Vì sao nhiều phim Việt chết yểu, số khác lại bỏ túi trăm tỷ?

Nhà bà Nữ - dự án điện ảnh của Trấn Thành ra rạp trên toàn quốc từ mùng 1 Tết. Sau 22 ngày, tác phẩm hiện vẫn “thống trị” phòng vé trong nước với mức doanh thu 434 tỷ đồng, đồng thời thiết lập kỷ lục mới trên thị trường, trở thành phim Việt có doanh thu cao nhất lịch sử.

Nhà bà Nữ góp phần vực dậy niềm tin của khán giả sau năm 2022 được đánh giá là u ám với điện ảnh Việt. Thành công trên cũng mở ra kỳ vọng về một nền công nghiệp mang lợi nhuận lớn và tạo động lực cho nhà sản xuất, đạo diễn đẩy mạnh các tác phẩm của mình đến khán giả trong năm 2023.

Mặt khác, chiến thắng của phim một lần nữa cho thấy cốt truyện gia đình, tâm lý vẫn là ưu tiên số 1 với thị hiếu số đông hiện nay.

Có hay không công thức “làm phim trăm tỷ”?

Ngoài Nhà bà Nữ, danh sách các phim có doanh thu cao kỷ lục hiện nay gồm: Bố già (427 tỷ), Cua lại vợ bầu (192 tỷ), Tiệc trăng máu (175 tỷ), Gái già lắm chiêu 3 (165 tỷ), Series Lật mặt (tổng doanh thu hơn 500 tỷ đồng)…

Đây đều là những tác phẩm thuộc dòng giải trí, kịch bản và cách diễn đạt đơn giản, dễ hiểu. Điểm chung ở các phim đều mang đến không khí nhẹ nhàng, tươi sáng và chất hài thư giãn, hợp gu với mọi đối tượng khán giả.

Dòng phim thị trường vẫn chiếm lĩnh và có sức hút lớn với khán giả Việt Nam.

Trao đổi với VietNamNet, đạo diễn Charlie Nguyễn cho biết không có một công thức cụ thể nào để giúp các bộ phim đạt cột mốc doanh thu trăm tỷ. Tuy nhiên, vẫn có những mẫu số chung nhất định giúp tác phẩm chinh phục số đông.

Nam đạo diễn phân tích, để bán vé tốt, câu chuyện phim phải đủ hấp dẫn. Do đó, một tác phẩm cần thỏa mãn trước hết gu thưởng thức của đại chúng. Điều quan trọng, các đạo diễn, nhà sản xuất phải biết đánh đúng thị trường, thị hiếu khán giả và có chiến lược truyền thông hiệu quả.

“Khi đã có được trong tay mọi thứ: đề tài hay, kịch bản tốt, dàn diễn viên phù hợp, mọi thứ còn lại phụ thuộc vào cách thực hiện. Trách nhiệm này thuộc về ê-kíp sản xuất, đặc biệt là đạo diễn. Bạn cần giải bài toán để chạm được khán giả. Một khi thuyết phục được người xem, tác phẩm sẽ gây tiếng vang”, anh nói.

Nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm cho biết điểm chung thành công của Nhà bà Nữ và các phim đạt doanh thu cao, đó là đều đã khai thác những chất liệu bình dân của đời sống xã hội đương đại.

"Thành công về doanh thu của hai bộ phim Bố già, Nhà bà Nữ, với tôi, đơn giản là chúng gắn vào một chủ đề lớn, gần gũi, phổ quát, đậm đặc chất thị dân, đồng thời đưa ra được những triết lý bình dân có tính chữa lành của người Việt Nam đương đại", anh nói.

Theo nhà phê bình, phim Nhà bà Nữ hay Bố già của Trấn Thành đều chọn chất liệu gia đình. Đề tài này quen thuộc, thậm chí có phần cũ nhưng lại dồi dào chất liệu để khai thác. Những xung đột thế hệ, cha mẹ với con cái vẫn là câu chuyện điển hình muôn thuở với nhiều gia đình Việt, do đó khiến nhiều người tìm thấy sự đồng cảm.

Cái hay của Trấn Thành là biết quan sát, nắm bắt đời sống, từ đó đưa vào phim và chinh phục khán giả bởi chính câu chuyện, lời ăn tiếng nói trong mỗi gia đình.

Trấn Thành và Lý Hải - 2 gương mặt "tay ngang" có thương hiệu, dòng phim riêng thành công.

Lý Hải cũng đạt những thành tích ấn tượng với series Lật mặt. Đạo diễn định hình phong cách làm phim bình dân, gần gũi số đông. Anh không cố nhồi nhét những vấn đề phức tạp, đao to búa lớn mà thường chọn cốt truyện đơn giản, thỏa mãn nhu cầu giải trí người xem qua những cảnh hành động, tập trung tình tiết đối thoại…

Từ 2 trường hợp của Trấn Thành và Lý Hải, có thể thấy điều quan trọng nhất của một bộ phim thị trường vẫn là tạo được sự liên kết giữa câu chuyện trên màn ảnh và những trải nghiệm đời thực của khán giả. Nếu làm tốt sẽ kéo được công chúng ra rạp, còn nếu ngược lại, phim sẽ thất bại.

Vẫn cần “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”!

Ông Thái Dương - quản lý truyền thông cụm rạp Lotte Cinema - nêu một lý do quan trọng không kém là phim cần chọn đúng điểm rơi, tức thời điểm phát hành. Từ nhiều năm qua, thị phần điện ảnh trong nước vẫn bị chia đều cho các dòng phim đến từ nước ngoài như Mỹ, Thái Lan, Hàn Quốc... Do đó, việc một tác phẩm ra rạp né được việc đối đầu với các phim ngoại, nhất là bom tấn Hollywood là điều rất tốt.

“Với giới làm phim, Tết được xem là mùa thị trường bùng nổ và hút khán giả nhất trong năm. Trong đó, các phim doanh thu kỷ lục như Nhà bà Nữ, Cua lại vợ bầu phát hành đúng dịp này; Bố già cũng ra ngay thời điểm các rạp mở cửa trở lại sau dịch Covid-19, khi nhu cầu xem phim của khán giả tăng cao…”, ông nói với VietNamNet.

"Thanh Sói" - tác phẩm được kỳ vọng cao của Ngô Thanh Vân thất bại phần nhiều do thời điểm phát hành.

Ông Thái Dương cũng dẫn chứng trường hợp Thanh Sói của Ngô Thanh Vân. Dù tác phẩm được đánh giá chỉn chu, chất lượng khá tốt và được kỳ vọng cao song lại gặp thất bại. Điều này phần nào xuất phát từ động thái dời lịch chiếu sớm hơn dự định, lại đụng độ với bom tấn toàn cầu Avatar 2 vừa ra mắt chỉ 1 tuần… khiến phim lâm vào thế khó.

“Việc chọn đúng mốc thời gian công chiếu hợp lý, không chịu sức ép cạnh tranh của các đối thủ trong và ngoài nước góp phần giúp phim đảm bảo thắng lợi doanh thu”, ông Thái Dương nói thêm.

Mặt khác, thành công của các tác phẩm còn đến từ danh tiếng, tầm uy tín của nhà sản xuất, đạo diễn. Giới trong nghề gọi là "độ nhận diện thương hiệu”. Điều này thuyết phục khán giả ra rạp giữa rất nhiều lựa chọn khác nhau.

Đơn cử Trấn Thành sở hữu fanpage Facebook với 18 triệu lượt người theo dõi, kênh YouTube 5,6 triệu người đăng ký… Với những con số này, nam nghệ sĩ hoàn toàn có cách lôi kéo khán giả ra rạp nhờ các bài viết, video chia sẻ được cập nhật hàng giờ trên mạng xã hội.

“Nếu Bố già hay Nhà bà Nữ là một đạo diễn, nhà sản xuất khác làm chắc chắn doanh thu của phim không thể đạt được như vậy, thậm chí chỉ bằng một nửa. Nói thế để thấy rằng thành công của một bộ phim đôi khi đến từ những yếu tố bên ngoài”, nhà sản xuất phim Em chưa 18 phân tích.

Có nhiều điều kiện cần và đủ giúp một bộ phim thắng lợi doanh thu.

Một số nhà làm phim cũng chú trọng mời các ngôi sao phòng vé tham gia vào phim của mình. Vài gương mặt tên tuổi có thể kể đến như: Trấn Thành, Trường Giang, Thái Hòa, Kiều Minh Tuấn, Thu Trang, Ninh Dương Lan Ngọc và được thực hiện bởi những đạo diễn, nhà sản xuất có nhiều dự án thành công trước đó. Đây là nguyên nhân thứ yếu nhưng cũng góp phần hiệu quả trong công tác PR trước và trong quá trình công chiếu.

Ngoài ra, yếu tố truyền miệng cũng quan trọng không kém truyền thông. Khán giả xem xong có những phản hồi tích cực sẽ lôi kéo được bạn bè, người thân ra rạp.

Charlie Nguyễn nhận định trong số hàng chục triệu khán giả xem các phim trên, rất ít khán giả theo dõi mảng điện ảnh thực sự. Thay vào đó, những đối tượng mới này bị thu hút bởi những nhận xét trên các diễn đàn mạng, báo chí… khiến họ quyết định bỏ tiền và thời gian ra rạp để thỏa mãn sự tò mò.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng nhận định thành công của các phim trăm tỷ không phản ánh rõ nét được thị trường. Thực tế, trong 3 năm gần đây ghi nhận rất nhiều trường hợp phim đạt doanh thu kỷ lục nhưng cũng có không ít tác phẩm “chạm đáy”. Mặt khác, khán giả cũng ngày càng khó tính hơn đối với chất lượng tác phẩm trong nước.

Điều này đặt ra dấu chấm hỏi cho chính các đạo diễn, nhà sản xuất phim tìm lời giải trong việc lựa chọn dự án xứng đáng, có chất lượng để thực hiện và thuyết phục được công chúng.

Trailer phim 'Nhà bà Nữ'

Tuấn Chiêu