Vì sao cần quy định giám đốc thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc từ chối dẫn độ?

Hoạt động dẫn độ phải đặt dưới cơ chế kiểm soát tư pháp chặt chẽ

Tiếp tục chương trình Kỳ họp Quốc hội thứ 10, sáng nay, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý 4 dự thảo: Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Luật Tương trợ tư pháp về hình sự và Luật Tương trợ tư pháp về dân sự.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý 4 dự thảo Luật. Ảnh: Media Quốc hội.

Ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, đây là 4 dự án Luật được tách ra từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành và đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9.

Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật Dẫn độ hiện gồm 4 chương, 45 điều. Trước đó, khi dự thảo Luật được trình tại kỳ họp thứ 9, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ vì không cần thiết.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, hoạt động dẫn độ liên quan trực tiếp việc bảo đảm quyền con người, có vai trò đặc biệt quan trọng trong quan hệ hợp tác tư pháp quốc tế, thể hiện quyền tài phán và chủ quyền quốc gia trong lĩnh vực tư pháp hình sự.

Do đó, việc quyết định dẫn độ hoặc từ chối dẫn độ phải được tiến hành thận trọng, đúng quy định pháp luật và đặt dưới cơ chế kiểm soát tư pháp chặt chẽ thông qua các thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm (nếu có) nhằm phòng tránh oan sai và không bỏ lọt tội phạm, đồng thời thể hiện thiện chí của Việt Nam trong hoạt động hợp tác tư pháp quốc tế.

Thực tiễn cho thấy đã có trường hợp phải áp dụng thủ tục tái thẩm đối với quyết định từ chối dẫn độ do sau khi tòa án quyết định, cơ quan chức năng phát hiện tình tiết mới quan trọng.

Để bảo đảm chất lượng của việc xem xét yêu cầu dẫn độ, kịp thời phát hiện, khắc phục sai sót, vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc xử lý những tình tiết mới phát sinh sau khi quyết định dẫn độ hoặc từ chối dẫn độ đã có hiệu lực, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người bị yêu cầu dẫn độ, việc quy định trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm là cần thiết.

"Từ những căn cứ trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ quy định về giám đốc thẩm, tái thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ của Tòa án nhân dân (TAND) có thẩm quyền.

Đồng thời, để bảo đảm tính khả thi, Điều 30 của dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng không thực hiện thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với trường hợp đã thi hành quyết định dẫn độ. Việc quy định chi tiết giao cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp các cơ quan có liên quan thực hiện", ông Tùng nhấn mạnh.

Về dự thảo Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Tư pháp của Quốc hội cho hay, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật này gồm 4 chương, 44 điều.

Về kinh phí chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể hơn việc tự nguyện đóng góp, hỗ trợ và việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí này để bảo đảm khả thi, công khai, minh bạch; đồng thời, giao Chính phủ quy định việc quản lý, sử dụng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy ý kiến của đại biểu Quốc hội là có cơ sở, phù hợp thực tiễn, bảo đảm công khai, minh bạch. Mặt khác, do mức hỗ trợ, đóng góp tự nguyện khác nhau nên dự thảo luật đã giao Chính phủ quy định chi tiết điều này.

Các đại biểu Quốc hội tham gia phiên họp sáng 27/10 kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV. Ảnh: Media Quốc hội.

TAND khu vực có thẩm quyền thực hiện tương trợ tư pháp dân sự

Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự có 4 chương, 40 điều. Sau khi tiếp thu, dự thảo luật đã chỉnh lý quy định thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam với những nước có chung đường biên giới theo hướng cho phép các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh, thành phố có chung đường biên giới giữa Việt Nam với nước ngoài có thể trực tiếp thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự trong trường hợp điều ước quốc tế giữa Việt Nam và nước ngoài có quy định.

Về dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật có 4 chương, 38 điều. Trong đó, về thẩm quyền thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài, có ý kiến đề nghị giao TAND cấp tỉnh và TAND khu vực thực hiện, ý kiến khác lại đề nghị chỉ giao thẩm quyền này cho TAND cấp tỉnh thực hiện; hoặc giao cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố thực hiện.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, theo quy định hiện hành, TAND cấp tỉnh, cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh có thẩm quyền thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự.

Thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy TAND tinh gọn theo mô hình 3 cấp, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND. Trong đó, đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tương trợ tư pháp theo hướng giao TAND khu vực thẩm quyền thực hiện "ủy thác tư pháp".

Do đó, dự thảo luật quy định TAND khu vực có thẩm quyền thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài là phù hợp.

Yến Chi