Viêm bàng quang cấp: Để lâu dễ gây suy thận

Thông thường, hệ tiết niệu có cấu trúc ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập, hơn nữa nước tiểu cũng có đặc tính kháng khuẩn, ức chế sự sinh sản của vi khuẩn. Nhưng khi cơ thể suy yếu, sức đề kháng suy giảm, hoặc niệu đạo bị tổn thương thì sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh.

Nguyên nhân gây viêm bàng quang cấp

Viêm bàng quang cấp gặp ở mọi lứa tuổi và cả hai giới, trong đó nữ giới là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất do cơ quan sinh dục nữ đặc biệt hơn nên dễ gây ra viêm nhiễm. Nguyên nhân gây viêm bàng quang chủ yếu là do vi sinh vật, trong đó vi khuẩn đóng vai trò đáng kể, nhất là họ vi khuẩn đường ruột, đứng hàng đầu là E.coli, sau đó là Proteus, Enterobacter, Citrobacter. Tiếp đến là vi khuẩn họ cầu khuẩn, chủ yếu là tụ cầu da (S. epidermidis) hoặc tụ cầu hoại sinh (S. saprophyticus). Đáng lo ngại nhất là viêm bàng quang do vi khuẩn mủ xanh (P. aeruginosa) hoặc do vi khuẩn lao, bởi vì, các loại vi khuẩn này có sức đề kháng rất tốt, đồng thời chúng có khả năng kháng lại nhiều loại kháng sinh (đa đề kháng kháng sinh). Ngoài ra, viêm bàng quang cấp có thể do vi khuẩn gây viêm niệu đạo cấp hoặc mạn tính đi ngược lên bởi vi khuẩn lậu cầu, Chlammydia, Mycolasma.

Bên cạnh đó, viêm bàng quang cấp có thể do một số yếu tố thuận lợi như bàng quang ứ nước bởi sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo hoặc do sự chèn ép gây ứ đọng nước tiểu (các bệnh tiền liệt tuyến ở nam giới). Ở phụ nữ, viêm bàng quang cấp có thể do cấu tạo niệu đạo ngắn, lại ở sát gần hậu môn, nếu vệ sinh không đúng cách, rất dễ vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo, đi ngược lên bàng quang gây viêm cấp tính. Ngoài ra, một số thống kê cho thấy ở nữ giới đang ở tuổi sinh hoạt tình dục mạnh (sau khi cưới chồng hoặc quan hệ tình dục nhiều lần do lạm dụng tình dục) rất dễ bị viêm bàng quang cấp. Vì vậy, nữ giới mới kết hôn mà bị viêm bàng quang cấp tính, được gọi là viêm bàng quang “tuần trăng mật”.

Biểu hiện của viêm bàng quang cấp

Viêm bàng quang cấp thường gặp nhất là đi tiểu có cảm giác bỏng rát, đau nhức vùng dưới rốn trên xương mu (nơi đối diện với bàng quang) và thường bị tiểu rắt, buốt, thậm chí đau lan xuống niệu đạo, ậm hộ (nữ giới) nhưng sau khi đi tiểu xong, sẽ giảm đau hoặc hết đau rát. Luôn cảm thấy buồn đi tiểu và tiểu nhiều lần trong ngày, thậm chí tiểu không tự chủ hoặc són tiểu, đặc biệt hay đi tiểu đêm. Nước tiểu đục (có mủ), có mùi hôi, khắm, thậm chí đi tiểu ra máu (màu nước tiểu đỏ hoặc có cục máu).

Để chẩn đoán viêm bàng quang cấp cần hỏi kỹ tiền sử của người bệnh, kết hợp với các triệu chứng lâm sàng. Bên cạnh đó cần chụp Xquang hệ tiết niệu, siêu âm hệ tiết niệu, tiền liệt tuyến (nam giới). Ngày nay siêu âm tiết niệu rất được phổ biến và có giá trị cao với điều kiện bác sĩ siêu âm phải được đào tạo bài bản và có kinh nghiệm. Nếu điều kiện cho phép nên nuôi cấy nước tiểu để xác định vi khuẩn và độ nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh (áp dụng kỹ thuật kháng sinh đồ) nhằm giúp chọn kháng sinh thích hợp để điều trị có hiệu quả hơn, đặc biệt gặp phải loại vi khuẩn kháng kháng sinh.

Những biến chứng nguy hiểm

Nhiễm trùng thận, suy thận: Viêm bàng quang cấp lâu ngày sẽ là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng nhiễm trùng thận. Nguyên nhân là do vi khuẩn từ bàng quang đi ngược lên trên thận. Nếu bệnh để lâu sẽ gây tổn hại đến thận, thậm chí gây hư thận, suy thận và bắt buộc người bệnh phải điều trị thận hoặc chạy thận với chi phí khá lớn.

Tiểu ra máu, thiếu máu: Bệnh viêm bàng quang khi trở nặng, người bệnh sẽ bị đi tiểu ra máu do máu bị nhiễm vi khuẩn. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng tiểu ra máu kéo dài có nguy cơ dẫn tới thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu, hôn mê và phải truyền máu nếu cần thiết

Tăng nguy cơ vô sinh, hiếm muộn: Đối với những người bị mắc viêm bàng quang thì đời sống tình dục của họ sẽ bị rối loạn. Biến chứng thận hư, thận yếu, suy thận sẽ làm giảm khả năng sinh lý gây ra nguy cơ hiếm muộn hoặc vô sinh cao.

Vì vậy, viêm bàng quang cấp nếu không được khám và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng. Đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già rất dễ bị tổn thương thận do nhiễm khuẩn bàng quang ít được phát hiện hoặc bị nhầm với bệnh khác.

Nguyên tắc điều trị

Khi nghi ngờ bị viêm bàng quang cấp cần đi khám bệnh ngay để được điều trị đúng, sớm tránh để xảy ra biến chứng. Người bệnh không nên tự chẩn đoán bệnh và không tự mua thuốc điều trị vì các loại vi khuẩn gây viêm bàng quang cấp đã và đang đề kháng nhiều kháng sinh, nếu làm như vậy, bệnh không những không khỏi mà có thể nặng thêm, phức tạp thêm. Khi đã có chỉ định điều trị của bác sĩ cần tuân theo một cách nghiêm túc, tránh điều trị dở dang, tránh tự động thay thuốc và tránh tự động điều chỉnh liều lượng thuốc.

Đề phòng viêm bàng quang cấp: Cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ hàng ngày, ăn uống và sinh hoạt điều độ. Ở lứa tuổi sinh hoạt tình dục cần vệ sinh sach sẽ bộ phận sinh dục ngoài trước, sau khi quan hệ và nên quan hệ điều độ. Khi mắc các bệnh sỏi đường tiết niệu, bệnh về tiền liệt tuyến (nam giới) cần tích cực điều trị theo đơn của bác sĩ. Hàng ngày không nên nhịn tiểu, không nên ngồi một chỗ quá lâu và cần uống đủ lượng nước cần mỗi ngày.

BS. Nguyễn Hưng