Vệ tinh chụp được bức ảnh gây sửng sốt trên núi lửa gần Nam Cực

Hình ảnh vệ tinh kết hợp giữa quang học và hồng ngoại cho thấy dung nham tràn xuống sườn núi lửa Big Ben trên đảo Heard gần Nam Cực. Ảnh: Sentinel-2.

Dòng dung nham trên đảo Heard không có người ở, cách Perth (Australia) khoảng 4.100 km về phía tây nam và cách Nam Cực 1.500 km về phía bắc, là một phần của vụ phun trào đang diễn ra được ghi nhận lần đầu tiên cách đây hơn một thập kỷ.

Hình ảnh trên do vệ tinh Copernicus Sentinel-2 của Cơ quan Vũ trụ châu Âu chụp được vào ngày 25/5 và là sự kết hợp của hình ảnh quang học và hình ảnh hồng ngoại, theo Guardian.

Trong ảnh, có thể nhận thấy dung nham chảy xuống mặt bên của núi lửa Big Ben từ gần đỉnh, được gọi là Đỉnh Mawson. Một ngọn núi lửa đang hoạt động khác của Australia nằm trên Quần đảo McDonald gần đó.

Các báo cáo từ Chương trình Núi lửa Toàn cầu (GVP) tại Viện Smithsonian trước khi hình ảnh vệ tinh trên được chia sẻ, cho thấy dòng dung nham hiện tại là một phần của “đợt phun trào” đã diễn ra từ tháng 9/2012. GVP có hồ sơ về các vụ phun trào tại Đảo Heard từ năm 1910.

Tiến sĩ Teresa Ubide, nhà nghiên cứu núi lửa và phó giáo sư tại Đại học Queensland, cho biết: “Núi lửa này đã phun trào từ đầu thế kỷ XX. Những gì đang xảy ra là khá bình thường và đang tạo ra dòng dung nham”.

GVP đã ghi nhận khoảng 20 “dòng dung nham” kể từ tháng 9/2012.

Theo tiến sĩ Ubide, Đảo Heard được biết đến như một ngọn núi lửa nội địa vì nó nằm ở giữa một mảng kiến tạo chứ không phải ở rìa.

Vụ phun trào núi lửa Big Ben vào tháng 1/2016. Ảnh: CSIRO.

Nhà khoa học cho biết thêm rằng những loại núi lửa này do một “điểm nóng” bên trong Trái Đất tạo ra và thường không dễ nổ cũng như thải ra ít tro bụi.

“Nhiều vụ phun trào đến từ những chuyển động nhỏ hơn. Dòng dung nham gần đây nhất dường như là sự tiếp diễn của những gì đang xảy ra ở đó kể từ năm 2012”, tiến sĩ Ubide nói.

Tiến sĩ Jodi Fox, một nhà nghiên cứu cộng tác tại Đại học Tasmania, đồng thời là chuyên gia núi lửa Nam đang làm việc tại Bảo tàng Khoa học và Tự nhiên Quốc gia ở Nhật Bản, cho hay Đảo Heard có thể có niên đại từ 750.000 đến 500.000. Bằng chứng cho thấy nguồn gốc của magma là lớp phủ trên của Trái Đất, cách bề mặt khoảng 45 km.

Nhận xét về dòng dung nham mới nhất, nữ tiến sĩ nói: “Điều này thực sự khá điển hình trong cách thức hoạt động của núi lửa Big Ben. Dòng dung nham chảy tương đối chậm và hầu như không ghi nhận tiếng nổ. Đôi khi có một luồng hơi và khí”.

Vị chuyên gia cho biết Big Ben có nhiều điểm bất thường so với một ngọn núi lửa nội mảng vì nó dường như nâng cao hơn khi các núi lửa đại dương tương tự khác có xu hướng tiến tới sụp đổ vào lớp vỏ Trái Đất dưới sức nặng của chính chúng.

Núi lửa Big Ben và Đảo Heard nằm trên mảng Nam Cực. Có hơn 100 núi lửa ở Nam Cực, trong đó có khoảng 90 núi lửa ẩn dưới lớp băng.

Đảo Heard và Quần đảo McDonald nằm trên Cao nguyên Kerguelen cao khoảng 3.000 m so với đáy biển xung quanh.

Đỉnh Mawson trên núi lửa Big Ben có độ cao 2.745 m so với mực nước biển - cao hơn 517 m so với đỉnh lớn nhất trên lục địa Australia, núi Kosciuszko ở New South Wales.

Vân Linh