Venezuela tố máy bay do thám Mỹ xâm phạm không phận, căng thẳng leo thang
Venezuela vừa lên tiếng cáo buộc nhiều máy bay do thám và UAV của Mỹ xâm nhập khu vực kiểm soát hàng không quanh thủ đô, coi đây là hành động vi phạm chủ quyền nghiêm trọng. Động thái này khiến quan hệ hai nước vốn nhiều bất đồng càng trở nên nóng bỏng.
Chính phủ Venezuela hôm 15/9 thông báo rằng một loạt máy bay quân sự Mỹ, trong đó có UAV tấn công - trinh sát MQ-9 Reaper, máy bay thu thập tín hiệu RC-135 Rivet Joint và tuần tra biển P-8 Poseidon, đã bay vào vùng thông báo bay Maiquetía (FIR) - khu vực bao phủ cảng La Guaira và thủ đô Caracas.
Caracas cho rằng vùng FIR này thuộc vùng nhận dạng phòng không quốc gia, nên coi sự xuất hiện của các máy bay Mỹ là hành vi xâm phạm.
Theo phía Venezuela, đây không phải lần đầu xảy ra. Từ năm 2019, nhiều vụ xâm nhập tương tự đã được ghi nhận, nhưng tần suất ngày càng tăng gần đây.
Chỉ hơn một tuần trước, ngày 4/9, một máy bay của Venezuela còn áp sát một tàu chiến Mỹ, cho thấy bầu không khí căng thẳng đang ở mức cao.
Để đáp trả, Caracas tuyên bố triển khai khoảng 25.000 binh sĩ dọc biên giới trên bộ và trên biển.
Các chuyên gia nhận định, việc công bố dữ liệu bay không chỉ là cảnh báo quân sự mà còn mang tính chính trị.
Venezuela muốn gửi thông điệp trong nước rằng chính quyền luôn cảnh giác, đồng thời khẳng định với thế giới lập trường bảo vệ chủ quyền trước Mỹ.
Phía Mỹ chưa đưa ra bình luận cụ thể, nhưng lâu nay Washington vẫn duy trì các chuyến bay do thám gần Nam Mỹ và Caribe như một phần trong chiến lược giám sát khu vực.
Điều này khiến hai bên bất đồng sâu sắc về khái niệm “vùng FIR”. Theo chuẩn mực quốc tế, FIR chủ yếu để điều phối an toàn hàng không dân dụng, không phải biên giới quốc gia.
Tuy nhiên, Venezuela coi đó là vùng nhận dạng phòng không, và mọi chuyến bay quân sự không thông báo đều bị coi là vi phạm.
Đáng chú ý, những loại máy bay bị Venezuela nêu đích danh đều là công cụ do thám hiện đại bậc nhất của Mỹ.
UAV MQ-9 Reaper có thể bay hàng chục giờ, vừa trinh sát vừa mang tên lửa và bom dẫn đường chính xác.
RC-135 Rivet Joint là “tai mắt” điện tử, thu tín hiệu liên lạc đối phương ở khoảng cách xa.
P-8 Poseidon lại chuyên săn ngầm và tuần thám trên biển. Việc những khí tài này xuất hiện gần không phận Venezuela càng khiến cáo buộc của Caracas thêm phần nghiêm trọng.
Giới quan sát cho rằng tình hình hiện chưa đến mức đối đầu trực diện.
Nhưng nếu cả hai bên tiếp tục gia tăng “tín hiệu quân sự” - Mỹ duy trì các chuyến bay do thám, còn Venezuela phản ứng bằng triển khai lực lượng - thì nguy cơ xảy ra sự cố ngoài ý muốn là rất rõ ràng.
Khi đó, vùng Caribe và Nam Mỹ có thể trở thành điểm nóng mới trong cạnh tranh chiến lược giữa Washington và Caracas.
