Việt Nam 2021-2025: Vượt sóng gió, đặt nền móng cho tăng trưởng hai con số

Tiến bộ xã hội nâng sức chống chịu của nền kinh tế

Phát biểu tại tọa đàm “Kinh tế - xã hội Việt Nam 2021-2025: Chống chịu và bứt phá” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ vừa tổ chức, Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu nhấn mạnh, so với trước đây, nền kinh tế Việt Nam hiện có sức chống chịu mạnh mẽ hơn trước các biến động bên ngoài. Nội lực kinh tế đã được cải thiện đáng kể, với GDP bình quân giai đoạn 2021-2025 dự kiến đạt 6,3%, cao hơn giai đoạn trước, trong bối cảnh phải đối mặt nhiều thách thức toàn cầu. Đồng thời, quy mô nền kinh tế và các chỉ số vĩ mô tăng trưởng tích cực, GDP từ 364 tỷ USD lên khoảng 510 tỷ USD, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu và thặng dư thương mại cải thiện rõ rệt, dự trữ ngoại hối duy trì ổn định.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu nêu ví dụ các cú sốc mà Việt Nam đã vượt qua, bao gồm đại dịch COVID-19, làn sóng chuyển dịch đầu tư khiến nhiều doanh nghiệp cân nhắc rút vốn về nước, các chính sách thuế quan thương mại của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump. “Trước những thách thức này, Việt Nam đã phản ứng nhanh với các biện pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, ngoại giao vaccine, triển khai chương trình phục hồi kinh tế và duy trì xuất khẩu. Kết quả, thương mại với Mỹ vẫn đạt 112 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm, cho thấy khả năng ứng phó linh hoạt với cú sốc toàn cầu”, ông Phan Đức Hiếu cho biết.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam bổ sung rằng, tiến bộ xã hội cũng minh chứng cho sức chống chịu của nền kinh tế. Việt Nam đã giảm tỷ lệ nghèo từ 9% xuống 4% giai đoạn 2016-2022, bảo hiểm y tế phủ 94% dân số, tỷ lệ nhập học từ mầm non đến trung học tăng mạnh, cơ sở hạ tầng từ y tế, giáo dục đến cộng đồng được nâng cấp, giúp tiếp cận kinh tế và xã hội cho cả các vùng sâu vùng xa.

Tuy nhiên, bà Khalidi lưu ý vẫn tồn tại bất bình đẳng, như khoảng cách nông thôn với thành thị, giữa các dân tộc thiểu số và người Kinh, cùng vấn đề bình đẳng giới trong lãnh đạo địa phương. Thách thức môi trường và biến đổi khí hậu cũng cần ứng phó kịp thời, bởi tác động mỗi năm có thể gây thiệt hại hàng tỷ USD.

Bà nhấn mạnh các trọng tâm để Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững: thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh, đầu tư vào con người và giảm bất bình đẳng, duy trì cải cách thể chế, tăng cường phối hợp giữa các bộ ngành, khu vực công-tư và xã hội dân sự, xây dựng liên minh hỗ trợ khát vọng phát triển của Việt Nam.

Các đại biểu tham gia tọa đàm

Bứt phá hướng tới tăng trưởng hai con số

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong nhiều năm liên tiếp. Đây là chỉ tiêu tham vọng nhưng có thể đạt được nếu đi kèm cải cách đồng bộ và nền tảng vững chắc.

GS.TS. Vũ Minh Khương nhấn mạnh, tăng trưởng bền vững là hệ quả của nỗ lực cải cách. Ông cảnh báo: “Việc chạy theo con số tăng trưởng mà hy sinh nền tảng thể chế sẽ không mang lại hiệu quả lâu dài. Nhiều ngành công nghiệp có thể đạt 15-20% tăng trưởng giai đoạn đầu nếu được hỗ trợ chiến lược dài hạn”. Theo ông, cơ hội lớn nhất thường ẩn trong thách thức, việc tìm ra cơ hội thực chất mới mang lại bước tiến vượt bậc.

3 thách thức lớn được GS.TS. Vũ Minh Khương đưa ra gồm thể chế, toàn cầu hóa và nguồn nhân lực. Về cải cách thể chế, GS.TS. Vũ Minh Khương nhấn mạnh, cần xây dựng luật pháp, chính sách khả thi, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, thử nghiệm trước khi áp dụng. Với toàn cầu hóa, tăng xuất khẩu đơn thuần chưa đủ, quan trọng là nâng cao giá trị gia tăng trên mỗi USD xuất khẩu, chọn đối tác quốc tế chiến lược và khai thác triệt để các thị trường lớn như Trung Quốc. Nguồn nhân lực, đặc biệt năng lực sáng tạo còn hạn chế, cần được thúc đẩy bằng khu thương mại, nghiên cứu tại các thành phố lớn, ưu đãi doanh nghiệp và trường đại học quốc tế, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Bà Ramla Khalidi bổ sung các yếu tố then chốt cho tăng trưởng hai con số, bao gồm việc nâng cao năng suất lao động, tăng giá trị gia tăng xuất khẩu để tham gia sâu hơn chuỗi giá trị toàn cầu, chú trọng chất lượng FDI, chuẩn bị lực lượng lao động cho chuyển đổi số và năng lượng xanh.

Còn theo TS. Bùi Sĩ Lợi, tăng trưởng chỉ bền vững khi gắn với nền tảng xã hội vững chắc, lấy con người làm trung tâm, đảm bảo tiến bộ và công bằng xã hội. Vị chuyên gia cho rằng, tăng trưởng xanh, sáng tạo và nhân văn là xu thế tất yếu của kỷ nguyên mới, trong đó chất lượng nguồn nhân lực, công nghệ số và xã hội số quyết định sức bật của nền kinh tế. TS. Bùi Sĩ Lợi kỳ vọng Chính phủ chuyển từ tư duy quản lý sang kiến tạo, phát triển, đồng thời “làm hết mình, vì dân”, khơi dậy sức mạnh dân tộc, nâng khả năng đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Phùng Xuân