Vì sao Somalia - đất nước của tấn công và bắt cóc - vẫn thu hút du khách?

Một hang động tại Somaliland, Somalia. (Nguồn: TripAdvisor)

Trong nhiều thập kỷ, cái tên Somalia đã gắn liền với xung đột, cướp biển và hiểm nguy. Kể từ khi cuộc nội chiến ở quốc gia này bắt đầu vào những năm 1990, đất nước này có tương đối ít du khách phương Tây.

Tuy nhiên, trái với dự đoán, quốc gia Đông Phi này hiện đang chứng kiến sự gia tăng âm thầm của lượng du khách nước ngoài.

Theo Bộ Du lịch Somalia, khoảng 10.000 du khách đã đến Somalia vào năm 2024 - tăng 50% so với năm trước. Điều này diễn ra bất chấp việc hầu hết các chính phủ phương Tây vẫn khuyến cáo không nên đi du lịch ở quốc gia này.

James Willcox, người sáng lập công ty du lịch mạo hiểm Untamed Borders, chia sẻ với CNN Travel rằng nhu cầu đang tăng nhanh. Công ty của ông đã tổ chức 13 chuyến du lịch theo nhóm đến Mogadishu trong năm nay, so với chỉ hai chuyến vào năm 2023.

Vào ngày 1/9/2025, Somalia đã triển khai hệ thống eVisa mới nhằm đơn giản hóa thủ tục nhập cảnh và tăng lượng du khách. Tuy nhiên, sự lạc quan về chương trình này đã bị ảnh hưởng bởi những chia rẽ nội bộ trong nước.

Các khu tự trị Somaliland và Puntland đều tuyên bố sẽ không công nhận thị thực mới - điều này nhấn mạnh những hạn chế của chính quyền trung ương Somalia ngay cả khi họ đang cố gắng duy trì sự ổn định.

“Mogadishu rất nguy hiểm. Bạn cảm nhận được điều đó ngay khi hạ cánh,” Karin Sinniger, một du khách Thụy Sĩ đã đến đây vào năm 2020, cho biết. “Bạn phải ngủ trong phạm vi an toàn hay còn gọi là ‘Khu vực Xanh.’ Và ngay cả ở đó cũng đã từng xảy ra đánh bom.”

Cô nói với CNN Travel rằng rời khỏi khu vực đó đồng nghĩa với việc phải di chuyển bằng xe vũ trang với sự bảo vệ của cảnh sát và quân đội. “Tuy nhiên,” cô nói thêm, “đi bộ trên bãi biển vẫn cảm thấy an toàn.”

"Nguy cơ bắt cóc"

Somalia vẫn giữ vững danh tiếng là một trong những điểm đến nguy hiểm nhất thế giới. Văn phòng Đối ngoại, Thịnh vượng chung và Phát triển của Anh cảnh báo về “mối đe dọa bắt cóc cao.”

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xếp Somalia vào loại "Cấp độ 4: Cấm du lịch," với lý do "tội phạm, khủng bố, bất ổn dân sự, y tế, bắt cóc, cướp biển và thiếu các dịch vụ lãnh sự thường xuyên."

Những cảnh báo này hoàn toàn không phải là lý thuyết. Phiến quân Al Shabab vẫn tiếp tục hoạt động trên khắp Somalia, bao gồm cả Mogadishu, nơi nhóm này đã thực hiện một số vụ tấn công chết người vào đầu năm 2025.

Bãi biển ở Somalia. (Nguồn: lastplaces.com)

Vậy tại sao ai cũng muốn đến đó?

Đối với Sinniger, chuyến đi là một phần của thử thách cá nhân: nỗ lực đến thăm tất cả 193 quốc gia được Liên hợp quốc công nhận và lặn biển ở mỗi quốc gia.

Khi thiết bị của cô bị thất lạc trong quá trình vận chuyển, một thợ lặn tôm hùm địa phương trên bãi biển Lido của Mogadishu đã cho cô mượn một "hệ thống shisha" tạm thời - một ống dài gắn vào máy nén khí - để cô có thể hoàn thành chuyến lặn của mình.

Theo chính phủ Somalia, lượng khách du lịch đã tăng 50% trong khoảng thời gian từ năm 2023 đến năm 2024.

Willcox cho biết nhiều khách hàng của ông đang thực hiện các mục tiêu "đếm các quốc gia đã đi" hoặc là những du khách tìm kiếm những điểm đến mạo hiểm.

"Mogadishu là điểm đến có nguy cơ cao nhất mà Untamed Borders hoạt động," ông nói và cho biết thêm rằng ông đã hướng dẫn và tổ chức các tour du lịch đến Mogadishu trong hơn một thập kỷ mà không xảy ra sự cố nào.

"Nguy cơ bị tấn công là có thật. Tất cả những nơi hạn chế mà khách quốc tế có thể lưu trú đều là mục tiêu tiềm năng. Bạn không thể rời khỏi Mogadishu."

Tuy nhiên, ông nói thêm, giao tranh ác liệt của những thập kỷ trước đã giảm đáng kể. Trong số những người tận dụng sự ổn định tương đối đó có Peter Bullock, một kỹ sư thoát nước đã nghỉ hưu đến từ Vương quốc Anh, người đã đến Somalia vào tháng 11/2024 với Untamed Borders như một phần của hành trình cá nhân để đến thăm tất cả 52 quốc gia châu Phi.

Mỹ cảnh báo về điều này, nhưng những người có sức ảnh hưởng vẫn đổ xô đến đây

"Trải nghiệm thú vị"

Được hộ tống bởi các vệ sỹ có vũ trang, Bullock đã tham quan chợ cá, bờ sông và nhà thờ đổ nát của thành phố. “Tôi phải thừa nhận rằng, đó là một trải nghiệm du lịch hoàn toàn khác so với bất kỳ trải nghiệm nào tôi từng có trước đây,” anh nói với CNN.

“Nhưng vì tôi thích du lịch đến những điểm đến nguy hiểm, nên tôi chưa bao giờ cảm thấy bất an,” anh nói thêm. “An ninh sân bay khi rời khỏi đất nước thật ấn tượng. Mọi thứ diễn ra suôn sẻ. Một trải nghiệm thú vị hơn nhiều so với việc đi qua sân bay Heathrow của London.”

Những thách thức nhân đạo của đất nước vẫn còn rất lớn. Theo Cao ủy Liên hợp quốc về Người tị nạn (UNHCR), xung đột, căng thẳng chính trị và thảm họa liên quan đến khí hậu đã khiến hơn 550.000 người trên khắp Somalia phải di dời vào năm 2024, nâng tổng số người phải di dời trong nước lên gần 3 triệu người. Nạn cướp biển, mặc dù đã giảm bớt, vẫn được coi là một mối đe dọa ở Vịnh Aden và Ấn Độ Dương.

“Một số khu vực của Somalia cực kỳ nguy hiểm,” Willcox nói. “Có những nơi mà một người nước ngoài đến đó sẽ là điều vô cùng ngu ngốc.”

Chợ cá tại Somalia. (Nguồn: Wikipedia)

Chợ cá Mogadishu

Về phía Tây Bắc, nước cộng hòa tự xưng Somaliland - hoạt động tự chủ từ năm 1991 - mang đến một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt. Với lực lượng vũ trang riêng, chính phủ được bầu cử dân chủ và tiền tệ riêng, nơi đây từ lâu đã được coi là cách "an toàn nhất" để tham quan khu vực Somalia rộng lớn hơn.

“Mọi người có rất nhiều hiểu lầm về Somaliland, bởi vì đất nước này thường bị nhầm lẫn với Somalia,” Deke Hassan Abdi, một trong những nữ hướng dẫn viên du lịch đầu tiên của Somaliland, cho biết.

Cô muốn du khách hiểu rằng “đất nước” của cô rất khác so với Somalia. “Một số người nghĩ rằng nó không an toàn, điều đó không đúng, vì vậy du lịch là một cách tuyệt vời để giúp phân biệt giữa hai nơi.”

Cô muốn Somaliland được quốc tế công nhận và tin rằng du lịch có thể giúp đưa khu vực này lên bản đồ. “Somaliland mang đến một trải nghiệm bổ ích cho những du khách tìm kiếm điều gì đó khác biệt,” cô nói.

Nghệ thuật trên đá cổ đại, văn hóa du mục và những bãi biển hoang sơ là những điểm nhấn được cô ấy giới thiệu. "Địa điểm tôi thích nhất để đưa khách du lịch đến là khu chợ địa phương ở trung tâm thành phố Hargeisa. Tôi thích giao lưu với người dân địa phương. Họ thấy người dân nơi đây nồng hậu và an toàn khi đi dạo quanh thành phố, nơi bạn không cần bảo vệ."

"Không dành cho người yếu tim"

Ngoài Hargeisa, thủ đô của Somaliland, khách du lịch cần có cảnh sát vũ trang hộ tống và “biên giới” của khu vực này với Somalia thường được các chính phủ phương Tây liệt kê là khu vực cấm.

Nhưng đối với Dylan Harris, người sáng lập Lupine Travel, người đã hoạt động ở đây từ năm 2013, Somaliland luôn là lựa chọn an toàn hơn Somalia.

“Đối với Somaliland, điểm nhấn lớn nhất chính là những bức tranh hang động 5.000 năm tuổi tại Laas Geel,” Harris nói. “Nhưng mọi người cũng quan tâm đến những con tàu bị bỏ hoang tại thành phố cảng cổ Berbera.

Bạo lực cực đoan, bắt cóc và cướp biển ngoài khơi vẫn là những mối lo ngại ở Somalia.

“Có ít người quan tâm đến Somalia hơn, có thể là do Somaliland hiện đã an toàn hơn rất nhiều để du lịch và hầu hết khu vực này đều có thể di chuyển được.”

Claire Makin, người thích du lịch đến những điểm đến khó tiếp cận và đã đến thăm cả hai khu vực này với Untamed Borders, đồng tình. “Somaliland sẽ sớm xuất hiện trên bản đồ du lịch trước Somalia rất lâu,” cô nói.

Ở Mogadishu, cô cảm thấy quá bị hạn chế bởi an ninh nên không thể nói chuyện với người dân địa phương. “Ở Somaliland, người dân rất nồng nhiệt chào đón và không thể tin rằng chúng tôi đã chọn đến thăm đất nước của họ. Tuy nhiên, Somalia không dành cho những người yếu tim.”

Tuy nhiên, Somalia có thể vẫn là một điểm đến ít người biết đến trong tương lai gần. Ngay cả với thị thực điện tử mới, bối cảnh du lịch của đất nước này vẫn còn phân mảnh.

Hệ thống của chính quyền trung ương hiện chỉ áp dụng cho khách đến Mogadishu; Somaliland và Puntland, một khu vực bán tự trị khác, đã từ chối hệ thống này, vẫn duy trì các yêu cầu nhập cảnh riêng của họ.

Tuy nhiên, Willcox cho biết những vị khách đầu tiên của ông đã sử dụng thành công hệ thống thị thực điện tử mới. Và việc Somalia triển khai thị thực điện tử có thể là một bước tiến đáng kể cho ngành du lịch còn non trẻ của quốc gia này.

Ông nói: "Tôi đã thấy rất nhiều hệ thống thị thực điện tử được áp dụng trong những năm qua, ở các quốc gia như Pakistan và Tajikistan, nơi chúng tôi làm việc." “Cho đến nay, tôi cho rằng phiên bản tiếng Somali này là tốt nhất. Chưa ai thực hiện tốt hơn thế"./.

(Vietnam+)