Văn hóa là sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần và động lực tăng trưởng trong kỷ nguyên mới

Dự hội nghị còn có Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Trịnh Văn Quyết; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính. Dự đầu cầu Hà Nội có Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà.

Khẳng định vai trò trụ cột trong phát triển bền vững

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, giai đoạn 2021-2025 đánh dấu bước phát triển quan trọng của ngành khi vị thế, vai trò và giá trị cốt lõi được xác lập rõ nét trong các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội XIII. Đây cũng là nhiệm kỳ ghi nhận những nỗ lực bứt phá về tư duy, hành động, tạo nền tảng thể chế và nguồn lực cho phát triển bền vững trong giai đoạn mới.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng báo cáo tại Hội nghị. Ảnh: Trần Huấn

Một trong những thành tựu nổi bật là công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế. Trong nhiệm kỳ qua, số lượng văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng đạt mức cao nhất từ trước đến nay, góp phần tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, tạo động lực cho phát triển các lĩnh vực văn hóa, gia đình, thể dục thể thao, du lịch, báo chí, truyền thông và xuất bản. Các chiến lược, quy hoạch, chương trình hành động được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã và đang được triển khai đồng bộ, từng bước phát huy hiệu quả trong thực tiễn. Công tác quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước được thực hiện đúng mục tiêu; việc huy động nguồn lực xã hội có nhiều chuyển biến tích cực; hội nhập và hợp tác quốc tế tiếp tục được mở rộng.

Trong lĩnh vực văn hóa và gia đình, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật ngày càng đa dạng, hướng mạnh về cơ sở, lấy người dân làm trung tâm. Công tác bảo tồn, phát huy di sản văn hóa đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần hình thành các sản phẩm văn hóa - du lịch đặc sắc, tạo việc làm và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại nhiều địa phương. Việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh được kiên trì triển khai, gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, công tác quản lý lễ hội, phòng, chống bạo lực gia đình và bảo tồn giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu xem trưng bày tư liệu tại Hội nghị. Ảnh: Trần Huấn

Công nghiệp văn hóa có bước chuyển đáng ghi nhận, từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh, khuyến khích sự tham gia thực chất của doanh nghiệp, qua đó quảng bá văn hóa Việt Nam và góp phần khẳng định thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế.

Trong đó, điện ảnh ghi dấu ấn đậm nét với hàng loạt bộ phim đạt doanh thu trên 100 tỷ đồng. Đặc biệt, bộ phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất đã đạt được thành công vang dội, đánh dấu lần đầu tiên một bộ phim được Nhà nước đầu tư cán đích doanh thu gần 800 tỷ đồng. Năm 2025, các đại nhạc hội Việt ghi dấu ấn trong và ngoài nước, nơi tài năng nghệ sĩ được tỏa sáng và văn hóa truyền thống được tiếp nối, trao truyền; quy mô từ 30.000 - 80.000 khán giả/đêm diễn, thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp văn hóa.

Phong trào thể dục thể thao quần chúng phát triển sâu rộng, tỷ lệ người tập luyện thường xuyên năm 2024 ước đạt 37,5%. Thể thao thành tích cao có nhiều khởi sắc, một số môn Olympic đạt kết quả nổi bật, tạo dấu ấn tại các đấu trường khu vực và quốc tế.

Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, du lịch tiếp tục trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, là điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới. Lần đầu tiên trong lịch sử, du lịch Việt Nam đón trên 20 triệu lượt khách quốc tế/năm, dự kiến đạt 21,5 triệu lượt. Du lịch Việt Nam tiếp tục được vinh danh tại nhiều giải thưởng quốc tế danh giá, khẳng định vị thế là điểm đến hàng đầu thế giới về di sản, văn hóa và thiên nhiên; lần thứ 6 giành danh hiệu Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới, lần thứ 7 giành danh hiệu Điểm đến hàng đầu châu Á. Việt Nam hiện có 5 làng du lịch được Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) công nhận là “Làng du lịch tốt nhất thế giới”.

Thể thao thành tích cao có bước tiến rõ nét; thể thao quần chúng tiếp tục phát triển sâu rộng, góp phần nâng cao sức khỏe, thể chất và tầm vóc người Việt Nam. Tỷ lệ người dân thường xuyên tập luyện thể dục thể thao được nâng lên, vượt chỉ tiêu đề ra; các vận động viên giành được thành tích tốt tại các giải đấu khu vực và quốc tế. Tại SEA Games 33, đoàn thể thao Việt Nam hoàn thành các mục tiêu trọng tâm, bứt phá ở một số môn thể thao trọng điểm, đứng thứ hai toàn đoàn về số Huy chương vàng đối với nhóm môn Olympic.

Hà Nội khẳng định vai trò trung tâm trong hội nhập văn hóa

Phát biểu tại đầu cầu Hà Nội, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Tuấn Long cho biết, là Thủ đô ngàn năm văn hiến, trung tâm chính trị, hành chính, văn hóa và đối ngoại của cả nước, đến nay, thành phố Hà Nội đã có quan hệ hữu nghị, hợp tác với hơn 100 thủ đô, thành phố lớn và thiết lập quan hệ hữu nghị, hợp tác chính thức với 58 thủ đô, thành phố, địa phương lớn trên thế giới; 81 đại sứ quán và cơ quan đại diện ngoại giao cấp cao của các nước tại Việt Nam đặt trụ sở tại Hà Nội. Vì vậy, Hà Nội có vị trí đặc biệt trong việc hiện thực hóa đường lối hội nhập quốc tế về văn hóa của Đảng và Nhà nước.

Tại đầu cầu Hà Nội, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Tuấn Long báo cáo. Ảnh: H.L

Theo ông Phạm Tuấn Long, năm 2025, Hà Nội không chỉ gia tăng số lượng hoạt động hội nhập văn hóa quốc tế mà còn nhấn mạnh yếu tố bền vững, dài hạn. Trong nỗ lực thực hiện các sáng kiến xây dựng Thành phố Sáng tạo của UNESCO, Hà Nội đã tổ chức nhiều sự kiện tiêu biểu như: Lễ hội Thiết kế Sáng tạo, Biennale PHOTO HANOI’25, Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội, các Festival văn hóa đa phương và các diễn đàn học thuật quốc tế.

Đặc biệt, ngày 10-12, thành phố công bố Khung Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2026 và ra mắt Mạng lưới Không gian sáng tạo Hà Nội. Đây là bước đi thể hiện rõ tư duy phát triển văn hóa theo hướng dài hạn, chuyển từ tiếp cận sự kiện sang tiếp cận hệ sinh thái, phù hợp với yêu cầu phát triển Thủ đô trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Song song với sáng tạo đương đại, Hà Nội cũng khẳng định vai trò trung tâm trong hội nhập văn hóa thông qua di sản, tiêu biểu là chuỗi hoạt động kỷ niệm “Một thập kỷ - Nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh” với sự tham gia của các cộng đồng thực hành trong nước và quốc tế. Hội nhập văn hóa của Hà Nội gắn chặt với phát triển du lịch bền vững.

Đến hết tháng 11-2025, Thủ đô đón khoảng 30,9 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 7,1 triệu lượt khách quốc tế, doanh thu du lịch đạt trên 120 nghìn tỷ đồng. Thực tiễn cho thấy, khi hội nhập văn hóa được gắn kết chặt chẽ với du lịch, văn hóa không chỉ được bảo tồn và quảng bá mà còn được chuyển hóa thành nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao sinh kế cộng đồng và tái đầu tư cho di sản.

Từ thực tiễn của Hà Nội, ông Phạm Tuấn Long cho rằng, hội nhập quốc tế về văn hóa chỉ thực sự hiệu quả khi được triển khai theo cách tiếp cận hệ sinh thái, đặt con người và cộng đồng ở vị trí trung tâm, kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và sáng tạo, giữa giá trị truyền thống và chuẩn mực quốc tế. Với những kết quả đạt được trong giai đoạn 2024-2025, Thủ đô Hà Nội đang từng bước khẳng định vai trò trung tâm hội nhập văn hóa quốc tế của Việt Nam, đóng góp thiết thực vào việc lan tỏa giá trị văn hóa, con người Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển.

8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, thay mặt Tổng Bí thư Tô Lâm và lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận và biểu dương, năm 2025 và giai đoạn 2021-2025, trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, Bộ và ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt nhiều kết quả quan trọng, đóng góp vào thành tựu chung của đất nước. "Với sự quan tâm rất rõ nét của Đảng, Nhà nước, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có sự trưởng thành, lớn mạnh toàn diện, mọi mặt và rất đáng tự hào", Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: C.P

Thủ tướng nhấn mạnh 9 điểm sáng nổi bật của Bộ và ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng thời, khái quát những kết quả, thành tựu của ngành trong năm 2025 và nhiệm kỳ 2021-2025: "Văn hóa chiều sâu, lan tỏa; thể thao trọng tâm, trọng điểm; du lịch tăng tốc, bứt phá; truyền thông niềm tin củng cố; nội bộ thương yêu, giúp đỡ; thành tựu nâng tầm, nâng hạng".

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng đồng tình với những hạn chế và những bài học kinh nghiệm của ngành mà các báo cáo đã chỉ ra. Thủ tướng nhấn mạnh thêm, sự thụ hưởng của người dân trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch đã có nhiều bước tiến nhưng vẫn còn nhiều dư địa để khai thác.

Về các bài học kinh nghiệm, Thủ tướng nhấn mạnh điều quan trọng nhất là những người làm văn hóa phải luôn kiên trì, kiên định, kiên nhẫn, không bỏ cuộc bởi các hoạt động văn hóa, thể thao, nghệ thuật luôn rất khó khăn, thử thách.

Nhấn mạnh, 2026 là năm có ý nghĩa quan trọng, năm diễn ra Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, năm đầu triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026-2030, Thủ tướng nêu rõ, Bộ và ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch là một trong những ngành phải tiên phong trong thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và đặc biệt là Nghị quyết của Bộ Chính trị, chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa.

Thủ tướng Chính phủ trao Huân chương Lao động hạng Ba cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Ảnh: C.P

Từ nhận định này, Thủ tướng Phạm Minh Chính khái quát các nhiệm vụ, giải pháp bằng 32 chữ: "Thể chế cạnh tranh; hạ tầng hiện đại; con người thông minh; kết nối toàn cầu; thành tựu tỏa sáng; bộ máy tinh gọn; nhân dân thụ hưởng; bạn bè ngưỡng mộ".

Đồng thời, Thủ tướng cũng chỉ rõ 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cụ thể thời gian tới của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Thứ nhất, tập trung quán triệt, tổ chức thực hiện hiệu quả, thực chất các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Thứ hai, tiếp tục đột phá mạnh mẽ về thể chế, chính sách, pháp luật, thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, kiên quyết từ bỏ tư duy "không biết vẫn quản", "không quản được thì cấm"; quán triệt tinh thần "ai làm tốt nhất thì giao"; phân công nhiệm vụ theo tinh thần "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả".

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đáp ứng yêu cầu triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhất là cấp xã.

Thủ tướng trao Bằng khen của Thủ tướng cho lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Ảnh: C.P

Thứ tư, tập trung phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, xây dựng môi trường văn hóa nhân văn, văn minh, hiện đại. Thủ tướng yêu cầu quán triệt sâu sắc, triển khai quyết liệt, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển văn hóa Việt Nam và ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện, nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa.

Thứ năm, tạo đột phá trong phát triển thể thao Việt Nam, đầu tư với tinh thần dài hơi, kiên trì, "nếu không bắt đầu thì không có bao giờ có điểm cuối". Đầu tư, nâng cấp, hiện đại hóa và phát huy tối đa hiệu quả của các cơ sở thể thao trọng điểm, đặc biệt là đổi mới mạnh mẽ tư duy, thúc đẩy hợp tác công tư, trong đó có các sân vận động tầm cỡ quốc tế.

Thứ sáu, tái cấu trúc, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh, đưa du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Phấn đấu năm 2026 đón 25 triệu lượt khách du lịch quốc tế.

Thứ bảy, phát huy vai trò xung kích của báo chí, truyền thông trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đặc biệt là trong quá trình chuẩn bị, tổ chức tốt Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Thứ tám, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong quý I-2026.

Thủ tướng nêu rõ, trong bối cảnh hiện nay, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày càng có vai trò quan trọng, tác động sâu rộng đến toàn xã hội, vừa mang tính cấp bách, vừa mang chiến lược lâu dài, có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang qua các thời kỳ và những thành tựu đã đạt được, luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng, đổi mới mạnh mẽ, nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn; vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, với khí thế mới, quyết tâm mới, động lực mới và thành công mới…

Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ trao Huân chương Lao động hạng Ba cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, Thủ tướng trao Bằng khen của Thủ tướng cho lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; tặng Bằng khen cho các vận động viên có thành tích xuất sắc tại SEA Games 33.

Hoàng Lân