Vì sao những chuyến Metro số 1 miễn phí còn trống nửa số chỗ?

Ngày chính thức vận hành tuyến Metro số 1 rơi vào ngày chủ nhật nên rất đông người dân chen chân đến khu vực ga Bến Thành với mong muốn trải nghiệm cảm giác được đi tàu điện trên cao và dưới hầm ngầm. Tuy phải 10h sáng chuyến tàu đầu tiên mới xuất phát, nhưng trong ngày này đơn vị vận hành cũng đã thực hiện được 177 chuyến tàu với số lượng 149.780 hành khách.

Sang ngày vận hành thứ 2 và cũng là ngày thứ 2 đầu tuần, lượng khách giảm rất mạnh khi với 9 đoàn tàu, thực hiện 200 chuyến nhưng chỉ còn 38.751 hành khách. Như vậy trong ngày này bình quân chỉ có 193 hành khách trên mỗi chuyến tàu chạy suốt chặng. Trong khi đó, mỗi đoàn tàu có tới 3 toa, sức chứa tối đa lên tới 930 hành khách, gồm 147 chỗ ngồi và 783 chỗ đứng.

Khách chen chân chờ xuống ga ngầm Bến Thành để trải nghiệm Metro.

Ngày 24/12, đến 16h chiều 24/12 bà Văn Thị Hữu Tâm, Phó Giám đốc công ty báo tin đã thực hiện được 128 chuyến tàu với tổng số lượng hành khách đạt 47.157 người. Riêng tại ga Bến Thành, tổng lượng khách vào ga là 16.180 và lượng khách ra là 29.326 người. Từ 16h đến 22h30 đêm, do là ngày Lễ Noel nhu cầu đi lại tăng nên đã có thêm 92 chuyến tàu được thực hiện với lượng khách tăng đột biến vào buổi tối. Ngày 25/12, lượng khách đi tàu tiếp đà tăng trở lại với số lượng 115.962 hành khách, song bình quân có 580 khách trên mỗi chuyến tàu.

Thống kê lượng hành khách đến các ga theo từng khung giờ của đơn vị vận hành cho thấy, cao nhất vẫn là số khách vào, ra từ ga Bến Thành, tiếp theo là ga Bến xe Miền Đông mới, ga Đại học Quốc gia chỉ xếp thứ 3. Trong khi đó, một trong những nhóm hành khách có giờ giấc, lộ trình đi lại ổn định được kỳ vọng sẽ đi tàu đông nhất trên tuyến Metro số 1 là sinh viên. Bởi chỉ riêng địa bàn TP Thủ Đức đã tập trung đến hơn 100 nghìn sinh viên của các trường thuộc Đại học Quốc gia và Đại học Nông Lâm, Đại học Sư phạm Kỹ Thuật. Nhưng ngược lại, số liệu khảo sát về nhà ở xã hội được ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh đưa ra gần đây cho thấy, ký túc xá của các trường đại học ở khu vực này đã tạo chỗ ở cho khoảng 50 nghìn sinh viên sinh sống tại chỗ, tức họ không có nhu cầu đi lại hàng ngày trên tuyến.

Thống kê lượng khách vào ga Bến Thành trong ngày 24/12 của đơn vị khai thác cũng chỉ rõ, từ sáng sớm đến 4h chiểu chỉ có 16.180 hành khách từ các quận nội thành vào ga Bến Thành để đi về hướng cuối tuyến là TP Thủ Đức, dù địa bàn này là trung tâm đào tạo đại học. Ông Mạnh Hòa, một người dân ở quận Phú Nhuận cho hay, lo con trai đang học đại học ở địa bàn TP Thủ Đức chọn đi tàu điện để trải nghiệm trong những ngày đầu sẽ phải chen lấn, vất vả. Khi hỏi con, ông ngạc nhiên được biết chuyến đi hơi đông, còn chuyến về trước giờ cao điểm nên tàu rộng thênh thang…

Một đoàn tàu chạy trên tuyến Metro số 1.

Đi tàu điện còn lạ lẫm với nhiều người, nhưng nhà ga cuối cùng tuy đặt tại Bến xe Miền Đông mới thì được gọi là ga Suối Tiên, còn nhà ga trước Khu du lịch Suối Tiên lại được gọi là ga Đại học Quốc gia đã khiến không ít người nhầm lẫn. Chưa hết, hành khách đi tàu có nhiều lứa tuổi, nhưng từ đầu năm mới sắp tới, khách đi tàu được đơn vị vận hành yêu cầu phải có mã QR code. Đây cũng sẽ là một cản trở với đối tượng học sinh và những người lớn tuổi muốn đi lại trên tuyến.

Những ngày đầu tuyến Metro số 1 được đưa vào khai thác, các bãi trông giữ xe máy được bố trí dọc tuyến do lực lượng Thanh niên xung phong thành phố trông giữ luôn rất đông xe. Điều này đã cho thấy dù chọn phương tiện đi lại bằng tàu điện, nhưng người dân vẫn chưa thể bỏ hẳn được xe máy. Đồng thời, tuy đã có tàu điện chạy song song hơn chục km ngay sát bên, nhưng hàng ngày trên đường Võ Nguyên Giáp vẫn khá đông xe máy lưu thông do làn xe máy trên tuyến đường này khá thông thoáng.

Sống tại một chung cư thuộc quận 9 cũ, làm việc tại quận 5 nhưng xác định chỉ đi trải nghiệm trong thời gian miễn phí, sau đó sẽ quay lại sử dụng xe máy đi làm, chị Bích Hạnh cho hay, từ nhà ra ga Metro vẫn phải đi xe máy, gửi xe xong lên tàu đến ga Bến Thành nếu không muốn chở xe buýt hoặc chịu cảnh chậm giờ làm thì phải trả tiền đi grap bike sang chỗ làm tốn vài chục nghìn mỗi lượt. “Đi tàu đỡ cực và an toàn hơn, nhưng chạy xe máy sẽ nhanh và ít tốn tiền hơn do hành trình đi làm của tôi chủ yếu chạy trên đường Võ Nguyên Giáp, đường Mai Chí Thọ và đường Võ Văn Kiệt khá thông thoáng. Lương nhân viên tháng chỉ hơn chục triệu đồng nên cũng phải tính toán chi phí đi lại…”, chị Hạnh phân trần.

TS Nguyễn Bách Phúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học công nghệ và Quản lý TP Hồ Chí Minh từng nêu quan điểm, đừng quá kỳ vọng vào Metro nếu các tuyến xe buýt kết nối với Metro không hoạt động hiệu quả trong việc thu gom, trung chuyển hành khách. Ngoài các tuyến xe buýt hiện hữu, để tăng cường gom khách cho tuyến Metro số 1, ngày 20/12 vừa qua TP Hồ Chí Minh cũng đã khai trương 17 tuyến buýt điện kết nối nhà ga với các khu dân cư xung quanh. Thế nhưng ngay trong giai đoạn trải nghiệm và miễn phí, bình quân các chuyến tàu chỉ có trên dưới một nửa số chỗ có khách suốt chặng đường dài gần 20km là con số chưa thể yên tâm. Nhất là khi mức vốn đầu tư xây dựng rất lớn, kéo theo đó chi phí duy tu, bảo trì, vận hành và khấu hao…sẽ ở mức không thể nhỏ. Vì vậy, khi đã có Metro kết nối với bền xe khách lớn nhất nước, trước tiên TP Hồ Chí Minh cần phải làm triệt để việc “xóa sổ” xe hợp đồng trá hình chạy vào khu vực trung tâm đón, trả khách để đảm bảo trật tự an toàn giao thông và tăng lượng hành khách sử dụng Metro.

Bảo Sơn