Việt Nam- Ấn Độ đưa hợp tác thương mại đi vào chiều sâu

Trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam, 10 quốc gia thành viên ASEAN đã ký Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) - hiệp định thương mại tự do thương mại lớn nhất thế giới.

Một phần lý do Việt Nam tìm cách đa dạng hóa thương mại và đầu tư là để giảm sự phụ thuộc kinh tế thương mại vào Trung Quốc. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 133 tỷ USD vào năm 2020. Trung Quốc cũng là nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu của Việt Nam với tổng vốn đầu tư 2,4 tỷ USD tính đến tháng 11/2020. Cùng với sự đa dạng hóa thương mại, đầu tư, Việt Nam khuyến khích Ấn Độ nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam và thúc đẩy đầu tư vào Việt Nam. Số liệu thương mại song phương của Việt Nam với Ấn Độ chỉ chiếm 11,1 tỷ đô la Mỹ trong năm tài chính 2020–2021 - nhỏ hơn 12 lần so với Trung Quốc. Nhập khẩu của Ấn Độ từ Việt Nam đã tăng từ 2,5 tỷ đôla Mỹ trong năm 2015–2016 lên 6,1 tỷ đô la Mỹ trong năm 2020–2021, nhưng tốc độ tăng trưởng khiêm tốn so với quan hệ thương mại với các nước ASEAN chính. Ngược lại, xuất khẩu của Ấn Độ sang Việt Nam không tăng trưởng ổn định trong 5 năm qua, chỉ đạt 5 tỷ USD trong giai đoạn 2020–2021.

Quy mô đầu tư của Ấn Độ vào Việt Nam kém hơn so với đầu tư từ Trung Quốc mà còn các nước châu Á khác như Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore. Chủ nghĩa bảo hộ cũng đang gia tăng ở Ấn Độ, cản trở triển vọng quan hệ kinh tế lớn hơn. Ấn Độ không tham gia CPTPP và đã rút khỏi RCEP vào phút chót do lo ngại về thâm hụt thương mại của nước này với các nước RCEP khác. Trong khi Ấn Độ đã thực hiện một số bước để thúc đẩy hội nhập kinh tế với các nước CLMV (Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam) thông qua các dự án như Hiệp định Kinh doanh Ấn Độ-CLMV và Sáng kiến Hợp tác Mekong-Ganga, quan hệ kinh tế nhìn chung vẫn còn nhiều dư địa để khai thác các tiềm năng. Để cạnh tranh tốt hơn với Trung Quốc trong khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ xem xét lại chính sách kinh tế đối với Việt Nam, cũng như Đông Nam Á. Ấn Độ đang bắt đầu bằng cách nhanh chóng theo dõi việc rà soát lại FTA ASEAN-Ấn Độ thông qua các cuộc đối thoại đa phương, do đó sẽ giúp che phủ khả năng tiếp cận thị trường không đồng đều của các thương nhân Ấn Độ đối với các nước ASEAN. Kể từ khi bắt đầu vào năm 2010, FTA ASEAN-Ấn Độ đã cho thấy ít kết quả do các bên chưa đạt được nhiều tích cực trong việc cắt giảm các hàng rào phi thuế quan, do đó việc cập nhật và rà soát Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Ấn Độ nhằm tăng cường gắn kết kinh tế với Ấn Độ.

Trong trường hợp Ấn Độ đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam, đây là điểm đến đầu tư đáng tin cậy cho các công ty Ấn Độ trong số các nước láng giềng phía đông. Ấn Độ phối hợp với Việt Nam để thúc đẩy đa dạng hóa viện trợ ở Đông Nam Á lục địa. Việt Nam không chỉ là đối tác chiến lược thân thiết của Ấn Độ mà còn là một quốc gia tầm trung tích cực trong ASEAN. Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiến bộ kinh tế-xã hội của Đông Nam Á lục địa thông qua các nền tảng ASEAN và Khu vực Tam giác Phát triển Campuchia-Lào-Việt Nam. Việt Nam cũng quan tâm đến việc thu hút các công ty ngoài khu vực trong khu vực sông Mekong để thúc đẩy tăng trưởng khu vực và đa dạng hóa kinh tế. Vì những lý do này, Việt Nam có thể đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa Ấn Độ và các nước CLMV trong lĩnh vực kết nối và hợp tác kinh tế.

Việt Dũng