Venezuela - Địa bàn cạnh tranh dầu mỏ giữa Mỹ và Trung Quốc
Chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump từng tăng cường sức ép đối với Venezuela, với lý do chính thức là chống ma túy. Washington triển khai lực lượng hải quân áp sát vùng biển Venezuela, trong khi Caracas có động thái đáp trả như thả một số tù chính trị và điều quân ra biên giới. Điều này làm dấy lên câu hỏi: Mỹ chủ yếu quan tâm tới vấn đề ma túy, hay lợi ích chiến lược liên quan đến dầu mỏ?
(Hình minh họa)
Những dữ kiện đáng chú ý
Khoảng 90% dầu mỏ xuất khẩu của Venezuela được đưa sang Trung Quốc.
Bắc Kinh dự kiến đầu tư thêm khoảng 1 tỷ USD vào các mỏ dầu tại Venezuela trước cuối năm 2026.
Trung Quốc hiện nắm 50% cổ phần tại tập đoàn dầu khí Petrolera Sinovensa của Venezuela.
Từ năm 2007, Trung Quốc đã ký với Caracas các thỏa thuận “dầu đổi vốn vay” trị giá khoảng 50 tỷ USD.
Theo AidData (Trung tâm nghiên cứu thuộc Đại học William & Mary, Mỹ), giai đoạn 2000-2021, tổng vốn đầu tư toàn cầu của Trung Quốc đạt khoảng 2.700 tỷ USD. Trong đó, Venezuela là điểm đến lớn thứ hai (212,28 tỷ USD), chỉ sau Nga (241,31 tỷ USD). Các quốc gia tiếp theo gồm Argentina, Indonesia và Pakistan.
Vấn đề dầu mỏ
Theo Báo cáo Thống kê Năng lượng Thế giới 2021, Venezuela hiện sở hữu trữ lượng dầu mỏ đã được kiểm chứng lớn nhất toàn cầu, ước tính khoảng 48 tỷ tấn, vượt qua cả Ả Rập Xê-út, Canada, Iran và Iraq.
Trong khi đó, Ấn Độ - một trong những quốc gia nhập khẩu năng lượng lớn nhất thế giới - từng là khách hàng quan trọng của dầu thô siêu nặng từ Venezuela. Giai đoạn 2015-2016, nguồn dầu này chiếm hơn 10% lượng nhập khẩu của Ấn Độ. Tuy nhiên, sau các lệnh trừng phạt của Mỹ, con số giảm xuống chỉ còn khoảng 1%.
Một báo cáo của Chính phủ Ấn Độ nhấn mạnh: “Phần lớn dầu thô Venezuela trong những năm gần đây được xuất sang châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ - hai khách hàng có khả năng lọc loại dầu thô siêu nặng”.
Đầu tư - trừng phạt
Trái ngược với dòng vốn lớn từ Trung Quốc, Venezuela phải hứng chịu hàng loạt biện pháp trừng phạt từ Mỹ và các đồng minh phương Tây. Theo Atlantic Council, Mỹ, Canada và Liên minh châu Âu đã áp tổng cộng khoảng 350 lệnh trừng phạt đối với Venezuela, chủ yếu sau năm 2016.
Trong số này, riêng Mỹ áp dụng: 44% nhắm vào giới tinh hoa chính trị. 79% nhắm vào lực lượng an ninh và tình báo. Khoảng 10,4% liên quan đến giới tinh hoa kinh tế.
