Vì sao công suất khai thác cát của các nhà thầu phục vụ cao tốc còn quá thấp?

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu phát biểu tại buổi làm việc

Chiều 5/9, tại Hội trường UBND thành phố, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu nghe báo cáo về công tác khai thác khoáng sản (cát sông, cát biển) phục vụ Dự án thành phần 4 (DATP 4), thuộc Dự án cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, giai đoạn 1.

Doanh nghiệp chỉ khai thác được hơn 200.000m3 cát/năm

Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) TP. Cần Thơ báo cáo, đến thời điểm hiện tại, đơn vị đã tham mưu trình UBND thành phố cấp, gia hạn 9 mỏ cát cho nhà thầu thi công DATP 4, với tổng trữ lượng hơn 8,9 triệu m3 cát. Tuy nhiên đến hết ngày 2/9 các đơn vị chỉ mới khai thác hơn 2,2 triệu m3.

Cụ thể, mỏ MS 03, cấp cho Tổng Công ty Xây dựng số 1, với trữ lượng 466.000m3, công suất khai thác bình quân 2.695 m³/ngày (66.610 m³/tháng). Hiện nay đã nâng trữ lượng khai thác tại mỏ lên 1.2 triệu m3; đồng thời, nâng công suất khai thác bình quân lên 5.122m3/ngày. Tính đến ngày 2/9, công ty đã khai thác được 595.190m3. Hiện nay, công ty khai thác khoảng 1.650m3/ngày; không đạt công suất được cấp phép.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ Ngô Thái Trân phát biểu

Mỏ MS 12 cấp cho Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn, với trữ lượng 628.003m3, công suất khai thác bình quân 3.000 m³/ngày. Tính đến ngày 2/9, Công ty đã khai thác được 385.909,9m3. Hiện nay, trung bình công ty khai thác khoảng 1.350m3/ngày, không đạt công suất được cấp phép.

Theo báo cáo của Công ty, việc khai thác không đạt công suất là do cát tại mỏ lẫn nhiều bùn, tầng cát nông nên việc khai thác khó khăn và tốn nhiều chi phí, đơn vị hợp đồng khai thác thường xuyên tăng giá khai thác, việc huy động phương tiện vận chuyển khó khăn,...

Mỏ MS 04 cấp cho Công ty TNHH TMDV Hòa Tuấn, trữ lượng hơn 4,2 triệu m3, đã được nâng công suất lên 725.000m3/năm (tương đương khoảng 2.685 m³/ngày). Đến ngày 2/9, công ty chỉ khai thác hơn 212.500m3 (đạt tỷ lệ 4,98%). Hiện nay, trung bình công ty khai thác khoảng 725m3/ngày, không đạt công suất được cấp phép.

Đại diện nhiều nhà thầu cho biết, nguyên nhân khai thác chậm và chưa đạt công suất như giấy phép là do các mỏ cát lẫn nhiều tạp chất, cát nằm sâu khoảng 20m nên việc hút, bơm khó khăn. Ngoài ra, do sáp nhập đơn vị hành chính, dấu mộc thay đổi,...cũng ảnh hưởng đến tiến độ. Tuy nhiên, một số nhà thầu khác vẫn bảo đảm công suất khai thác cát sông phục vụ DAPT 4.

Đến năm 2026, Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng phải hoàn thành toàn tuyến

Để phục vụ DATP 4, UBND tỉnh Sóc Trăng (cũ) đã cấp một mỏ cát biển với trữ lượng là 2 triệu m3 cho Tổng Công ty Xây dựng số 1 để cung ứng dự án, tuy nhiên đến nay nhà thầu vẫn chưa triển khai khai thác.

Trình bày lí do chưa khai thác mỏ cát được giao, đại diện công ty cho biết đang hoàn thiện thủ tục, phương tiện và cam kết đến ngày 15.9, công ty sẽ khai thác cát.

Xử lý trách nhiệm doanh nghiệp cố tình không khai thác cát

Đại diện công ty được giao quyền khai thác mỏ cát triển 2 triệu m3 phục vụ dự án thành phần 4 cam kết đến ngày 15/9 sẽ khai thác cát

Giám đốc Sở NN-MT TP. Cần Thơ Ngô Thái Trân cho biết, theo 7 Bản xác nhận và 2 giấy phép khai thác khoáng sản, tổng công suất được phép khai thác bình quân hằng ngày khoảng 25.433 m3/ngày. Tuy nhiên, nhiều nhà thầu, doanh nghiệp khai thác chưa đạt công suất được cấp phép, dẫn đến công suất bình quân chỉ đạt từ 10.000 m³/ngày - 11.000 m³/ngày. Với công suất này, đến hết tháng 12/2025, tổng trữ lượng khai thác chỉ đạt hơn 3,2 triệu m3, đạt khoảng 43% công suất cho phép.

Do đó, Sở này kiến nghị các chủ mỏ, nhà thầu bố trí phương tiện, nhân sự, tập trung đẩy nhanh tiến độ khai thác cát, bảo đảm đúng công suất cho phép. Có giải pháp sử dụng cát biển từ mỏ cát Tiểu khu B1.4 với trữ lượng 2 triệu m3. Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long hỗ trợ nguồn cát phục vụ DATP 4 và hoàn thiện thủ tục để tỉnh Bến Tre (cũ), Đồng Tháp điều chuyển lượng cát dư phục vụ cao tốc Cần Thơ – Cà Mau sang DATP 4.

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu cho rằng, việc các nhà thầu khai thác cát còn quá thấp so với công suất cho phép có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên vẫn còn tình trạng một số đơn vị làm việc chưa hết trách nhiệm, không vì cái chung nên có nhiều mỏ, thành phố giao hơn một năm đến nay chỉ khai thác hơn 700m3 cát/ngày.

Với những nhà thầu, chủ mỏ không có năng lực, cố tình không khai thác đúng công suất, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ chỉ đạo sở, ngành và Chủ đầu tư dự án rà soát, nắm chặt và trình Ủy ban để có biện pháp xử lý. Nếu xét thấy cần thiết, cho Thanh tra, công an vào cuộc.

Đại diện lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp TP. Cần Thơ phát biểu

Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu phát biểu: “Tôi chia sẻ khó khăn với những nhà thầu, chủ mỏ cát. Tuy nhiên, Dự án cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, trong đó DATP 4 hiện đang chậm tiến độ khoảng 10%. Dự án rất quan trọng được Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm và đến năm 2026 là phải hoàn thành toàn tuyến. Do đó, thời gian còn rất ít, tôi đề nghị các đơn vị liên quan quyết liệt từng ngày, lập biểu đồ tiến độ, có khó khăn vướng mắc báo ngay cho UBND thành phố, kịp thời tháo gỡ. Những nhà thầu nào chậm tiến độ, Chủ đầu tư lập biên bản xử lý, chuyển sang nhà thầu khác, vì chúng ta không còn nhiều thời gian nữa”.

Đối với công tác sử dụng cát biển vào DAPT 4, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ đề nghị các đơn vị thi công đo độ mặn cát biển trước khi san lấp vào công trình. Có biện pháp kỹ thuật xử lý, không ảnh hưởng đến môi trường, đời sống, sản xuất của người dân quanh dự án.

Nguyễn Hành