Vì sao nữ VĐV Mỹ bắt chéo tay trên bục trao huy chương Olympic?

Sáng 1/8, vận động viên Mỹ Raven Saunders đã giành được huy chương bạc nội dung ném bóng. Trong lễ trao huy chương trong buổi tối cùng ngày, Saunders đã đan hai cánh tay chéo nhau thành hình dấu X khi lên bục trao giải.

Hành động của cô đã khơi mào một cuộc đối đầu giữa Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) với các nhà lãnh đạo Olympic Mỹ. Họ có quy định và quan điểm trái ngược nhau về việc thực hiện hành động thể hiện sự phản đối trong Olympic, theo New York Times.

Khi được hỏi về ý nghĩa của cử chỉ, Saunders cho biết động tác mà cô thực hiện nhằm biểu thị tình đoàn kết với những “nạn nhân bị áp bức”. Cô muốn đại diện cho tất cả những người đang phải đấu tranh và không có cơ hội được nói lên tiếng nói của chính mình trên thế giới.

Raven Saunders đan hai cánh tay chéo nhau thành hình dấu X. Ảnh: New York Times.

Biểu tượng phản đối

Chỉ vài phút sau, vận động viên Race Imboden nhận huy chương đồng nội dung kiếm liễu đồng đội nam với một chữ X trên tay. Những bức ảnh cho thấy tay Imboden không có bất kỳ biểu tượng nào trong suốt thời gian thi đấu.

Hiện chưa rõ ý nghĩa của biểu tượng này là gì. Tuy nhiên, các quan chức Ủy ban Olympic và Paralympic Mỹ (USOPC) cho biết họ đã nhận thấy rằng các vận động viên đang lên kế hoạch biểu tình.

Raven Saunders là người ủng hộ công bằng chủng tộc và sức khỏe tinh thần. Cô đã giành được huy chương bạc với thành tích 19,79 m. Lijiao Gong của Trung Quốc đã giành huy chương vàng và Valerie Adams của New Zealand giành được huy chương đồng.

Nữ vận động viên có biệt danh Hulk đã từng gặp vấn đề tâm lý và muốn kết liễu cuộc đời mình vào năm 2018.

Đầu năm 2020, cô báo hiệu sự trở lại khi đăng tải một dòng thông báo trên Twitter: “Nếu không gửi tin nhắn cho một bác sĩ trị liệu cũ, tôi sẽ không ở đây”. Cô hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho người khác thông qua những thành tựu của chính mình.

Trong khi đó, Race Imboden là một vận động viên thành công trong bộ môn đấu kiếm. Anh từng giành được 2 huy chương đồng Olympic và nhiều lần vô địch thế giới ở nội dung đấu kiếm đơn nam.

Tuy nhiên, anh được biết đến nhiều nhất vì một sự kiện khác. Imboden cùng nữ vận động viên môn ném búa Gwen Berry đã thể hiện sự phản đối trong Đại hội Thể thao Liên châu Mỹ năm 2019. Anh quỳ xuống khi quốc ca Mỹ cất lên.

Race Imbode, ở phía bên trái, có biểu tượng chữ X trên tay. Ảnh: Reuters.

Nói về hành động năm đó, Imboden cho biết anh muốn nêu bật các vấn đề như phân biệt chủng tộc, kiểm soát súng đạn, ngược đãi người nhập cư và phản đối Tổng thống khi đó, ông Donald Trump.

Hành động tại Đại hội Thể thao Liên châu Mỹ đã khiến Imboden và Berry phải nhận án 12 tháng quản chế. Đồng thời, hai người bị cảnh cáo rằng các hành động tương tự trong tương lai sẽ phải nhận những hình phạt nghiêm trọng hơn.

Đổ lỗi trách nhiệm

Ngay sau khi nữ vận động viên người Mỹ gốc Phi thực hiện hành động đan tay thành chữ X, IOC và USOPC nhanh chóng đổ trách nhiệm cho phía còn lại. Từ quan điểm của IOC, hành động của cô đã vi phạm các quy định của tổ chức này.

Saunders có thể sẽ phải đối mặt với một loạt các hình phạt từ khiển trách cho đến tước huy chương và bị cấm tham gia các cuộc thi trong tương lai. Hiện vẫn chưa rõ liệu Saunders sẽ chịu hình phạt gì cho hành động này vì IOC từ chối nêu chi tiết.

Mark Adams, phát ngôn viên của IOC, cho biết quyết định ban đầu sẽ thuộc về ủy ban Olympic quốc gia của vận động viên. Theo quy trình, tổ chức đó sẽ chịu trách nhiệm kiểm soát hành vi của vận động viên.

Tuy nhiên, Jon Mason, phát ngôn viên của USOPC, cho biết tổ chức này đang xem xét hành động của Saunders nhưng cuộc điều tra sẽ do IOC dẫn đầu. Ông cho biết IOC sẽ giải quyết vấn đề này tại cuộc họp báo ngày 2/8.

Khoảng cách giữa các nhà lãnh đạo IOC và USOPC trở nên công khai vào tháng 6/2020. Casey Wasserman, lãnh đạo ban tổ chức Olympic 2028 tại Los Angeles, kêu gọi chủ tịch IOC Thomas Bach chấm dứt lệnh cấm hành động biểu thị sự phản đối.

Imboden quỳ xuống khi quốc ca Mỹ cất lên tại Đại hội Thể thao Liên châu Mỹ năm 2019. Ảnh: New York Times.

Đến tháng 12/2020, các quan chức Olympic Mỹ tuyên bố sẽ không trừng phạt các vận động viên người Mỹ đưa ra tuyên bố chính trị trong Olympic, miễn là họ không thể hiện sự phân biệt, thù hận hay tấn công bất kỳ người hoặc nhóm nào.

Cho dù IOC có quyết định áp dụng bất kỳ hình phạt nào, USOPC vẫn không khiển trách vận động viên của mình. Nhưng khi đã ký kết Hiến chương Olympic, các ủy ban Olympic quốc gia và liên đoàn thể thao quốc tế có thể đình chỉ các vận động viên thi đấu và có nghĩa vụ phải thực hiện hình phạt theo yêu cầu của IOC.

Sarah Hirshland, giám đốc điều hành của USOPC, cho biết: “IOC có thẩm quyền để đưa ra các hình phạt. Tuy nhiên, chúng tôi khác họ”.

Ông Thomas Bach đã yêu cầu Ủy ban Vận động viên của IOC nghiên cứu vấn đề này. Một cuộc khảo sát cho thấy hơn 60% số vận động viên ủng hộ việc cấm hành động phản đối hay biểu tình.

Vào tháng 6, trước khi Olympic Tokyo 2020 bắt đầu, IOC đã cho phép các vận động viên được thực hiện các hành động biểu thị sự phản đối một cách hòa bình trước các cuộc thi đấu diễn ra. Nhưng những hành động như vậy sẽ bị cấm trong lúc lên bục nhận huy chương.

Tuấn Đạt