Về Địa Linh, xem từng ông Táo ông Công bằng tượng nung 'ra đời'
Vùng đất Địa Linh (xã Hương Vinh, thị xã Hương Trà, TT-Huế) bao đời nay nổi tiếng với nghề làm tượng ông Táo ông Công (Táo quân) bằng đất nung; với nhiều công đoạn sản xuất kỳ công, tỉ mỉ, khéo léo, cẩn thận dù giá trị thu nhập mang lại không cao qua mỗi mùa Tết.
Nghệ nhân làng Địa Linh (TT-Huế) lại tất bật vào mùa làm tượng đất nung ông Công, ông Táo.
Những ngày cuối tháng Chạp, làng nghề nặn tượng ông Táo duy nhất tỉnh TT-Huế thuộc xã Hương Vinh, thị xã Hương Trà lại tất bật với công việc thời vụ dịp Tết.
Những lò nung tượng đỏ lửa suốt ngày đêm, bên những khối đất sét nguyên liệu ngồn ngồn dùng nặn tượng ông Táo.
Nằm kề bên phố cổ Bao Vinh, làng Địa Linh hiện là nơi còn lưu giữ nghề làm tượng ông Công, ông Táo với lịch sử lâu đời.
Những ngày cận Tết, tại làng Địa Linh luôn vang vọng gần xa những âm thanh cóc cách quen thuộc phát ra từ những chiếc khuôn đúc tượng bằng gỗ.
Thêm vào đó là mùi khét của đất sét nung phả ra từ lò nung tượng như nhắc mọi người trong làng Địa Linh và khách gần xa về một cái Tết nguyên đán đang cận kề.
Để làm ra những ông Táo nhỏ hơn bằng bàn tay người lớn, nghệ nhân làng Địa Linh phải trải qua rất nhiều công đoạn chế tác. Đặc biệt là đòi hỏi sự tập trung, tỉ mỉ trong từng công đoạn.
Nguyên liệu đất sét được tuyển lựa kỹ, với tiêu chuẩn dẻo, mềm mịn, và phải chuẩn bị trước vào mùa khô từ tháng 5, tháng 6 âm lịch. Khi cho đất vào khuôn đúc phải ép thật chặt để tượng không bị méo. Lấy tượng ông Táo khỏi khuôn cũng đòi hỏi sự khéo léo.
Sau khi tượng rút bớt nước thì đem phơi khoảng một buổi rồi mới cẩn thận cho vào lò nung.
Những bức tượng được làm khô bằng quạt sau đó phết sơn “làm đẹp” và trải qua các khâu trang trí khác, trong đó có việc phủ bột kim tuyến tạo sự bắt mắt. Tuy nhiên, cũng có loại tượng mang độc màu nâu sậm của gỗ.
Để có những bức tượng ông Táo đúng chuẩn, người làng Địa Linh thường chọn khuôn đúc tượng làm từ gỗ lim.
Ông Võ Văn Nam người đã có hơn 40 năm trong nghề làm ông Táo tại Địa Linh, chia sẻ, trước đây trong làng có nhiều gia đình làm nghề này. Về sau, ngày càng ít người bám trụ với nghề, do nghề tốn nhiều công sức...
Nhưng kinh tế mang lại không cao, nên hiện tại trong làng Địa Linh chỉ còn 5 nhà giữ được nghề làm ông Táo đất nung. Giá mỗi bộ tượng khi xuất xưởng chưa tới 1.000 đồng, bán ra thị trường vài nghìn đồng.
Được biết, để đủ phục vụ nhu cầu của thị trường, từng hộ dân làng nghề có thể chế tác từ 500 - 600 chiếc tượng nung.
Mỗi mùa Tết, người làng Địa Linh có thể đáp ứng cho thị trường từ 100.000 - 120.000 bức tượng, tùy theo nhu cầu của người dân dùng vào hoạt động tâm linh dịp Tết Nguyên đán.
