Vì sao nhiều người mắc hội chứng sợ Chủ nhật?

Một cuộc thăm dò của trang web việc làm Monster cho biết 76% người Mỹ thường gặp phải vấn đề mang tên "Sunday Night Blues" (hay còn được gọi là hội chứng sợ Chủ nhật). Họ dành cả ngày cuối tuần để lo lắng về công việc trong tuần tới.

Đây là một dạng của chứnglo âu chờ đợi(anticipatory anxiety), nghĩa là ta cảm nhận được nỗi sợ hãi ngay cả khi chưa đối mặt với vấn đề. Giống với mọi rối loạn lo âu khác, nó còn tác động đến thể chất. Cụ thể là khiến cơ thể giải phóng adrenaline và cortisol.

Đây là những hormone khiến tim đập nhanh, tăng huyết áp và tác động quá trình tiêu hóa, theo Webmd. Chúng tiết ra càng nhiều, bạn càng cảm thấy hồi hộp, sợ hãi.

Một nghiên cứu mới do Giáo sư Ilke Inceoglu thuộc Đại học Exeter (Mỹ) dẫn đầu đã phát hiện ra rằng có rất nhiều nhân viên trải qua "nỗi sợ ngày Chủ nhật". Hiện tượng này thường xảy ra khi mọi người có cảm giác lo lắng về tuần mới, cũng như cảm giác sợ hãi, hồi hộp và khó ngủ. Một trong những người được hỏi cho biết: "Giống như tâm trí của bạn bắt đầu chuyển từ trạng thái thư giãn hoặc hưởng thụ vào cuối tuần sang lo lắng về mọi thứ bạn phải làm trong tuần làm việc sắp tới".

Ông Inceoglu phát hiện ra rằng những nỗi sợ hãi ngày Chủ nhật này đặc biệt rõ rệt ở những người thường xuyên kiểm tra email vào cuối tuần, họ còn những nhiệm vụ còn sót lại từ tuần trước và có những kỳ vọng cao một cách vô lý về bản thân. Các vấn đề dường như đã trở nên tồi tệ hơn sau đại dịch COVID-19. Sự gia tăng của làm việc tại nhà đã làm mờ ranh giới giữa công việc và giải trí. Thực tế là nhiều nhân viên thường xuyên làm việc ở nhà vào thứ sáu cũng có nghĩa là việc quay lại văn phòng sau ngày cuối tuần thậm chí còn gây khó chịu hơn.

Ngay cả trước đại dịch xảy ra, ngày thứ hai luôn đặc biệt khó khăn đối với một số người. Một nghiên cứu theo dõi 87 nhân viên trong 12 ngày cho thấy tâm trạng và mức năng lượng của họ được cải thiện khi tuần trôi qua, đạt đỉnh điểm vào thứ sáu và sau đó tụt dốc thảm hại vào thứ hai. Sự mệt mỏi vào thứ hai dường như tồn tại ở nhiều nền văn hóa. Một nghiên cứu ở 46 quốc gia cho thấy thứ hai là ngày mà mọi người ít có khả năng nghĩ đó là "một ngày tốt lành".

Những đánh giá chủ quan của mọi người về các ngày trong tuần dường như cũng thúc đẩy các kiểu hành vi. Các nhà kinh tế đã nhận thấy hiệu ứng "ngày thứ hai buồn" trên nhiều thị trường tài chính. Các nhà đầu tư thường ảm đạm hơn vào các ngày thứ hai và lợi nhuận trên cổ phiếu thường thấp hơn. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các nhà đầu tư có xu hướng thận trọng hơn vào thứ hai, tránh xa rủi ro và thực hiện các khoản đầu tư an toàn hơn nhiều. Một kiểu hành vi khác phổ biến hơn vào thứ hai là tự tử: Các nghiên cứu ở Nhật Bản và Hàn Quốc đã phát hiện ra rằng mọi người có nhiều khả năng tự sát hơn vào thứ hai.

Trước những vấn đề với ngày thứ hai, câu hỏi được đặt ra là: chúng ta nên làm gì với nó? Các nhà nghiên cứu đã đưa ra một số gợi ý hữu ích có thể khiến mọi người bớt buồn và uể oải hơn vào ngày này.

Một là duy trì ranh giới rõ ràng giữa công việc và phần còn lại của cuộc đời. Những người dành quá nhiều thời gian vào cuối tuần để kiểm tra công việc qua email hoặc suy nghĩ về công việc thường có cảm giác sợ hãi rõ rệt vào đầu tuần.

Cách thứ hai là thay đổi cách bạn nghĩ về cuối tuần. Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy khi những người tham gia được yêu cầu coi cuối tuần của họ như một kỳ nghỉ nhỏ, họ có xu hướng thực hiện nhiều hoạt động thú vị hơn và trở lại làm việc vào thứ hai với nhiều năng lượng hơn và hài lòng với công việc của họ.

Cuối cùng, mọi người có thể thiết kế lại ngày thứ hai để khiến bản thân cảm thấy thoải mái hơn vào cuối tuần. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng ta có thể thấy chán nản hơn vào thứ hai vì chúng ta có mức độ tự chủ thấp (cảm thấy không thể làm những việc mình thích), liên kết thấp (cảm thấy không kết nối được với những người thân), và năng lực thấp (cảm thấy mình không đủ giỏi để làm việc đó). Đưa ra những thay đổi đơn giản như bắt đầu ngày mới với thứ mà bạn giỏi, dành ra một chút thời gian để bạn có thể làm những gì mình muốn hoặc sắp xếp một cuộc hẹn vào giờ ăn trưa với người mà bạn thấy thú vị khi ở bên có thể tạo nên sự khác biệt .

Thực hiện các điều chỉnh nhỏ trong ngày của bạn có thể cải thiện mọi thứ một chút. Tuy nhiên, gặp gỡ một người bạn để ăn trưa vào thứ hai hoặc đóng email công việc vào cuối tuần có khả năng cải thiện tinh thần rất tốt.

Trong một nền kinh tế mà ranh giới giữa công việc và giải trí ngày càng mờ nhạt, nơi nhân viên phải vật lộn với sự bất ổn về tài chính ngày càng gia tăng và nhu cầu ngày càng tăng trong khi nguồn lực ngày càng giảm, thì nỗi sợ hãi ngày chủ nhật có thể khó vượt qua. Có lẽ tất cả chúng ta cần phải nhắc nhở bản thân về một lời khuyên của Bertrand Russell: "Một trong những triệu chứng của chứng suy nhược thần kinh đang đến gần là niềm tin rằng công việc của một người là cực kỳ quan trọng".

Đan Thùy