Vì sao Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi không áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2025?

Bộ Tài chính đã gửi xin ý kiến các thành viên Chính phủ dự thảo một số nội dung tiếp thu, giải trình về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Áp dụng từ kỳ tính thuế 2025 không có lợi cho người nộp thuế

Về thời điểm hiệu lực thi hành thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với các khoản thu nhập có kỳ tính thuế theo năm như thu nhập từ kinh doanh, thu nhập từ làm công ăn lương... bao gồm cả nội dung mới điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới ban hành, dự thảo Luật quy định hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2026.

Tuy nhiên, đối với các khoản thu nhập này, kỳ tính thuế năm 2025 sẽ được quyết toán vào cuối quý I-2026. Vì vậy, có ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ về việc áp dụng pháp luật đối với kỳ tính thuế TNCN năm 2025 của người làm công ăn lương và các hộ, cá nhân kinh doanh.

Giải trình, dự thảo báo cáo nêu rõ, việc áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2025 sẽ phát sinh một số bất cập.

Đơn cử, việc áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2025 sẽ phát sinh nhiều thủ tục liên quan đến quyết toán, hoàn lại số thuế đã nộp vì cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công đã được cơ quan chi trả khấu trừ thuế ngay từ đầu năm 2025.

Việc này ảnh hưởng đến số dự toán, khối lượng công việc để thực hiện hoàn thuế là rất lớn.

Đồng thời trước tình hình bão lũ, thiên tai xảy ra hiện nay, ngân sách nhà nước cũng cần ưu tiên đảm bảo để khắc phục, xử lý hậu quả của các vấn đề này.

Mặt khác một số khoản thu nhập mới đưa vào diện chịu thuế sẽ phải thực hiện nghĩa vụ thuế ngay. Do đó, việc áp dụng từ kỳ tính thuế 2025 có thể không có lợi cho người nộp thuế.

Ngoài ra, việc đề xuất áp dụng toàn bộ hiệu lực của Luật từ 1-1-2026 là khó khả thi vì dự kiến Luật sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua vào tháng 12-2025, thời gian còn lại để hoàn thiện các chính sách tại các văn bản quy định chi tiết là rất ngắn.

Cùng với đó là việc tập huấn, phổ biến cho các đối tượng áp dụng để việc kê khai, khấu trừ được thuận lợi, chính xác ngay từ đầu.

Vì vậy, để đảm bảo tính ổn định và phù hợp với điều kiện về quản lý thuế, dự thảo Luật quy định áp dụng từ 1-7-2026. Riêng nội dung liên quan đến các khoản thu nhập có kỳ tính thuế theo năm như tiền lương, tiền công, thu nhập từ kinh doanh áp dụng từ 1-1-2026.

Bộ Tài chính nhấn mạnh dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định áp dụng từ 1-7-2026 để đảm bảo tính ổn định và phù hợp với điều kiện về quản lý thuế.

Đề nghị tăng mức giảm trừ cho người phụ thuộc bằng 50% người nộp thuế

Cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định mức giảm trừ cho người phụ thuộc bằng 50% mức giảm trừ đối với người nộp thuế.

Giải trình vấn đề này, dự thảo báo cáo Chính phủ cho hay, mức giảm trừ gia cảnh gồm 2 phần, phần đối với người nộp thuế và phần đối với những người phụ thuộc.

Trong đó, mức giảm trừ đối với người nộp thuế thực chất là ngưỡng thu nhập tính thuế, được xây dựng trên cơ sở nhu cầu chi tiêu thường xuyên của những người có thu nhập trên mức bình quân xã hội. Còn phần đối với người phụ thuộc là mức giảm trừ cho những người mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng.

Theo kinh nghiệm của các nước, mức tính cho người phụ thuộc thấp hơn mức tính cho người nộp thuế và có giới hạn mức tối đa cho một gia đình để phù hợp với các chính sách liên quan khác.

Cụ thể, mức giảm trừ của người phụ thuộc thường chỉ bằng 10-50% mức trừ của bản thân người nộp thuế bởi vì các chi phí về nhà ở, thiết bị, đồ dùng gia đình, điện, nước, sinh hoạt... đã tính chung vào mức giảm trừ của người nộp thuế.

Các chi phí về lương thực, thực phẩm, chăm sóc sức khỏe... đối với người nộp thuế về nguyên tắc luôn ở mức cao hơn để tái tạo sức lao động của người nộp thuế.

Ngoài ra, Luật Thuế TNCN thực hiện từ năm 2009 đến nay vẫn duy trì mức giảm trừ cho người phụ thuộc bằng 40% so với người nộp thuế và được điều chỉnh tương ứng theo mức độ điều chỉnh đối với người nộp thuế.

MINH TRÚC