Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí đề cập tới vụ Việt Á khi trả lời chất vấn

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 21, chiều 20-3, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực kiểm sát.

Đặt câu hỏi tại phiên chất vấn với Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao (VKSND) Lê Minh Trí, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho biết thời gian qua có một số cán bộ trong quá trình thực thi nhiệm vụ, bên cạnh những việc làm được có tính đột phá và không có yếu tố vụ lợi thì có những việc làm còn sai sót, thậm chí vi phạm pháp luật. Đại biểu Hoa đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cho biết quan điểm và các giải pháp để vừa thực hiện tốt nhiệm vụ, không bỏ lọt tội phạm, xử lý nghiêm tội phạm tham nhũng, đồng thời bảo đảm thực hiện đúng chủ trương của Đảng về bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung?.

Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao Lê Minh Trí trả lời chất vấn

Trả lời câu hỏi này, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cho biết vấn đề này ông đã trăn trở, suy nghĩ và phát biểu tại một số hội nghị khác nhau. Bản thân ông và ngành kiểm sát xác định vẫn quyết tâm cao trong việc đấu tranh hiệu quả công tác với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực mà Đảng và nhân dân đang mong muốn.

Viện trưởng VKSND tối cao khẳng định phải xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu, chủ mưu, vụ lợi, chiếm đoạt, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Việc xử lý nghiêm khắc càng răn đe tốt. Tuy nhiên, có vấn đề đặt ra, qua thực tiễn các vụ án, việc áp dụng pháp luật có những trường hợp thực hiện theo mệnh lệnh của cấp trên hoặc cấp trên gợi ý nên cấp dưới phải chấp hành. Hay cấp dưới tham mưu song không đúng, không đầy đủ nhưng không kiểm soát được, quyết sai hoặc có yếu tố rủi ro, bất cập, ngoài dự kiến, bất khả kháng.

Với những yếu tố đó, theo ông Lê Minh Trí, khi họ chủ động, khắc phục hoàn toàn hậu quả hay thấy sai đã sửa, hợp tác, giúp điều tra để điều tra làm rõ các vụ án nhưng nếu áp dụng miễn, giảm, tha thì với luật hiện hành là có vướng.

Viện trưởng VKSND tối cao dẫn điều 8 của Bộ Luật Hình sự nêu khi tính chất nguy hiểm xã hội không đáng kể nhưng "không đáng kể" thì không có định lượng nên rất khó. Với điều 29 của luật này, có những điều khoản miễn, có thể miễn nhưng có điều kiện. Song với giai đoạn đất nước phát triển những lỗi mang tính vô ý, không có chủ đích chiếm đoạt, vụ lợi thì với những điều khoản luật hiện hành cần rà soát, sửa điều luật cụ thể liên quan "hậu quả không lớn nhưng vẫn bị xử lý hình sự".

Dẫn lại một số vụ án lớn như vụ Việt Á, Viện trưởng Lê Minh Trí cho biết cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án ngồi lại với nhau nghiên cứu đề xuất cấp thẩm quyền có chủ trương về chính sách hình sự phân hóa thành 3 loại: một loại xử lý nghiêm, một loại giảm và một loại không xử lý hình sự, chỉ xử lý về Đảng, hành chính.

Tuy nhiên, Viện trưởng VKSND tối cao cho rằng đó là với từng vụ án cụ thể, với tính đặc biệt nghiêm trọng, nhiều đối tượng, các cơ quan chức năng tham mưu đề xuất như vậy, còn tổng thể áp dụng cho các vụ án trên toàn quốc thì chưa có.

Nhưng áp dụng điều 29 của Bộ Luật Hình sự hiện nay nếu vận dụng mới làm được, còn áp dụng, đối chiếu với pháp luật là sai nên không làm được. "Vận dụng thì nhiệm kỳ này có thể được chứ nhiệm kỳ sau không biết có được hay không?"- ông Lê Minh Trí trăn trở.

Ông Lê Minh Trí cho biết vừa rồi ông có kiến nghị với Thường trực Ban Bí thư, nay là Chủ tịch nước về việc Quy định số 69-QĐ/TW có nói khi chấp hành mệnh lệnh cấp trên mà làm sai thì không kỷ luật. "Nhưng phải cụ thể hóa bằng luật pháp. Nếu Đảng không kỷ luật nhưng hành vi cụ thể là vi phạm pháp luật cộng với gây ra hậu quả thì vướng" - ông Lê Minh Trí nói.

Như phương án xử lý vụ án Việt Á là vận dụng pháp luật và xin chủ trương, chứ không áp dụng pháp luật được. Đây là việc lớn phải đồng bộ chủ trương, chính sách pháp luật, hình sự để điều chỉnh

Dẫn điều 219 Bộ Luật Hình sự 2015 (tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí), hoặc điều 360 (tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng), chỉ gây thiệt hại 100 triệu đồng đã khởi tố hình sự, Viện trưởng VKSND tối cao đề nghị cần xem xét lại, bởi mức này áp dụng từ năm 1999. Bây giờ sửa luật rồi nhưng mức xác định vẫn là 100 triệu đồng. Trong tình hình hiện nay, như vậy không phù hợp.

Văn Duẩn