Vì sao Quận Hoàn Kiếm thuộc diện phải sáp nhập?

Quận Hoàn Kiếm mặc dù có diện tích nhỏ nhất Hà Nội, nhưng là trung tâm văn hóa, chính trị, kinh tế của Thủ đô với 190 di tích lịch sử văn hóa, di tích nổi tiếng.

Báo cáo tại hội nghị toàn quốc về sắp xếp đơn vị hành chính vừa diễn ra, Chủ tịch UBND Tp. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, giai đoạn 2019-2021, Thành phố đã sắp xếp 12 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 6 xã và 6 phường; không có đơn vị hành chính cấp huyện thuộc diện phải sắp xếp.

Hiện nay, Hà Nội có 30 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 17 huyện, 12 quận, 1 thị xã và 579 đơn vị hành chính cấp xã 383 xã, 175 phường, 21 thị trấn.

Sau khi sắp xếp, Thành phố đã bố trí lại số lượng cán bộ, công chức dôi dư đảm bảo theo đúng quy định. Các đơn vị hành chính được sắp xếp sớm hoạt động ổn định, nhân sự được đảm bảo, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ quản lý nhà nước tại địa phương.

Trong giai đoạn 2023- 2025, qua rà soát và đối chiếu với các tiêu chí theo quy định, Hà Nội có 1 đơn vị hành chính cấp huyện (quận Hoàn Kiếm) và 176 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp, sáp nhập. Thành phố sẽ tập trung chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương rà soát, xây dựng phương án tổng thể và đề án sắp xếp đáp ứng yêu cầu; phù hợp với tình hình, điều kiện thực tiễn tại địa phương, nhất là yếu tố truyền thống, lịch sử, văn hóa…

Tượng đài Vua Lý Thái Tổ

Quận Hoàn Kiếm nằm ở trung tâm Hà Nội với 18 phường, rộng 5,29km2, dân số gần 156.000 người với 18 phường. Đây cũng là quận có diện tích nhỏ nhất trên địa bàn Thủ đô, tiếp giáp quận Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa.

Theo quy định về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính nêu rõ, tiêu chuẩn của đơn vị hành chính cấp quận phải có diện tích tối thiểu 35km2, dân số 150.000 người trở lên. Trong 2 năm tới, các huyện có diện tích dưới 20% và dân số dưới 200% tiêu chuẩn sẽ phải sáp nhập.

Đối chiếu quy định này, quận Hoàn Kiếm đạt 100% tiêu chuẩn về dân số nhưng chỉ đạt 15% về diện tích nên thuộc diện phải sáp nhập.

Chia sẻ với báo chí về vấn đề này, một số ý kiến cho rằng, sáp nhập các đơn vị hành chính theo chủ trương của Đảng và Nhà nước là rất cần thiết, nhằm tinh gọn bộ máy, tăng hiệu lực hiệu quả, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây là việc khó, phức tạp, nhạy cảm, liên quan đến lịch sử, đến văn hóa… nên không thể máy móc, cứng nhắc. Việc sáp nhập, nhất là đơn vị hành chính đặc thù như quận Hoàn Kiếm, ngoài việc dựa trên diện tích và dân số, cũng phải tính đến các yếu tố lịch sử, văn hóa, phong thủy, tâm linh...

Đơn vị hành chính được xác lập không chỉ thuần túy dựa trên cơ sở 2 tiêu chí là dân số và diện tích mà còn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như lịch sử, văn hóa, phong tục, vị trí địa lý. Ngoài tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, việc sắp xếp đơn vị hành chính phải tính đến yếu tố đặc thù. Đơn cử như địa giới đơn vị hành chính ổn định từ năm 1945; văn hóa, lịch sử, truyền thống dân tộc; điều kiện giao thông, vị trí địa lý. Những tiêu chí này phải được nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng.

Về trường hợp quận Hoàn Kiếm, qua rà soát mới đánh giá được tiêu chí dân số, diện tích tự nhiên chứ chưa tính đến yếu tố đặc thù. Dù chưa đạt tiêu chí diện tích, song việc điều chỉnh các quận này phải căn cứ đồng thời hai yếu tố là quy mô dân số và diện tích tự nhiên cùng dưới 70% so với quy định chứ không phải chỉ căn cứ vào một tiêu chí.

Việc quận Hoàn Kiếm và 176 đơn vị hành chính cấp xã của Hà Nội thuộc diện phải sắp xếp trong giai đoạn 2023-2025 mới chỉ là "số liệu rà soát, chưa phải phương án sắp xếp". Theo quy trình, Hà Nội phải xây dựng phương án tổng thể, sau khi được phê duyệt thì tiếp tục làm phương án cụ thể, sau đó các cơ quan chức năng sẽ xem xét có quyết định sắp xếp lại đơn vị hành chính đó hay không.

Quận Hoàn Kiếm mặc dù có diện tích nhỏ nhất Hà Nội, nhưng là trung tâm văn hóa, chính trị, kinh tế của Thủ đô với 190 di tích lịch sử văn hóa, di tích nổi tiếng. Điển hình là Quần thể di tích Hồ Gươm- đền Ngọc Sơn- đền Bà Kiệu, chùa Quán Sứ, đình Kim Ngân, chùa Báo Ân (chùa Liên Trì), tháp Báo Thiên, đền Vua Lê, cửa Ô Quan Chưởng, Nhà hát Lớn Hà Nội, nhà tù Hỏa Lò, Quảng trường 19/8, Nhà Thờ Lớn; Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, tượng đài Lý Thái Tổ… Không những thế, nhắc đến Hà Nội người ta lại nhắc đến 36 phố phường nằm trọn hầu hết ở quận Hoàn Kiếm.

Nhĩ Anh