Vị vua duy nhất trong lịch sử Việt đem vợ thưởng cho thần tử

Lý Chiêu Hoàng sinh năm 1218, mất năm 1278 là vị vua thứ chín và cũng là vị vua cuối cùng của nhà Lý, Bà ở ngôi từ năm 1224-1225, sau đó nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh (1218–1277). Trần Cảnh lên ngôi lấy hiệu là Trần Thái Tông, bắt đầu triều đại Nhà Trần với hào khí Đông A rực rỡ.

Thái sư Trần Thủ Độ dưới sự sắp đặt của mình đã cho cháu của mình là Trần Cảnh lấy Lý Chiêu Hoàng khi còn rất trẻ, sau đó cũng chính ông “đạo diễn” việc Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng vào tháng 11 năm 1225. Đầu năm 1226, Trần Cảnh khi đó lấy niên hiệu là Trần Thái Tông đã sách phong cho Chiêu Hoàng làm Hoàng Hậu Chiêu Thánh, nhưng đến năm Đinh Dậu 1237 thì bị phế vì lí do “không có con”.

Trần Thái Tông đã ruồng rẫy, để mặc cho Chiêu Hoàng sống trong cô đơn buồn bã suốt hơn 20 năm, phải đến năm 1258, sau khi chiến thắng quân Mông-Nguyên lần thứ nhất, Trần Thái Tông mới xuống chiếu gả vợ mình cho Lê Tần (tức Lê Phụ Trần), một vị tướng có công rất lớn trong cuộc kháng chiến vừa qua.

Tượng thờ Lý Chiêu Hoàng (Ảnh tư liệu)

Hành động này về sau bị sử sách, các nhà sử học phê phán cực kì gay gắt, Đại Việt sử kí toàn thư viết “Vua tôi nhà Trần coi thường đạo vợ chồng lại thấy ở đây một lần nữa”. Còn Việt sử tiêu án thì viết: “Vua Thái Tông làm hại nhân luân, lấy bà Thuận Thiên. Phụ Trần cũng thông gian với bà Chiêu Thánh, mình cướp vợ anh, thì người khác lại cướp vợ mình; tuy là tự ý đem cho, nhưng cũng là trời làm cho tâm thần tối tăm mà làm việc càn bậy đó, tạo hóa khéo thật...” Có câu ca dao nói về vụ việc này như sau:

“Trách người quân tử bạc tình

Chơi hoa rồi lại bẻ cành bán rao”

Trong cuộc đời của mình, bà có ba người con, với vua Trần Thái Tông là Hoàng thái tử Trần Trịnh, nhưng sớm chết yểu, sau này tái giá với Lê Tần bà có hai người con là Thượng vị hầu Tông và Ứng Thụy công chúa Lê Ngọc Khuê. Bà qua đời năm 1278 trong một lần trở về thăm quê Cổ Pháp (Bắc Ninh) hưởng thọ 60 tuổi.

Đức Phương (Tổng hợp)