Vấn đề di cư gây bất đồng trong EU

Quang cảnh Hội nghị thượng đỉnh EU. Ảnh: ERR

Đưa tin về sự kiện, truyền thông quốc tế cho hay, bất đồng trong vấn đề di cư đã tạo ra nhiều kịch tính nhất trong Hội nghị thượng đỉnh EU vừa qua. Ngay khi hội nghị bắt đầu, Thủ tướng Hungary Viktor Orban và người đồng cấp Ba Lan Mateusz Morawiecki kiên định lập trường rằng, cách tiếp cận của EU về vấn đề di cư là không thể chấp nhận được và sẽ không ủng hộ tuyên bố kết luận cho đến khi các mối quan tâm của hai quốc gia này được giải quyết.

Kéo theo đó, toàn bộ chương trình nghị sự đã bị đình trệ. Các nhà lãnh đạo của Pháp, Đức, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel đã tiến hành thảo luận riêng với các nhà lãnh đạo Hungary và Ba Lan, nhưng đều không đạt được kết quả tích cực.

Trái với những kỳ vọng, kịch bản xấu này đã xảy ra bất chấp các nỗ lực “dập tắt” từ trước khi diễn ra hội nghị. Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo mô tả, diễn biến này như một cuộc “binh biến” trong vấn đề di cư, đồng thời thừa nhận quá trình đàm phán rất khó khăn và phức tạp để có thể tìm ra giải pháp giải quyết hài hòa vấn đề.

Ông Charles Michel chia sẻ, thỏa thuận sơ bộ vào đầu tháng 6 sửa đổi các quy tắc tị nạn đã được đa số các nước EU thông qua, là một bước ngoặt và hy vọng sẽ được đưa vào luật trước cuối năm nay. Dù cuộc tranh luận tại hội nghị không đạt được sự nhất trí, nhưng cho thấy sự hội tụ lớn. EU vẫn hoàn toàn cam kết với chủ đề này và sẽ quay lại chủ đề này một cách thường xuyên.

Theo giới phân tích, căn nguyên diễn biến này là do Hungary và Ba Lan không đồng tình về việc tái định cư người di cư trên khắp châu Âu mà thỏa thuận giữa các nước EU thông qua. Việc hội nghị thượng đỉnh vừa qua ra được tuyên bố hay không thì thỏa thuận này vẫn sẽ được giữ nguyên. Vì vậy, động thái của Hungary và Ban Lan vừa qua như một cách sử dụng hội nghị này để bày tỏ rõ nét sự bất bình của mình.

Sự bất đồng của EU đã diễn ra trong “bóng tối” của vụ chìm thuyền di cư vào ngày 14/6/2023 ngoài khơi Hy Lạp đã khiến ít nhất 82 người chết đuối. Các nạn nhân là người di cư bất chấp sinh mạng vượt qua vùng biển Địa Trung Hải. Sự bế tắc tại hội nghị vừa qua được nhiều nhà ngoại giao mô tả là dấu hiệu mới nhất cho thấy vấn đề di cư tiếp tục trở thành chủ đề xuyên suốt các hội nghị thượng đỉnh của tổ chức khu vực này.

Thực tế trong hội nghị, Thủ tướng Bỉ cho rằng, vấn đề này cần được đưa lên bàn nghị sự trong những cuộc họp tới đây. Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte cũng đề nghị các nhà lãnh đạo EU tập trung thảo luận lại vấn đề này tại các hội nghị thượng đỉnh tiếp theo. Ông Rutte khẳng định, thỏa thuận di cư này vẫn có hiệu lực. Đồng thời cho rằng, Hungary và Ba Lan không thích cách thỏa thuận này được quyết định.

Theo giới quan sát, ngay thời điểm thỏa thuận này được thông qua, Hungary và Ba Lan đã phản đối và tuyên bố sẽ không hợp tác. Hai quốc gia này cho rằng, thỏa thuận được thông qua với sự ủng hộ của đa số, thay vì sự đồng thuận. Trong khi đó, sự đồng thuận của toàn bộ thành viên EU là điều mà hai quốc gia này coi trọng.

Một trong những vấn đề được đặt ra liên quan tới người di cư là tình trạng gia tăng bạo lực nhắm vào người nhập cư, thậm chí còn xảy ra ở những nơi vốn có truyền thống không chống người nhập cư. Mặt khác, tâm lý bài ngoại cũng đang nổi lên một cách đáng báo động. Trong hội nghị thượng đỉnh, nhiều ý kiến cũng nêu rõ quan điểm vấn đề di cư có liên hệ với tình trạng bạo loạn tại Pháp những ngày gần đây.

Theo giới chuyên gia, vấn đề di cư nhiều năm qua luôn nhức nhối ở châu Âu, kể từ cuộc khủng hoảng di cư năm 2015. Thực tế, tổ chức này đã có nhiều nỗ lực và cũng gặp vô số thất bại trong việc cải cách quy định đối với những người xin tị nạn.

Thanh Trúc