Văn hóa là sức mạnh nội sinh, hệ điều tiết của sự phát triển bền vững
Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, vị trí và vai trò của văn hóa từ 'nền tảng tinh thần' trở thành 'sức mạnh nội sinh', là hệ điều tiết cho phát triển bền vững, gắn bó chặt chẽ với kinh tế.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng phát biểu giải trình trước Quốc hội (Ảnh: Quang Vinh)
Ngày 29/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội, đánh giá kết quả năm 2025, kế hoạch năm 2026 và tổng kết giai đoạn 2021 - 2025 và nhiều báo cáo quan trọng khác.
Phát biểu giải trình các ý kiến Đại biểu Quốc hội nêu ra về vấn đề văn hóa, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, năm 2025 và cả nhiệm kỳ vừa qua đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của lĩnh vực văn hóa. Từ nhận thức đến hành động, chúng ta ngày càng quan tâm sâu sắc hơn đến thể chế, cơ chế tổ chức, coi trọng vai trò chủ thể sáng tạo của Nhân dân. Văn hóa đã đạt được những kết quả nổi bật, thể hiện chuyển biến tích cực cả về nhận thức và thực tiễn. Cùng với đó, du lịch trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế, thể thao khẳng định vị thế trên đấu trường quốc tế, còn báo chí – lĩnh vực Bộ mới tiếp nhận – tiếp tục phát huy vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Văn hóa là nền tảng, thể thao là sức mạnh, thông tin là mạch dẫn, du lịch là nhịp cầu kết nối.
Tinh thần đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành của toàn ngành văn hóa không bằng lòng với kết quả đã đạt được mà tiếp tục nỗ lực phấn đấu, khơi dậy khát vọng vươn lên, hướng tới thành tựu mới. Sự thành công hôm nay là kết quả của quá trình nhận thức sâu sắc hơn về vị trí và vai trò của văn hóa từ “nền tảng tinh thần” trở thành “sức mạnh nội sinh”, là hệ điều tiết cho phát triển bền vững, gắn bó chặt chẽ với kinh tế. Quan điểm này đã được cụ thể hóa trong các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, hiện đang lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, những thành quả trong lĩnh vực văn hóa đã lan tỏa mạnh mẽ, tạo động lực cho sự phát triển của du lịch – một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa quan trọng. Ông cho biết, nhiều đại biểu đã đề cập đến việc phát triển du lịch dựa trên tài nguyên văn hóa và thực tế cho thấy đây là hướng đi đúng đắn mà ngành đang thực hiện hiệu quả.
Hiện Việt Nam có 5 sản phẩm du lịch chủ lực gồm: du lịch sinh thái, du lịch di sản, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và du lịch nghỉ dưỡng chữa bệnh. Các sản phẩm này đã và đang được triển khai rộng rãi tại nhiều địa phương, gắn với sắp xếp lại đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp, qua đó mở rộng không gian phát triển, tạo sản phẩm du lịch có chiều sâu, mang đặc trưng vùng miền.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng dẫn ví dụ, sự kết hợp giữa sản phẩm du lịch rừng của Gia Lai và du lịch biển của Bình Định đã tạo nên mô hình sản phẩm “rừng và biển” đặc sắc, hấp dẫn, mang tính liên kết vùng cao. Cùng với đó, dịch vụ chuyên nghiệp, giá cả hợp lý, môi trường xanh – sạch – đẹp giúp Việt Nam trở thành điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện. Từ thực tiễn đó, Bộ trưởng tin tưởng du lịch Việt Nam không chỉ đóng góp vào GDP như báo cáo của Chính phủ, mà sẽ thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đúng như tinh thần Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng nêu dẫn chứng cụ thể từ di tích Hỏa Lò (Hà Nội) – nơi được khai thác hiệu quả để giáo dục truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, biến di tích không chỉ là nơi vinh danh mà là “trường học sống” cho thế hệ trẻ. Hay Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình), sau khi được UNESCO công nhận Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đã trở thành điểm đến hấp dẫn, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế địa phương.
Về công nghiệp văn hóa, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, Việt Nam đang triển khai theo hướng chọn lĩnh vực có lợi thế để “đi tắt, đón đầu” như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế những lĩnh vực thể hiện rõ tài năng và bản sắc sáng tạo của người Việt. Ba trụ cột chính cho sự phát triển công nghiệp văn hóa: nhà sáng tạo – doanh nghiệp – Nhà nước. Trong đó, nhà sáng tạo là trung tâm, doanh nghiệp là nơi hiện thực hóa ý tưởng thành sản phẩm, còn Nhà nước đóng vai trò kiến tạo thể chế, chính sách.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho hay, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội tổng kết và xây dựng Luật Công nghiệp văn hóa, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khuyến khích phát triển lĩnh vực này như một thành phần kinh tế năng động, đóng góp thiết thực vào GDP quốc gia.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng thông tin Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về “Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Khi được ban hành, Nghị quyết này sẽ cùng với các nghị quyết trụ cột khác thúc đẩy phát triển bền vững đất nước, khẳng định vai trò của văn hóa như một nền tảng, một nguồn lực nội sinh, một sức mạnh mềm quốc gia hướng đến mục tiêu “làm giàu bằng văn hóa, phát triển kinh tế dựa trên văn hóa”.
