Vì sao pin sạc dự phòng dễ cháy nổ và làm thế nào để nhận biết sớm?

Pin sạc dự phòng đang dần trở thành vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày nhờ dung lượng lớn, giá bán phù hợp và sự tiện lợi khi di chuyển. Tuy nhiên, song song với sự phổ biến ấy là nguy cơ cháy nổ luôn hiện hữu, đặc biệt trong bối cảnh thị trường tràn ngập các sản phẩm giá rẻ, linh kiện kém chất lượng.

Những sự cố pin phồng, quá nhiệt hoặc phát nổ thường xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân chính: lỗi kỹ thuật bên trong thiết bị và thói quen sử dụng không đúng cách.

Pin sạc dự phòng bốc cháy do chập mạch hoặc quá nhiệt, thường xảy ra khi linh kiện bên trong bị hỏng (Ảnh AI)

Về mặt kỹ thuật, lõi pin lithium-ion dễ xuống cấp theo thời gian, đặc biệt với các sản phẩm giá rẻ sử dụng cell pin không rõ nguồn gốc. Khi cấu trúc pin bị tổn hại hoặc mất ổn định, quá trình nạp – xả có thể khiến pin nóng lên bất thường, dẫn đến hiện tượng chạy nhiệt tự phát. Đây là trạng thái khi pin tự sinh nhiệt liên tục cho đến khi vỏ phồng, chập mạch, bốc khói hoặc phát nổ. Hiện tượng này xảy ra nhanh và khó kiểm soát, đặc biệt trong điều kiện môi trường nóng hoặc khi pin phải hoạt động liên tục.

Bên cạnh đó, những thói quen tưởng như vô hại của người dùng cũng góp phần khiến pin dự phòng trở nên nguy hiểm.

Việc để thiết bị trong cốp xe máy, trong ô tô đỗ dưới trời nắng hoặc gần nguồn nhiệt có thể làm pin tăng nhiệt vượt ngưỡng cho phép. Ngay cả khi sử dụng trong nhà, việc đặt pin đang sạc dưới gối, chăn hoặc vật liệu thoát nhiệt kém cũng khiến nhiệt tích tụ, tạo điều kiện cho pin phồng và hỏng hóc. Thực tế cho thấy nhiều sự cố bắt nguồn từ chính những thói quen này nhưng lại thường bị bỏ qua.

Pin sạc dự phòng đặt trong cốp xe dưới nhiệt độ cao – một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự cố cháy nổ (Ảnh AI)

Trong bối cảnh nhiều sản phẩm giá rẻ chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an toàn, việc nhận biết các dấu hiệu bất thường là điều người dùng cần ưu tiên. Một viên pin dự phòng bị phồng nhẹ, biến dạng bề mặt, nóng lên bất thường khi sạc hoặc phát ra mùi lạ đều là dấu hiệu cho thấy thiết bị đang gặp vấn đề nghiêm trọng.

Ở giai đoạn này, pin có thể mất khả năng ổn định dòng điện, tiềm ẩn nguy cơ chập mạch và cháy nổ. Thậm chí, ngay cả khi chưa xuất hiện phồng, việc rò rỉ chất lỏng hoặc bề mặt bị nứt, cong vênh cũng cho thấy pin đã không còn an toàn để tiếp tục sử dụng.

Những quy định an toàn nghiêm ngặt của hàng không hiện nay cũng phản ánh mức độ rủi ro mà pin sạc dự phòng có thể gây ra. Hầu hết hãng bay đều cấm tuyệt đối pin dự phòng trong hành lý ký gửi và chỉ cho phép mang lên cabin với dung lượng giới hạn. Thiết bị phải được tắt, đặt ở nơi dễ quan sát và không được sử dụng trong suốt chuyến bay. Đây là biện pháp cần thiết nhằm hạn chế khả năng pin phát nổ trong môi trường kín như khoang chứa hàng.

Pin sạc dự phòng bị phồng vỏ – dấu hiệu cho thấy lõi pin xuống cấp và có nguy cơ cháy nổ nếu tiếp tục sử dụng

Để giảm thiểu tối đa nguy cơ sự cố, người dùng nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có tiêu chuẩn an toàn rõ ràng và được kiểm định bởi nhà sản xuất uy tín. Những chứng nhận như CE, FCC, PSE hay CCC là các tiêu chuẩn phổ biến thể hiện sản phẩm đã vượt qua kiểm thử an toàn cần thiết trước khi ra thị trường. Dù không phải lúc nào cũng dễ nhận biết, việc tránh xa các loại pin không nhãn mác, giá quá rẻ hoặc bán trôi nổi vẫn là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ bản thân.

Pin sạc dự phòng cũng không phải thiết bị dùng suốt đời. Sau một thời gian sử dụng, đặc biệt khi pin đã trải qua hàng trăm chu kỳ sạc, chất lượng pin suy giảm nhanh chóng. Khi đó, việc kiểm tra định kỳ tình trạng vỏ pin, độ ổn định trong quá trình sạc và nhiệt độ khi vận hành là điều cần thiết. Nếu pin có dấu hiệu xuống cấp, việc thay mới không chỉ giúp thiết bị hoạt động tốt hơn mà còn giảm thiểu nguy cơ cháy nổ.

Ngay cả với sản phẩm chính hãng, người dùng cũng nên theo dõi các thông báo thu hồi từ nhà sản xuất. Nhiều trường hợp pin bị lỗi hàng loạt thường được thông báo rộng rãi, nhưng không phải người dùng nào cũng để ý. Kiểm tra sản phẩm theo mã model hoặc số lô giúp xác định thiết bị của mình có nằm trong diện cần thu hồi hay không, từ đó tránh được rủi ro không đáng có.

Giá pin sạc dự phòng hiện nay không quá cao, vì vậy đầu tư một sản phẩm chất lượng tốt và sử dụng đúng cách là điều hoàn toàn hợp lý. Trong bối cảnh tiêu chuẩn an toàn ngày càng được siết chặt và nhu cầu sử dụng tăng mạnh, việc hiểu rõ cách lựa chọn và nhận biết rủi ro sẽ giúp người dùng bảo vệ bản thân cũng như tránh những tai nạn đáng tiếc.

Kỷ nguyên sạc dự phòng giá rẻ sắp chấm dứt vì quy chuẩn an toàn mới

Lê Minh