Vi phạm tốc độ, mối nguy hiểm tiềm tàng

Lực lượng CSGT tăng tường kiểm soát tốc độc và nồng độ cồn trên các tuyến giao thông huyết mạch. Ảnh minh họa

Những con số báo động

Theo số liệu thống kê toàn cầu, tai nạn giao thông cướp đi sinh mạng của khoảng 1,3 triệu người mỗi năm, trong đó hành vi điều khiển phương tiện vượt quá tốc độ cho phép là một trong những nguyên nhân chủ yếu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ ra rằng, tại Việt Nam, tai nạn giao thông gây thiệt hại kinh tế tương đương khoảng 2,5% GDP mỗi năm – tức từ 300 đến 500 tỷ đồng mỗi ngày. Trong số đó, vi phạm tốc độ tiếp tục là yếu tố góp phần lớn vào tỷ lệ tai nạn nghiêm trọng.

Thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cũng cho biết, trên 80% các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đều có nguyên nhân từ việc chạy quá tốc độ, không làm chủ tốc độ, gây nguy cơ tử vong trực tiếp đối với người tham gia giao thông. Với vận tốc tăng gấp hai đến ba lần, thậm chí là bốn lần so với tốc độ cho phép là 50km/h, tai nạn giao thông sẽ tăng 10% và tai nạn chết người tăng 20%.

Các vụ tai nạn liên quan đến hành vi chạy quá tốc độ thường để lại những hậu quả nghiêm trọng. Khi phương tiện di chuyển ở tốc độ cao, khả năng phản ứng của người lái bị hạn chế đáng kể, khiến họ khó xử lý kịp thời trong những tình huống bất ngờ như có vật cản, người đi bộ băng qua đường hoặc xe phía trước bất ngờ phanh gấp.

Mặc dù trên các phương tiện thông tin đại chúng đã liên tục lên tiếng cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm tàng của việc vượt quá tốc độ cho phép, nhưng thực tế vẫn có nhiều trường hợp người tham gia giao thông vi phạm. Mới đây, ngày 10/9, Đội CSGT đường bộ số 11, Phòng CSGT CATP Hà Nội cho biết, từ đầu năm đến nay đơn vị đã tăng cường tuần tra xử lý kết hợp tuyên truyền việc đảm bảo trật tự, an toàn giao thông tại khu vực cửa ngõ giáp ranh với tỉnh Phú Thọ. Trong đó, trên các tuyến quốc lộ nối Thủ đô với tỉnh lân cận, lực lượng tuần tra thường xuyên xử phạt các hành vi vi phạm tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông như vi phạm nồng độ cồn, chạy quá tốc độ, xe chở quá tải...

Riêng với lỗi chạy quá tốc độ, từ đầu năm đến ngày 14/8, Đội CSGT số 11 đã xử lý 695 tài xế ô tô và 315 người lái xe vi phạm hành vi này, phạt tiền tổng cộng gần 1,7 tỷ đồng. Trong số đó, 133 trường hợp bị lực lượng chức năng gửi thông báo phạt nguội. Còn từ ngày 15/8 - 9/9, Đội CSGT số 11 đã xử lý 83 tài xế chạy quá tốc độ trên các tuyến quốc lộ đi qua địa bàn. Số này gồm 46 tài xế ô tô và 37 xe máy, riêng 9 phương tiện bị phạt nguội.

Ghi nhận trưa ngày 10/9, tổ công tác của Đội CSGT số 11 đã triển khai xử lý vi phạm nồng độ cồn, chạy quá tốc độ trên tuyến Hòa Lạc - Hòa Bình. Thiếu tá Nguyễn Văn Thương (cán bộ Đội CSGT số 11) cho biết, đây là tuyến đường đèo dốc và có nhiều loại xe lưu thông. Một số vị trí có đặt biển báo giới hạn tốc độ, do đó lực lượng chức năng thường tuần tra để kiểm soát, ngăn phương tiện chạy quá tốc độ quy định.

Trong hơn hai giờ làm việc, lực lượng CSGT đã lập biên bản xử lý nhiều tài xế vi phạm, chủ yếu là xe máy chạy quá tốc độ từ 5-10km/h. Theo thiếu tá Nguyễn Văn Thương, các tài xế vi phạm thường viện đủ lý do như không chú ý biển báo, thấy đường vắng nên "mát tay ga"... "Với những tuyến cửa ngõ có mật độ phương tiện lưu thông không nhiều, lực lượng CSGT luôn khuyến cáo người lái xe tăng cường chú ý quan sát vì họ dễ chủ quan nhấn ga khi thấy đường vắng, nguy cơ cao xảy ra tai nạn", đại diện Đội CSGT số 11 cho hay.

Phạt lỗi chạy quá tốc độ như thế nào?

Tại Mỹ, lỗi điều khiển phương tiện vượt quá tốc độ cho phép là hành vi vi phạm khá phổ biến. Tại các thành phố và khu vực đông dân cư, giới hạn tốc độ thường được thiết lập ở mức 35 dặm/giờ (tương đương 56 km/h). Ra khỏi khu vực đô thị, mức giới hạn này được nới rộng, dao động từ 88 km/h và có thể lên đến 129 km/h tùy theo quy định từng bang. Mức xử phạt đối với hành vi vi phạm tốc độ cũng khác nhau giữa các bang, từ mức tối thiểu khoảng 50 USD (tức gần 1,2 triệu đồng) đến mức cao nhất lên tới 2.500 USD (tương đương khoảng 61 triệu đồng).

Tại Na Uy, hành vi điều khiển phương tiện vượt quá tốc độ bị quản lý một cách nghiêm khắc, phản ánh sự nghiêm túc của quốc gia này trong công tác đảm bảo an toàn giao thông. Đây cũng là quốc gia có mức giới hạn tốc độ thuộc hàng thấp nhất ở châu Âu. Người điều khiển xe chạy quá tốc độ trên các tuyến cao tốc sẽ phải đối mặt với khoản tiền phạt tối thiểu là 790 USD (tương đương 19,4 triệu đồng). Trong khu vực dân cư, nếu tài xế vượt quá giới hạn 13 dặm/giờ (tức 20 km/h), mức xử phạt sẽ tăng lên tới 1.316 USD ( tương đương 32 triệu đồng).

Tùy thuộc vào mức độ vi phạm và khu vực xảy ra hành vi, cơ quan chức năng sẽ áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp, bao gồm việc thu hồi giấy phép lái xe hoặc thậm chí xử lý hình sự.

Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, từ ngày 1/1/2025 hành vi chạy quá tốc độ gây tai nạn giao thông sẽ bị phạt nặng. Cụ thể, Nghị định 168/2024/NĐ-CP, các mức xử phạt đối với hành vi điều khiển phương tiện chạy quá tốc độ gây tai nạn giao thông được điều chỉnh tăng lên nhằm đảm bảo tính răn đe.

Theo đó, với xe máy, người vi phạm có thể bị phạt tới 14 triệu đồng. Cụ thể, vượt quá tốc độ từ 5 đến dưới 10 km/h bị phạt 400.000–600.000 đồng; từ 10 đến dưới 20 km/h phạt 800.000–1.000.000 đồng; vượt trên 20 km/h phạt 6–8 triệu đồng và bị trừ 4 điểm giấy phép lái xe (GPLX). Trường hợp chạy theo nhóm từ hai xe trở lên bị phạt 8–10 triệu đồng; nếu gây tai nạn, mức phạt tăng lên 10–14 triệu đồng.

Với ô tô, vượt tốc độ 5–10 km/h bị phạt 800.000 –1.000.000 đồng; từ 10–20 km/h phạt 4–6 triệu đồng, trừ 2 điểm GPLX; từ 20–35 km/h phạt 6–8 triệu đồng, trừ 4 điểm; trên 35 km/h phạt 12–14 triệu đồng, trừ 6 điểm. Gây tai nạn do chạy quá tốc độ bị xử phạt 20–22 triệu đồng, trừ 10 điểm và tước GPLX từ 2 đến 4 tháng.

So với Nghị định 100 trước đây, Nghị định 168 bổ sung hình thức trừ điểm GPLX và nâng mạnh mức phạt tiền, đặc biệt với các vi phạm nghiêm trọng. Với xe máy, chỉ cần vượt tốc độ trên 20 km/h, người điều khiển đã có thể bị phạt gấp nhiều lần và bị trừ điểm, thay vì chỉ bị xử phạt hành chính như trước.

Thái An