Viện cấp cao 1 rút kinh nghiệm trong giải quyết vụ án 'Tranh chấp thành viên công ty với công ty'
VKSND cấp cao tại Hà Nội (Viện cấp cao 1) nhận thấy Tòa án cấp sơ thẩm có vi phạm về tố tụng trong việc công nhận thỏa thuận của các bên, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của đương sự, do đó Viện cấp cao 1 vừa ban hành Thông báo số 10/TB-VC1-KDTM ngày 31/1/2024 rút kinh nghiệm đối với việc giải quyết vụ án này.
Nội dung vụ án và quá trình giải quyết
Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm đối với vụ án “Tranh chấp thành viên công ty với công ty” giữa nguyên đơn là bà Lee với bị đơn là ông Shih - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Công ty cổ phần AB; người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là Công ty Cổ phần AB, Phòng đăng ký kinh doanh - Sở kế hoạch đầu tư tỉnh HT và Ban quản lý khu kinh tế tỉnh HT; VKSND cấp cao tại Hà Nội (Viện cấp cao 1) nhận thấy Tòa án cấp sơ thẩm có vi phạm về tố tụng trong việc công nhận thỏa thuận của các bên, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của đương sự, do đó Viện cấp cao 1 vừa ban hành Thông báo số 10/TB-VC1-KDTM ngày 31/1/2024 rút kinh nghiệm đối với việc giải quyết vụ án này.
Theo khởi kiện của nguyên đơn cho rằng: Lợi dụng việc các cổ đông khác không ở Việt Nam, ông Shih tự ý quyết định mọi vấn đề của Công ty AB, không mời họp Hội đồng quản trị và Đại hội đồng cổ đông. Năm 2015 và năm 2017, ông Shih đã lập hồ sơ giả tạo để làm thủ tục thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh, thay đổi danh sách cổ đông sáng lập và tỉ lệ góp vốn của các cổ đông trong khi không có việc chuyển nhượng vốn góp. Theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần thứ 2 cấp ngày 12/01/2017 thì tỉ lệ góp vốn của bà tương đương 10,314%. Đề nghị Tòa án tuyên hủy bỏ Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần thứ 2 cấp ngày 12/1/2017, ghi nhận lại tỉ lệ sở hữu cổ phần theo Giấy chứng nhận đầu tư số 282033000005 cấp ngày 8/12/2009. Buộc ông Shih khắc phục các sai phạm, thông báo tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty AB cho các cổ đông, tiến hành triệu tập họp Hội đồng quản trị và Đại hội đồng cổ đông theo đúng quy định của pháp luật.
Tại Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 01/2020/QĐST-KDTM ngày 24/12/2020 của TAND tỉnh HT, quyết định: Công nhận sự thỏa thuận của các đương sự. Theo đó, Công ty AB và ông Shih - Chủ tịch Hội đồng quản trị phải triệu tập Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 (trong thời hạn 4 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính) theo tỉ lệ họp và biểu quyết của các cổ đông theo Giấy chứng nhận đầu tư số 282033000005 do Ban quản lý kinh tế VA, tỉnh HT (nay là Ban quản lý khu kinh tế tỉnh HT) cấp ngày 8/12/2009.
Xác định lại số vốn góp thực tế của các cổ đông theo quy định pháp luật để làm thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do Phòng đăng ký kinh doanh, Sở kế hoạch đầu tư tỉnh HT cấp ngày 12/1/2017; đề nghị cấp lại Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp mới căn cứ vào số vốn góp thực tế của các cổ đông sau khi đã được xác định lại.
Quang cảnh phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án kinh doanh thương mại. (Ảnh minh họa)
Các cổ đông và người quản lý Công ty AB phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi vi phạm trong quá trình hoạt động của Công ty theo quy định Luật doanh nghiệp.
Sau khi Tòa án ban hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự nêu trên, Công ty AB có đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm. Ngày 6/9/2023, Chánh án TAND tối cao ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 09/2023/KNGĐT-KDTM đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm hủy Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 01/2020/QĐST-KDTM ngày 24/12/2020 của TAND tỉnh HT; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm xét xử lại theo thủ tục chung.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện cấp cao 1 đề nghị và HĐXX chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND tối cao, hủy Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự nêu trên, giao hồ sơ vụ án cho cấp sơ thẩm xét xử lại.
Những nội dung cần rút kinh nghiệm
Trong vụ án trên, theo Viện cấp cao 1 có những nội dung cần rút kinh nghiệm. Cụ thể, tại Giấy chứng nhận đầu tư gắn với thành lập doanh nghiệp số 282033000005 do Ban Quản lý Khu kinh tế VA tỉnh HT (nay là Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh HT) cấp ngày 8/12/2009 thể hiện Công ty AB có 9 cổ đông sáng lập gồm: Ông Shih, bà Lee, bà Mei, ông Shen, bà Jung, bà Yin (mỗi người góp vốn 1.000.000 USD, chiếm 14,29%); ông Hsin góp vốn 600.000 USD chiếm 8,56%; ông Lin góp vốn 200.000 USD chiếm 2,85%; ông Chien góp vốn 200.000 USD chiếm 2,85%. Tổng số vốn điều lệ của Công ty AB là 7.000.000 USD tương đương 126 tỉ đồng. Tiến độ góp vốn: Sau khi nhận được Giấy chứng nhận đầu tư góp 50% và sau 3 tháng tiếp tục góp 50% còn lại. Ông Shih là Chủ tịch Hội đồng quản trị và là người đại diện theo pháp luật của Công ty AB.
Tại Biên bản họp Đại hội đồng cổ đông ngày 20/4/2015 về việc thay đổi thành phần cổ đông Công ty AB có sự tham gia của 9 cổ đông theo Giấy chứng nhận đầu tư ngày 8/12/2009 và 2 khách mời tham gia là ông Le và ông Hung. Ngày 21/4/2015, Đại hội đồng cổ đông Công ty AB ra Quyết định số 24/QĐ- ĐHĐCĐ về việc thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh của Công ty. Ngày 26/4/2015, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh HT cấp Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh thay đổi lần thứ nhất, thay đổi cổ đông sáng lập và tỉ lệ vốn góp so với Giấy chứng nhận đầu tư ngày 8/12/2009, theo đó Công ty AB không còn 3 cổ đông là bà Jung; ông Hsin; ông Lin và bổ sung thêm 2 cổ đông mới là ông le và ông Hung.
Theo Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh thay đổi lần thứ nhất ngày 26/4/2015, Công ty AB có 8 cổ đông sáng lập gồm: Ông Shih VNĐ chiếm 31,53%; bà Lee chiếm 24,74%; bà Mei chiếm 10,32%; ông Shen chiếm 5,14%; bà Yin chiếm 5,14%; ông Shih chiếm 12,85%; ông Ie chiếm 5,14%; ông Hung chiếm 5,14%. Tổng số vốn điều lệ là 126 tỉ đồng. Ông Shih vẫn là Chủ tịch Hội đồng quản trị và là người đại diện theo pháp luật của Công ty AB.
Ngày 7/12/2016, Đại hội đồng cổ đông Công ty AB tổ chức họp và ra Quyết định 095/2016/QĐ-ĐHĐCĐ về việc cập nhật thông tin đăng ký doanh nghiệp. Theo đề nghị của Công ty AB, ngày 12/1/2017, Phòng đăng ký kinh doanh- Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh HT đã cấp “Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty cổ phần” thay thế nội dung đăng ký kinh doanh trong Giấy phép đầu tư đối với Công ty AB từ Giấy chứng nhận đầu tư thay đổi lần thứ nhất ngày 26/4/2015.
Như vậy, tại thời điểm các đương sự thỏa thuận “triệu tập Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 theo tỉ lệ họp và biểu quyết theo đúng nội dung Giấy phép đầu tư năm 2009” được ghi nhận trong Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự (nêu trên) thì Quyết định của Đại hội đồng cổ đông ngày 21/4/2015, ngày 7/12/2016; Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần thứ nhất ngày 26/4/2015 và Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp công ty cổ phần ngày 12/1/2017 của Công ty AB đang có hiệu lực. Việc tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 phải tuân thủ Điều lệ Công ty 2015, Giấy chứng nhận thay đổi lần thứ nhất ngày 26/4/2015 và Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp công cổ phần ngày 12/1/2021. Do đó, nội dung thỏa thuận của các đương sự “triệu tập Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 theo tỉ lệ họp và biểu quyết theo đúng nội dung Giấy phép đầu tư năm 2009” là trái quy định của pháp luật về hoạt động của doanh nghiệp.
Theo Viện cấp cao 1, việc Tòa án quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự nêu trên làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cổ đông mới có tên trong “Giấy chứng nhận thay đổi lần thứ nhất ngày 26/4/2015” và “Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp” đăng ký thay đổi lần thứ 2 ngày 12/1/2017 là ông Le, Sheng, Hung. Bởi vì theo thỏa thuận của các đương sự thì những cổ đông này không được mời họp và biểu quyết theo số vốn góp đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác nhận, trong khi những cổ đông có tên trong Giấy phép đầu tư năm 2009 nhưng thực tế không góp vốn hoặc góp vốn không đủ lại được mời họp và biểu quyết theo danh sách và tỉ lệ vốn góp được ghi trong Giấy phép đầu tư năm 2009.
