít vào là một gánh nặng cộng hưởng, làm trầm trọng thêm những bệnh lý mạn tính mà họ thường mắc phải như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ung thư phổi, bệnh mạch vành, đột quỵ, hay thậm chí là sa sút trí tuệ.

Nghiên cứu từ Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho thấy, dù tỷ lệ phơi nhiễm khói thuốc thụ động đã giảm, vẫn còn một bộ phận đáng kể người cao tuổi phải hít khói thuốc ngay trong chính gia đình. Điều này khiến họ phải đối mặt với nguy cơ ung thư, bệnh tim mạch và đột quỵ cao hơn hẳn những người không tiếp xúc.

Tuy nhiên, người cao tuổi lại có thể trở thành một lực lượng nòng cốt và hiệu quả trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá. Khi người cao tuổi nhận thức rõ tác hại của thuốc lá và quyết tâm từ bỏ, hành động này sẽ tạo ra một tấm gương "nói đi đôi với làm" mạnh mẽ. Câu chuyện của ông Lê Ngọc Liệu (68 tuổi, Ninh Bình) là một minh chứng sống động. Sau 40 năm gắn bó với thuốc lá, ông đã quyết tâm cai thuốc khi phát hiện mình mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Kể từ khi bỏ thuốc, sức khỏe ông ổn định hơn và quan trọng hơn, sự thay đổi này đã tạo động lực cho con cháu trong gia đình cũng tránh xa thuốc lá.

Nhiều bạn trẻ đã rút kinh nghiệm khi được người cao tuổi nhắc nhở về việc hút thuốc lá tại nơi công cộng. Ảnh: PV

Không chỉ bằng hành động cá nhân, người cao tuổi còn có thể đóng góp qua việc tham gia các phong trào ở địa phương. Những buổi sinh hoạt chi hội, những cuộc họp thôn, tổ dân phố, nếu có sự lên tiếng kiên quyết từ các cụ, sức nặng của thông điệp sẽ khác biệt. Hình ảnh các cụ ông, cụ bà vận động xây dựng "làng xóm không khói thuốc" chính là minh chứng sống động cho sự tham gia tích cực của lớp người đi trước.

Ngoài ra, người cao tuổi còn có thể trở thành "người gác cổng" quan trọng tại các không gian công cộng. Với truyền thống tôn trọng người cao tuổi của người Việt, lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng kiên quyết từ họ có thể khiến nhiều người trẻ e dè, từ đó tuân thủ các quy định không hút thuốc. Ông Phạm Ánh Phương (70 tuổi, Hà Nội) thường đi bộ ở công viên Thống Nhất cho biết, nhiều lần ông đã nhắc nhở các bạn trẻ, đặc biệt là đối tượng thanh thiếu niên khi hút thuốc tại nơi công cộng và chia sẻ về tác hại của thuốc lá. Nhiều bạn trẻ sau khi nghe ông Phương chia sẻ về tác tại của thuốc lá và quy định không hút thuốc ở nơi công cộng đều tự động dập thuốc và xác định bỏ thuốc lá trong thời gian sớm nhất.

Sự tham gia của người cao tuổi không chỉ mang lại hiệu quả thiết thực mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, bởi họ chính là những nhân chứng sống, truyền tải kinh nghiệm và thông điệp cảnh tỉnh về tác hại của thuốc lá một cách thuyết phục nhất.

Anh Việt