Về miền quê của tình hữu nghị

Tự hào truyền thống cách mạng

Trong căn nhà gỗ 5 gian với nhiều Huân chương, Bằng khen, Giấy khen, già làng Tráng Lao Lử (con trai cả của cụ Tráng Lao Khô - lão thành cách mạng) đã hơn 80 tuổi nhưng vẫn nhớ ngày bé cùng gia đình nuôi giấu cán bộ Việt Minh và cố Chủ tịch Cay-xỏn - Phôm-vi-hản (Lào). Khi ấy ông Lử chưa đầy 10 tuổi, đồng bào bản Phiêng Sa (bản Lao Khô 1 bây giờ) đã hết lòng giúp đỡ Ban Xung phong Lào Bắc. Ông Lử kể: Cán bộ ở rừng không có gì ăn, gia đình xay ngô, nấu cơm, luộc rau, cho vào lá chuối mang vào rừng cho ông Cay-xỏn - Phôm-vi-hản và cán bộ Việt Minh.

Một góc trung tâm bản Lao Khô hôm nay.

Ngược dòng lịch sử, cách đây hơn 73 năm, vào ngày 20/5/1948, Ban Xung phong Lào Bắc được Bộ Tổng Chỉ huy quân đội quốc gia và Dân quân Việt Nam ra chỉ thị thành lập. Ban Xung phong Lào Bắc do đồng chí Cay-xỏn - Phôm-vi-hản (người sau này là Tổng Bí thư Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Thủ tướng, Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào) làm Trưởng ban, được giao nhiệm vụ: Gây cơ sở vùng sau lưng địch, phát động phong trào du kích thành lập căn cứ địa kháng chiến chống thực dân Pháp, đào tạo cán bộ địa phương. Chấp hành mệnh lệnh của Bộ Tổng Chỉ huy quân đội quốc gia và Dân quân Việt Nam, Ban Xung phong đã hành quân từ Khu bộ Liên khu 10 hướng lên tỉnh Sơn La, lấy vùng tự do Mộc Châu - Yên Châu làm bàn đạp để phát triển sang hữu ngạn sông Mã, xây dựng cơ sở cách mạng vùng Bắc Lào. Trên cơ sở phân tích tình hình, vị trí, địa bàn chiến lược, Ban Xung phong Lào Bắc đã quyết định chọn bản Phiêng Sa, xã Chiềng On, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La (nay là bản Lao Khô 1, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu) làm căn cứ triển khai nhiệm vụ tiến vào vùng Bắc Lào xây dựng căn cứ địa, phát triển lực lượng và tổ chức nhân dân các bộ tộc Lào kháng chiến chống thực dân Pháp. Bản Phiêng Sa đã trở thành căn cứ đầu tiên của lực lượng cách mạng Lào.

Được sự đùm bọc, che chở của bà con các dân tộc trên địa bàn, đặc biệt gia đình ông Tráng Lao Khô, Ban Xung phong Lào Bắc có cơ sở vững chắc thâm nhập vào các bản làng đồng bào các bộ tộc Lào, thuộc khu vực tả ngạn sông Mã để tuyên truyền, vận động nhân dân kháng chiến, tiến tới lập căn cứ cách mạng tại các địa bàn Lao Hùng, Phiêng Xả, Moong Nặm, Thà Luông, thuộc huyện Xiềng Khọ, tỉnh Sầm Nưa (nay là tỉnh Hủa Phăn). Trong thời gian này, đồng chí Cay-xỏn - Phôm-vi-hản được bố trí đến ở nhà ông Lao Khô thuộc bản Phiêng Sa.

Những hoạt động tích cực của Ban Xung phong Lào Bắc, dưới sự chỉ huy của đồng chí Cay-xỏn - Phôm-vi-hản và sự giúp đỡ chí tình của tỉnh bộ Việt Minh Sơn La, đặc biệt là nhân dân vùng Phiêng Sa - Lao Khô đã tạo tiền đề cơ bản, nền móng vững chắc cho sự phát triển phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Lào thắng lợi.

Xây dựng bản mường giàu đẹp

Phát huy truyền thống cách mạng, nhân dân bản Lao Khô 1, xây dựng bản phát triển toàn diện. Bây giờ, đường vào bản đã được rải nhựa, điện lưới đã kéo về bản, lớp học được xây dựng kiên cố, cuộc sống của người dân vùng biên ải đang từng ngày được cải thiện. Ông Tráng Lao Khai, Trưởng bản Lao Khô 1, phấn khởi: Người dân luôn chăm chỉ làm ăn, biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Vì thế cuộc sống khấm khá hơn trước nhiều, năm 2021, bản giảm được 7 hộ nghèo.

Bà con bản Lao Khô 1, trồng 85 ha mận hậu, sản lượng hằng năm đạt gần 1.000 tấn; 20 ha cam, bưởi, sản lượng 300 tấn/năm, 23 ha ngô, sản lượng 160 tấn/năm; chăm sóc, bảo vệ tốt 615 ha rừng; hằng năm bản được chi trả hơn 100 triệu đồng tiền dịch vụ môi trường rừng.

Người có uy tín bản Lao Khô tuyên truyền người dân thực hiện tốt chủ trương của Đảng.

Đến thăm mô hình phát triển kinh tế tổng hợp của gia đình anh Tráng Lao Tra, với hơn 1,2 ha mận, nuôi 5 con bò và 15 con lợn. Mỗi năm thu nhập hơn 200 triệu đồng. Anh Tra cho hay: Năm 2019, tôi học hỏi một số hộ dân ở xã Phiêng Khoài về kỹ thuật trồng mận rải vụ và áp dụng thành công đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, giá bán trung bình tại bản từ 40-50 nghìn đồng/kg, cao gấp 2-3 lần so với quả mận chính vụ. Vụ mận vừa qua, năng suất bình quân đạt 18 tấn quả/ha, trừ chi phí thu lãi 150 triệu đồng, cao hơn 50 triệu đồng/ha so với mận không rải vụ. Mỗi năm tôi còn xuất bán 10 con lợn thịt, 2 con bò.

Bản Lao Khô 1 tăng cường đối ngoại với bản Nà Khạng (cụm Phiêng Sa, huyện Xiềng Khọ, tỉnh Hủa Phăn). Trên cơ sở ký kết hoạt động kết nghĩa giữa hai bản vào năm 2013, hai bản tích cực tuyên truyền cho nhân dân về truyền thống đoàn kết gắn bó, thực hiện nghiêm các quy định về biên giới; thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, giúp nhau phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần xây dựng khu vực biên giới hòa bình, ổn định, phát triển vững mạnh toàn diện.

Phát huy truyền thống cách mạng, người dân Lao Khô 1 đã và đang chung sức, đồng lòng xây dựng bản mường ngày càng giàu đẹp; gắn kết mối quan hệ truyền thống đặc biệt, lâu đời giữa cư dân hai bên biên giới Việt – Lào.

Nguyễn Thư