Văn hóa là nguồn năng lượng gốc vô tận

Dĩ nhiên, nhận định thì vẫn chỉ là nhận định, không hẳn điều đó sẽ đúng với thực tiễn, nhất là với một giải thưởng danh giá nhất trong ngành công nghiệp điện ảnh như Oscar, nhưng điều đó cũng đã cho thấy sự thành công của tác phẩm này.

Việt Nam góp mặt tại giải Oscar 2026 với bộ phim “Mưa đỏ” của đạo diễn Đặng Thái Huyền. Ảnh: ĐPCC

Với kịch bản chuyển thể từ tiểu thuyết "Frankenstein" của nhà văn Mary Shelley, thông qua bộ phim, đạo diễn Guillermo del Toro đã mang đến cho khán giả một câu chuyện đầy suy ngẫm, trăn trở, day dứt.

Trong câu chuyện này, Người sáng tạo Victor Frankenstein đã thu thập các bộ phận cơ thể từ những tên tội phạm bị treo cổ và những người lính tử trận để tạo thành một tạo vật khổng lồ rồi phóng điện để tạo ra Frankenstein trong hình hài đáng sợ nhưng ánh mắt ngây thơ, bám víu vào Victor Frankenstein và xem như cha của mình, trong khi chính Victor Frankenstein không đủ can đảm, trách nhiệm để chấp nhận việc tạo vật của mình là một sinh linh có cảm xúc, mong muốn hòa nhập vào thế giới con người nên đã chối bỏ, hủy diệt.

Frankenstein bị người sáng tạo từ bỏ, trở nên quay cuồng trong vòng xoáy của tức giận và cả tình yêu thương học được từ những người đã từng gặp suốt hành trình trưởng thành. Sau bao biến cố, cả người sáng tạo và tạo vật tìm được sự thanh thản, điểm giao của những linh hồn đơn độc, khao khát được công nhận, yêu thương.

Được công chiếu lần đầu tại Liên hoan Phim quốc tế Venice lần thứ 82 năm 2025 (từ ngày 27/8 đến ngày 6/9/2025, tại Venice Lido, Ý) và nhận tràng pháo tay kéo dài 13 phút, sau đó "Frankenstein" được chiếu hạn chế tại một số rạp ở Mỹ vào ngày 17/10 và chính thức ra mắt khán giả toàn cầu trên nền tảng Netflix từ ngày 7/11/2025.

Chỉ sau 3 ngày công chiếu, "Frankenstein" đã đạt hơn 29 triệu lượt xem và nhanh chóng nhảy lên vị trí số 1 trong danh sách phim tiếng Anh được nhiều người xem nhất của Netflix, tiếp đó là nhanh chóng giữ vị trí tốp 1 trên Netflix ở 85 quốc gia, tốp 10 trên Netflix ở 93 quốc gia, trở thành chủ đề được bàn tán sôi nổi trên các diễn đàn điện ảnh quốc tế, với đa phần là các đánh giá tích cực; được Hội đồng Phê bình điện ảnh quốc gia và Viện Phim Mỹ chọn là một trong 10 phim hay nhất năm 2025...

Điều gì khiến "Frankenstein" thu hút khán giả và tạo được “cơn địa chấn” này? Nhận định được nhiều đồng thuận nhất chính là do "Frankenstein" đã mang đến một thông điệp về sự chữa lành, nhân văn, duy mỹ. Thông điệp này cũng trả lời cho câu hỏi rất thời cuộc về đạo đức, về trách nhiệm của những nhà sáng tạo khi công nghệ ngày càng phát triển, giúp con người thăng hoa sáng tạo, tạo ra nhiều hơn những tạo vật.

Nói như thế cũng để thấy, không chỉ Việt Nam chúng ta mà là cả nhân loại, đều trân trọng những “sự chữa lành, nhân văn, duy mỹ”, nói một cách khái quát hơn thì đấy chính là những giá trị Chân - Thiện - Mỹ mà nhờ đó con người sống với nhau có trách nhiệm hơn, tốt lành và nhân ái hơn. Việc sáng tạo tác phẩm nghệ thuật rất cần hướng vào việc tạo ra và lan tỏa những giá trị như thế, để từ đó tạo nên “sức mạnh mềm” thúc đẩy xã hội phát triển.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025), tổ chức ngày 23/8/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã bày tỏ mong muốn đội ngũ những người làm công tác văn hóa: "Trên mỗi cương vị, mỗi người làm văn hóa hãy mang trong tim ngọn lửa yêu nước, lòng tự trọng nghề nghiệp, ý thức kỷ luật và sự sáng tạo không mệt mỏi. Hãy để mỗi tác phẩm văn học, nghệ thuật, mỗi giải đấu, mỗi sản phẩm du lịch, mỗi không gian văn hóa là một "đại sứ" của Chân - Thiện - Mỹ Việt Nam. Hãy để mỗi quyết định quản lý là một cam kết vì công chúng, vì dòng chảy di sản, vì tương lai con người Việt Nam”.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, ngay từ khi mới ra đời, trong khói lửa của cách mạng và dự cảm về tương lai đất nước, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã xác định vị trí đặc biệt của văn hóa. Vì thế, từ buổi đầu của chính quyền nhân dân và ngay trong thời kỳ kháng chiến cứu nước, dù trong bối cảnh rất nhiều khó khăn nhưng Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cử, gửi hàng trăm thanh niên trẻ ra nước ngoài học tập về văn hóa, nghệ thuật, thể thao...

Từ đó đến nay, xuyên suốt các kỳ Đại hội Đại biểu toàn quốc, các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Trung ương, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đều nhấn mạnh: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển; văn hóa là sức mạnh mềm, là "năng lượng gốc" vô tận của dân tộc Việt Nam - một dân tộc luôn biết lấy văn hóa làm nền tảng tinh thần, làm sức mạnh nội sinh, làm ngọn đuốc soi đường cho mọi thắng lợi.

Lương Duy Cường