Vì sao Mỹ phản ứng cách Bắc Kinh tiếp đón nhà cựu ngoại giao Kissinger?

Ông Kissinger có thể gặp Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc còn quan chức Mỹ thì không

Đây là bình luận được Nhà Trắng đưa ra ngày 20/7 theo giờ địa phương sau khi cựu quan chức ngoại giao Mỹ Henry Kissinger được chào đón nồng nhiệt như một người bạn cũ tại Trung Quốc.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông Kissinger, 100 tuổi đã tiếp kiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, gặp nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Vương Nghị và đặc biệt là có cuộc gặp với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lý Thượng Phúc trong khi ông Lý từng từ chối đối thoại trực tiếp với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin.

Nhà Trắng khẳng định có biết chuyến thăm diễn ra nhưng đây là sự kiện mang tính riêng tư cá nhân.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger.

Trong bình luận kể trên, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết: “Thật không may một cá nhân có thể gặp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc, có những cuộc liên lạc trao đổi mà quan chức Mỹ đương nhiệm lại không thể.

Đây là vấn đề cần giải quyết và là lý do vì sao chúng tôi tiếp tục nỗ lực để mở lại đường dây liên lạc quân sự (giữa Trung Quốc – Mỹ) vì khi không có đường dây liên lạc và trong lúc căng thẳng tăng cao, nguy cơ tính toán sai lầm là rất lớn".

Ông Kirby khẳng định chính quyền Mỹ mong chờ để lắng nghe ông Kissinger chia sẻ những gì đã nghe, biết và chứng kiến khi ông về nước.

Chuyến thăm của nhà cựu ngoại giao Kissinger diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung Quốc đang diễn biến phức tạp. Căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tăng cao liên quan tới một loạt vấn đề từ cuộc chiến tại Ukraine, vấn đề Đài Loan cho tới những hạn chế về thương mại.

Phía Washington đã nỗ lực thiết lập lại các kênh liên lạc và nhiều vấn đề khác thông qua chuyến thăm của các nhà ngoại giao cấp cao trong thời gian gần đây.

Điển hình như chuyến thăm của ông John Kerry, cựu thượng nghị sĩ, ngoại trưởng Mỹ và hiện là đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Joe Biden về khí hậu, tới Bắc Kinh hôm 19/7.

Ngoại trưởng Mỹ đương nhiệm Antony Blinken đã tới Bắc Kinh vào tháng trước. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng mới có chuyến thăm thủ đô Trung Quốc. Chỉ riêng liên lạc quân sự giữa hai bên vẫn tiếp tục bị đình trệ.

"Người bạn lâu năm"

Bội trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc mới được bổ nhiệm vào tháng 3/2023 nhưng ông đã và đang bị Mỹ áp lệnh trừng phạt từ năm 2018 vì cáo buộc có vai trò trong mua bán vũ khí với nhà sản xuất vũ khí lớn nhất của Nga Rosoboronexport. Giới chức Trung Quốc nhiều lần khẳng định họ muốn phía Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt để tạo điều kiện cho giới chức hai bên ngồi lại bàn luận.

Song vì Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc vẫn nằm trong lệnh trừng phạt nên tháng trước, ông Lý Thượng Phúc đã từ chối đề nghị hội đàm với người đồng cấp Mỹ bên lề Đối thoại Shangri-La ở Singapore.

Về phần nhà ngoại giao kỳ cựu Kissinger, ông nổi tiếng là người kiến tạo góp phần bình thường hóa quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh trong những năm 70 của thế kỷ trước, thời điểm ông ở cương vị Ngoại trưởng, cố vấn an ninh quốc gia dưới chính quyền Tổng thống Richard Nixon và Gerald Ford.

Có thể thấy rõ tầm quan trọng của nhà cựu ngoại giao Kissinger với Trung Quốc khi mở đầu cuộc tiếp ngày 20/7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định: “Quan hệ Trung - Mỹ sẽ luôn được gắn liền với cái tên Henry Kissinger".

“Người Trung Quốc trọng tình trọng nghĩa, chúng tôi sẽ không bao giờ quên người bạn lâu năm của mình” – ông Tập nói.

Tiếp ông Kissinger tại nhà khách quốc gia Điếu Ngư Đài ở Bắc Kinh, ông Tập cho biết hiện nay, Trung Quốc và Mỹ một lần nữa đang đứng trước ngã ba đường, cả hai bên cần phải đưa ra lựa chọn. Song, Chủ tịch Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh sẵn sàng tìm ra cách để hai cường quốc toàn cầu cùng tồn tại hòa bình.

Đáp lời ông Tập Cận Bình, nhà ngoại giao Kissinger cho biết ông rất cảm kích Bắc Kinh vì đã sắp xếp cuộc gặp mặt tại nhà khách quốc gia Điếu Ngư Đài, nhấn mạnh quan hệ Mỹ - Trung Quốc là vấn đề ảnh hưởng tới hòa bình thế giới.

Trang Trần (Theo Reuters)