Văn hóa liêm chính là 'lá chắn mềm' phòng, chống tham nhũng từ gốc
Để xây dựng văn hóa liêm chính cần thiết lập Bộ tiêu chí đánh giá mức độ liêm chính trong cơ quan, tổ chức; ban hành bộ quy tắc ứng xử, đạo đức trong hoạt động công vụ phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực, ngành, nghề.
Ngày 18/8, tại Hà Nội, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp Bộ “Xây dựng văn hóa liêm chính ở Việt Nam hiện nay”.
Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, liêm chính không chỉ là một chuẩn mực đạo đức cá nhân, mà còn là nền tảng đạo lý của một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Trong quan niệm truyền thống phương Đông, “liêm” gắn liền với sự trong sạch, thanh cao; còn “chính” là sự ngay thẳng, công minh. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “liêm” là một trong những phẩm chất cốt lõi của người cán bộ, đảng viên, là yếu tố quyết định đến lòng tin của dân đối với Đảng và Nhà nước.
GS.TS Lê Văn Lợi, Phó giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc
Trong bối cảnh hiện nay, liêm chính không chỉ là vấn đề đạo đức, mà đã trở thành yêu cầu thể chế trong quản trị quốc gia, trong tổ chức doanh nghiệp, trong giáo dục công dân và trong toàn bộ hệ sinh thái xã hội. Văn hóa liêm chính là "lá chắn mềm" để phòng, chống tham nhũng từ gốc, tạo lập môi trường sống lành mạnh, minh bạch, công bằng và nhân văn.
GS.TS Lê Văn Lợi cho rằng: "Trong kỷ nguyên phát triển mới, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh đủ sức lãnh đạo, điều hành quản trị quốc gia theo hướng hiện đại là một trong những yêu cầu đặc biệt quan trọng. Trong đó, xây dựng văn hóa liêm chính là một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đặc biệt là trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực lãng phí. Văn hóa liêm chính là nền tảng để xây dựng ý thức và thực hành liêm chính của cán bộ, đảng viên trong Đảng, trong hệ thống chính trị và lan tỏa trong đời sống xã hội".
Tại Hội thảo, các đại biểu đã làm rõ một số vấn đề lý luận về Xây dựng văn hóa liêm chính và quan điểm của Đảng về Xây dựng văn hóa liêm chính trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ 13 và một số Nghị quyết của Bộ Chính trị. Các ý kiến khẳng định, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng văn hóa liêm chính. Các chuẩn mực đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư từng bước được cụ thể hóa thành quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đạo đức nghề nghiệp, quy tắc ứng xử, văn hóa công sở để thực hiện. Đạo đức cách mạng nói chung, các phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư nói riêng của cán bộ, đảng viên được nâng cao, góp phần quan trọng vào việc phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Tuy nhiên, nhận thức về vai trò, tầm quan trọng, tính cấp thiết của việc xây dựng văn hóa liêm chính, công tác giáo dục liêm chính chưa trở thành nhiệm vụ thường xuyên của nhiều cấp ủy, tổ chức đảng; chưa hình thành ý thức tự giác học tập, rèn luyện, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, trong cán bộ, đảng viên. Tham nhũng, tiêu cực tuy đã được kiềm chế, ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm nhưng vẫn còn xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng; một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cán bộ cấp cao do thiếu tu dưỡng, rèn luyện, thiếu bản lĩnh chính trị và tinh thần trách nhiệm nên đã vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến mức phải xử lý…
PGS. TS Tào Thị Quyên, Phó Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật phát biểu
Theo các đại biểu, để xây dựng văn hóa liêm chính, nâng cao đạo đức công vụ trong thời gian tới, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế về liêm chính, xây dựng Chiến lược quốc gia về phát triển văn hóa liêm chính; xem xét thiết lập Bộ tiêu chí đánh giá mức độ liêm chính trong cơ quan, tổ chức; ban hành bộ quy tắc ứng xử, đạo đức trong hoạt động công vụ phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực, ngành, nghề; thực hiện tốt Chỉ thị số 42 của Bộ Chính trị về tăng cường giáo dục liêm chính; xây dựng nền tảng đạo đức xã hội liêm chính trên cơ sở các giá trị văn hóa cốt lõi của dân tộc trong thời kỳ mới. Bên cạnh đó, phát huy vai trò giám sát của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và báo chí, khuyến khích truyền thông gương liêm chính và bảo vệ người dám tố giác sai phạm; tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm…
PGS.TS Tào Thị Quyên, Phó Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật đề xuất: "Trong bối cảnh hiện nay rất cần phải chuyển đổi số minh bạch hóa quy trình quản lý và ra quyết định thông qua nền tảng số như đấu thầu điện tử, hồ sơ trực tuyến, giải quyết những thủ tục hành chính thông qua Cổng dịch vụ công để giảm sự tiếp xúc của doanh nghiệp, người dân với cơ quan công quyền, hạn chế những nguy cơ nhũng nhiễu; tăng cường giáo dục tuyên truyền, nâng cao nhận thức về văn hóa liêm chính, triển khai thực hiện thi chiến dịch truyền thông, xây dựng các điển hình tiên tiến, gương mẫu trong xã hội. Đặc biệt, mỗi cơ quan cần phải ban hành quy tắc ứng xử rõ ràng, quy định về tặng quà, tiếp khách xử lý xung đột lợi ích".
