Về nơi thành lập Báo Nhân Dân

Đoàn đã dâng hương trước Anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị tiền bối cách mạng tại khu di tích, tham quan Di tích địa điểm thành lập Báo Nhân Dân vào tháng 2-1951 theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng.

Đoàn thăm Di tích Địa điểm thành lập Báo Nhân Dân tại Kim Bình.

Tại Bia di tích địa điểm thành lập Báo Nhân Dân-Cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, đồng chí Mai Đức Thông, Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Tổng Biên tập Báo và Đài Phát thanh và Truyền hình Tuyên Quang, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh mong muốn những người làm báo trong tỉnh luôn tự hào về truyền thống báo chí cách mạng Việt Nam, tiếp bước các thế hệ nhà báo tiền bối đi trước, xây dựng báo chí tỉnh nhà ngày càng phát triển, góp phần chung vào sự nghiệp báo chí của cả nước.

Theo các tài liệu lịch sử của Báo Nhân Dân, mùa xuân năm 1951, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng họp tại xã Vinh Quang nay là xã Kim Bình từ ngày 11 đến ngày 19 tháng 2 năm 1951. Đại hội thông qua Nghị quyết xuất bản Báo Nhân Dân, cơ quan Trung ương của Đảng Lao động Việt Nam. Ban Biên tập đầu tiên của Báo Nhân Dân gồm 8 đồng chí, trong đó có 5 đồng chí là Ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư Trung ương Đảng gồm: đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Chí Thanh, Lê Văn Lương.

Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng vừa bế mạc, một buổi trưa mùa xuân, khoảng từ ngày 19 đến ngày 25 tháng 2 năm 1951, theo lời kể của Nhà báo Thép Mới (nhà báo Hà Văn Lộc-nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Nhân dân) lúc đó là phóng viên báo chí của Đại hội: “Đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư Trung ương Đảng và đồng chí Tố Hữu, khi đó là Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, họp bàn việc ra số đầu Báo Nhân Dân. Nơi làm việc là một cái rẫy của đồng bào, cạnh địa điểm họp Đại hội toàn quốc, thuộc xã Vinh Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Bàn ghế làm việc là mấy thân cây gỗ đồng bào làm rẫy vừa ngả xuống. Người giúp việc hai đồng chí là Thép Mới, phóng viên báo chí tại Đại hội Đảng và đồng chí Phan Nghiêm, phóng viên điện ảnh tại Đại hội”.

Số Báo Nhân Dân đầu tiên ra ngày 11-3-1951 được vinh dự công bố Chính cương, Điều lệ của Đảng. Bài chính luận của số báo đầu tiên là bài viết của đồng chí Trường Chinh. Bài viết lần đầu tiên công khai giới thiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh là người lãnh đạo của Đảng và của đất nước ta: “Hồ Chí Minh, Người sáng lập, rèn luyện và lãnh đạo Đảng ta…”. Bài có in kèm ký họa chân dung Bác Hồ do họa sĩ Lê Minh Hiền vẽ.

Báo Nhân Dân số đầu tiên.

Cuộc họp quyết định số 1 Báo Nhân Dân sẽ ghi ngày 11-3-1951. Tất cả các bài, tin, tranh minh họa số báo ấy đều được hai đồng chí phụ trách là Trường Chinh và Tố Hữu đọc lại một lượt, sau đó cho ý kiến cụ thể về cách trình bày các trang báo. Từ Ngòi Trinh là nơi họp Đại hội lần thứ II của Đảng và cũng là nơi biên tập số đầu Báo Nhân Dân, đến chỗ cơ quan báo làm việc từ trước là Khuôn Câm (Chợ Chu), nhà báo Thép Mới phải đi mất một ngày rưỡi đường rừng, vòng sau lưng dãy núi Hồng. Về đến cơ quan ở Khuôn Câm, anh trình bày toàn bộ số báo với đồng chí Hoàng Tùng, người trực tiếp phụ trách. Hai đồng chí Trường Chinh và Tố Hữu quyết định sẽ đưa tên Hoàng Tùng lên mặt báo với tư cách Tổng Biên tập, ghi tại trang cuối Báo Nhân Dân. Đây là điều cần thiết về mặt pháp lý, chứng tỏ Đảng tôn trọng các luật lệ Nhà nước đã ban hành về việc xuất bản, phát hành báo chí trong hoàn cảnh kháng chiến.

Tổng Biên tập Hoàng Tùng ngay tối hôm đó đọc toàn bộ bản thảo số báo, còn dặn dò thêm nhà báo Thép Mới một số ý kiến về việc in ấn, xuất bản, phát hành. Sáng hôm sau nhà báo Thép Mới một mình cuốc bộ, mang toàn bộ bài vở đến nhà in Việt Hưng, xí nghiệp mới được thành lập đặt ở chân Đèo Khế, gần trục giao thông quan trọng cho tiện việc phát hành báo đi khắp cả nước. Từ Khuôn Câm đến Đèo Khế lại mất thêm một nửa ngày đường.

Bản thảo vừa đến nơi, toàn bộ công nhân nhà in lao vào sắp chữ suốt ngày đêm với khí thế hào hứng chưa từng có. Những tệp Báo Nhân Dân đầu tiên vừa ra khỏi máy in, đã có các anh quân bưu đợi sẵn hỏa tốc mang về Mặt trận Đường số 18 bên dòng sông Bạch Đằng cho kịp đến tay các chiến sĩ trước giờ mở màn Chiến dịch.

Nhà báo Đoàn Thị Thư, hội viên Chi hội Nhà báo Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang không giấu nổi niềm xúc động khi được cùng Đoàn về nguồn dâng hương, thăm Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Kim Bình - nơi lưu dấu sự kiện trọng đại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng năm 1951, cũng là cái nôi khai sinh Báo Nhân Dân theo Nghị quyết của Đảng chia sẻ, năm nay, khi cả nước tưng bừng kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, Báo Nhân Dân lại long trọng ôn lại hành trình 74 năm xây dựng và trưởng thành. Về với mảnh đất cách mạng, mỗi nhà báo Tuyên Quang như thấm thía hơn những trang sử vàng của báo chí cách mạng, những tờ báo ra đời giữa khói lửa chiến tranh, khi đất nước còn nghèo, máy móc thô sơ, nhưng ý chí thì quyết tâm cao. Giữa gian khó, Trung ương Đảng vẫn kiên quyết cho ra đời Báo Nhân Dân từ chiến khu Việt Bắc, để từng con chữ trở thành ngọn lửa truyền lửa, cổ vũ toàn dân, toàn quân đoàn kết đánh đuổi thực dân, giành lại non sông "to đẹp hơn, đàng hoàng hơn".

Chuyến đi này không chỉ là hành trình tri ân, mà còn là dịp để mỗi hội viên Chi hội Nhà báo Báo và Đài PT-TH Tuyên Quang tự nhắc mình tiếp tục rèn đức, luyện tài, thích nghi với thời đại số, để xứng đáng viết tiếp những trang sử báo chí cách mạng hào hùng mà thế hệ đi trước đã dày công vun đắp, phải vươn cao hơn, xa hơn...

Đến nay, trải qua 74 năm xây dựng và phát triển, Báo Nhân Dân luôn khẳng định vị thế dẫn đầu trong hệ thống báo chí của đất nước, là diễn đàn rộng rãi của cán bộ, đảng viên, người dân. Tờ báo luôn tích cực đổi mới để ngày càng đến gần hơn với Nhân dân, xứng đáng tờ báo của Nhân dân, với niềm tin và trọng trách mà Nhân dân giao phó.

Bài, ảnh: Quang Hòa