Vì sao cửa hàng truyền thống sẽ luôn tồn tại?

Hậu kỹ thuật số: Khi sự cường điệu gặp thực tế

Bất chấp thực tế là nhiều thảm họa - chẳng hạn như chiến tranh, thiên tai và đại dịch - đã định hình trải nghiệm của con người theo thời gian, chúng ta vẫn luôn ủng hộ những chuyển đổi tiến bộ. Nói cách khác, tương lai được xây dựng từ quá khứ, chứ không phải trên quá khứ. Ví dụ, tuy chúng ta sử dụng giấy ít hơn nhiều so với trước khi số hóa, nhưng sách giấy, báo và tạp chí vẫn được sử dụng rộng rãi.

Mặc dù phát trực tuyến và lưu trữ đám mây là những điều “bình thường mới”, nhiều người vẫn lưu trữ tập tin trong các thiết bị vật lý, các công ty thu âm vẫn phát hành DVD và thậm chí cả đĩa nhạc vinyl. Đúng là thương mại điện tử đang phát triển ổn định, nhưng các cửa hàng truyền thống sẽ luôn tồn tại.

Nói cách khác, khi các sản phẩm và định dạng mới tìm thấy chỗ đứng, các định dạng truyền thống một thời sẽ không còn mấy phù hợp, nhưng chúng cũng không biến mất ngay tức khắc hoặc biến mất hoàn toàn. Khi nói rằng bây giờ là thời đại hậu kỹ thuật số, điều đó không có nghĩa là chúng ta đang bước vào kỷ nguyên mà mọi thứ chúng ta biết về kỹ thuật số sẽ bị vượt qua bởi một cái gì đó khác biệt.

Âm nhạc kỹ thuật số không thể xóa sổ cửa hàng băng đĩa truyền thống. Ảnh: Geeky Gadgets.

Chúng tôi sử dụng thuật ngữ này để chỉ sự khởi đầu của một giai đoạn “trưởng thành”, khi mà sự cường điệu gặp gỡ thực tế. Đây là giai đoạn mà con người, các tổ chức và công ty phát triển mối quan hệ “trưởng thành” hơn với những gì trước kia (thậm chí là mới vài chục năm trước!) vẫn được xem như một cuộc cách mạng công nghệ đột phá. Trong thời đại hậu kỹ thuật số, chúng ta coi sự đột phá đó là điều hiển nhiên và tập trung vào việc tạo ra một thực tế mới.

Hiển nhiên, đại dịch COVID-19 trên toàn cầu đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này. Các doanh nghiệp và thị trường đều buộc phải thích ứng với việc hạn chế đi lại, và do đó phụ thuộc thậm chí nhiều hơn vào kỹ thuật số. Nhiều công ty trước kia còn miễn cưỡng nay buộc phải tham gia vào quá trình số hóa mạnh mẽ để tránh phá sản.

Hồi đầu năm 2020, các khái niệm như “thương mại mạng xã hội” (social commerce), “thương mại bằng giọng nói” (voice commerce) và “thực tế ảo” (virtual reality) vẫn được nhiều người tiêu dùng coi là tương lai, nhưng đến nay chúng đã là một phần không thể thiếu trong nền thương mại.

Tất nhiên hiện tượng này không mới. Mỗi khi thị trường bị phá vỡ bởi các công nghệ mới và đối thủ cạnh tranh mới, đa số công ty truyền thống phải nỗ lực để theo kịp. Họ chỉ đơn giản là không được chuẩn bị để tận dụng cùng một sự cải tiến mà những “người mới” đang áp dụng.

Trong cuốn sách The Exponential Age: How Accelerating Technology Is Leave Us Behind and What to Do About It (Kỷ nguyên cấp số nhân: Cách công nghệ đang bỏ lại chúng ta phía sau và những điều cần làm), Azeem Azhar đã đề cập đến phiên bản hiện tại của hiện tượng này như một “khoảng cách theo cấp số nhân” - khoảng cách giữa một bên là các hình thức công nghệ mới, cùng với các cách tiếp cận mới đối với kinh doanh, việc làm, chính trị và xã hội mà công nghệ mang lại, và một bên là các tập đoàn, nhân viên, chính trị gia và các chuẩn mực xã hội rộng lớn hơn bị bỏ lại phía sau.

Các công nghệ mới đang được phát minh và mở rộng quy mô với tốc độ cực nhanh - nói một cách hình ảnh là theo cấp số nhân - đồng thời chúng liên tục được giảm giá và gia tăng tính sẵn có. Điều này càng lúc càng nới rộng khoảng cách giữa công nghệ và xã hội. Các quy tắc hiện tại về sức mạnh thị trường, độc quyền, cạnh tranh và thuế đã trở nên lỗi thời so với quy mô khổng lồ của các công ty với quy mô “hệ sinh thái” như Alphabet, Apple, Amazon hoặc Meta.

Philip Kotler, Giuseppe Stigliano/NXB Trẻ