Vì một Vĩnh Phúc xanh - sạch - đẹp

Sự hình thành, phát triển của các đô thị, khu, cụm công nghiệp và khu dân cư mới; sự dịch chuyển cơ học về dân số trên địa bàn tỉnh được dự báo sẽ tăng cao... đã dẫn tới lượng rác thải sinh hoạt phát sinh ngày càng lớn, tạo áp lực lên hệ thống thu gom, xử lý rác thải. Vì vậy, để hạn chế tối đa chất thải tồn đọng, giảm nguy cơ ô nhiễm, đảm bảo vệ sinh môi trường thì việc nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác thu gom, xử lý rác thải là rất cấp thiết.

Tăng cường thu gom, xử lý rác thải

Những năm qua, công tác bảo vệ môi trường đã được Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh quan tâm, chỉ đạo quyết liệt và đã đạt được những kết quả quan trọng. Những cơ chế, chính sách về quản lý rác thải được ban hành, góp phần giải quyết những khó khăn trong công tác quản lý rác thải ở địa phương.

Thành phố Vĩnh Yên ngày càng xanh - sạch - đẹp. Ảnh: Trà Hương

Bên cạnh đó, tỉnh đã thu hút và triển khai được một số dự án đầu tư xây dựng cơ sở xử lý rác thải tập trung tại các huyện Tam Dương, Lập Thạch và một số địa bàn khác làm cơ sở để hình thành dịch vụ xử lý rác thải ở các địa phương.

Mạng lưới thu gom, vận chuyển rác thải đã được hình thành, bao phủ hầu hết các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh và ngày càng thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp có năng lực về quản lý trang thiết bị, phương tiện thu gom, vận chuyển.

Hiện toàn tỉnh có 34 doanh nghiệp, 117 hợp tác xã hoặc tổ dịch vụ vệ sinh môi trường tham gia cung ứng dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt. Trong đó, có 9 doanh nghiệp, 117 hợp tác xã hoặc tổ dịch vụ vệ sinh môi trường trực tiếp thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải cho các địa phương.

Còn lại 25 doanh nghiệp thuộc địa bàn các tỉnh lân cận có giấy phép vận chuyển, xử lý chất thải do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép thực hiện thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải (gồm rác công nghiệp, y tế, nguy hại và rác thải sinh hoạt) cho hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn tỉnh.

Công tác thu gom, vận chuyển rác thải cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Đối với khu vực đô thị (Phúc Yên, Vĩnh Yên), việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải được thông qua hình thức đấu thấu cung cấp dịch vụ.

Hiện Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên và Công ty cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Phúc Yên đang thực hiện cung cấp dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên và Phúc Yên. Tỷ lệ rác thải được thu gom đạt hơn 95% và tần suất thu gom 1ngày/lần để vận chuyển về nơi xử lý.

Tại thành phố Vĩnh Yên, rác sau khi thu gom, vận chuyển được chôn lấp tại khu vực cạnh núi Bông, phường Khai Quang; còn khu vực thành phố Phúc Yên, do chưa bố trí được địa điểm xử lý, nên phải vận chuyển đến các địa bàn khác để xử lý.

Đối với khu vực nông thôn, hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải được thực hiện thông qua hợp đồng thuê khoán cho hợp tác xã hoặc các tổ đội vệ sinh môi trường. Tỷ lệ rác thải được thu gom đạt hơn 75%, tần suất thu gom trung bình 3 ngày/lần.

Hầu hết mỗi xã, thị trấn đều có 1-2 bãi rác thải tập trung. Toàn tỉnh hiện có khoảng 232 bãi rác tạm với tổng diện tích khoảng 31,2 ha. Những năm qua, đã có 37 lò đốt rác được đầu tư lắp đặt tại các xã, thị trấn, trong đó 34 lò được đầu tư từ nguồn ngân sách tỉnh, 3 lò do doanh nghiệp đầu tư.

Hướng tới môi trường sạch - đẹp

Dù đã được quan tâm, đầu tư, nhưng công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ rác được xử lý hợp vệ sinh còn thấp; tình trạng tập kết, đổ rác thải gây ô nhiễm môi trường còn diễn ra phổ biến.

Công nhân Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên thu gom rác thải trên địa bàn thành phố. Ảnh: Trà Hương

Hầu hết các bãi rác, lò đốt rác thải hiện đã quá tải, xuống cấp, công nghệ lạc hậu... gây ô nhiễm môi trường, trong khi đó việc mở rộng, cải tạo còn nhiều khó khăn do thiếu kinh phí, do người dân phản đối hoặc không còn phù hợp với quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

Việc triển khai xây dựng các nhà máy xử lý rác thải tập trung còn chậm, đến nay mới chỉ có nhà máy xử lý rác thải tại thị trấn Hợp Hòa, huyện Tam Dương đi vào hoạt động, song công suất xử lý thấp, chưa đạt mục tiêu đề ra.

Đơn giá dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải hiện không còn phù hợp, mức thu thấp, trong khi hiện nay chưa có cơ chế và nguồn hỗ trợ riêng cho hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.

Hoạt động của các hợp tác xã, tổ vệ sinh môi trường còn nhiều khó khăn, do nguồn thu hạn chế; thu nhập của người thu gom rác còn thấp, điều kiện làm việc nặng nhọc, độc hại nhưng chưa có chế độ hỗ trợ phù hợp.

Theo ước tính của các cơ quan chức năng, dự báo đến năm 2025, khối lượng phát sinh rác thải trên địa bàn tỉnh tiếp tục tăng, ước tính khoảng 980 tấn/ngày. Để nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Đề án “Thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và vệ sinh môi trường trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

Cụ thể, từ nay đến năm 2025, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh việc xã hội hóa nhằm huy động tối đa mọi nguồn lực để tăng cường đầu tư cho hoạt động thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt; từng bước triển khai thực hiện việc tổ chức phân loại rác tại nguồn thải (hộ gia đình) theo hướng thực hiện trước ở những địa phương xử lý rác thải bằng công nghệ đốt và tiến tới sẽ thực hiện trên địa bàn toàn tỉnh.

Tỉnh xác định rõ quan điểm việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải phải được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cấp ủy và chính quyền các cấp, đặc biệt là cấp xã; đây là một trong những tiêu chí để đánh giá khả năng lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của người đứng đầu cấp ủy và chính quyền các cấp.

Quản lý rác thải sinh hoạt phải từng bước hướng đến đảm bảo nguyên tắc cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân được hưởng lợi có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động này; đối tượng gây ô nhiễm, suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại, khắc phục, xử lý và chịu trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.

Với những giải pháp, lộ trình và phân công nhiệm vụ cụ thể để triển khai thực hiện, đề án hướng tới mục tiêu thực hiện thu gom triệt để và từng bước xử lý triệt để rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, nỗ lực hoàn thành mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra.

Thùy Linh