Việt Nam: Bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân dẫn tới 77% số ca tử vong
Thanh thiếu niên (từ 10-24 tuổi) cũng là nhóm tuổi có nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm.
Ngày 21/12, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với tổ chức PATH tổ chức Hội nghị tổng kết dự án “Chương trình Sức khỏe thế hệ tương lai: cùng thanh thiếu niên ứng dụng dữ liệu và công nghệ tiên tiến trong giáo dục phòng, chống bệnh không lây nhiễm”.
Đây là chương trình giáo dục sức khỏe học đường đầu tiên có sử dụng công nghệ tiên tiến nhằm hướng đến giáo dục sớm và dự phòng “sát thủ thầm lặng” mang tên bệnh không lây nhiễm.
Ông Nguyễn Thanh Đề, Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất - Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Ông Nguyễn Thanh Đề, Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất - Bộ Giáo dục và Đào tạo, Phó trưởng ban điều phối dự án, bà Lê Thị Thu Hiền, Giám đốc chương trình Chăm sóc sức khỏe ban đầu của Tổ chức PATH tại Khu vực Đông Nam Á; lãnh đạo các Sở GDĐT, Phòng GDĐT, các trường của các tỉnh, thành phố tham gia dự án.
Nguy cơ bệnh không lây nhiễm với thanh thiếu niên
Ở Việt Nam, bệnh không lây nhiễm (KLN) là nguyên nhân dẫn tới 77% số ca tử vong. Thanh thiếu niên (từ 10-24 tuổi) cũng là nhóm tuổi có nguy cơ mắc các bệnh KLN (theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới năm 2020).
Giai đoạn đầu tuổi vị thành niên là thời điểm then chốt khi những tác động tiêu cực có thể gây ra những thói quen lâu dài và hậu quả bất lợi ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe, cuộc sống sau này. Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát đầu kỳ của dự án, có tới 85% thanh thiếu niên còn thiếu kiến thức về phòng, chống bệnh KLN. Bốn yếu tố nguy cơ chính có thể phát triển ở tuổi thanh thiếu niên và dẫn đến bệnh KLN ở tuổi trưởng thành là: (1) chế độ ăn uống không lành mạnh; (2) thiếu hoạt động thể lực; (3) sử dụng thuốc lá và (4) sử dụng đồ uống có cồn (theo báo cáo khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu tại Việt Nam 2019).
Ông Nguyễn Nho Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất – Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, dự án Chương trình Sức khỏe thế hệ tương lai tại Việt Nam được triển khai với mục tiêu Cải thiện sức khỏe của thanh thiếu niên thông qua việc kiểm soát và loại bỏ các hành vi nguy cơ liên quan tới bệnh không lây nhiễm.
Qua ba năm triển khai dự án (2021 đến 2023), đã có 15 trường trung học cơ sở và trung học phổ thông tại ba tỉnh thành phố Quảng Ninh, Đà Nẵng, Hải Phòng với hơn 24.000 học sinh và 1.000 giáo viên tham gia, tổng cộng có hơn 40.000 người (gồm học sinh, phụ huynh và cán bộ giáo viên nhà trường) được hưởng lợi từ dự án.
Mô hình giáo dục đột phá
Theo bà Lê Thị Thu Hiền, Giám đốc chương trình Chăm sóc sức khỏe ban đầu của Tổ chức PATH tại Khu vực Đông Nam Á: “Đây là cách tiếp cận hiện đại trên thế giới nhưng hoàn toàn phù hợp với chiến lược chuyển đổi số trong giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Chiến lược toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới về sức khỏe kỹ thuật số”.
Bà Lê Thị Thu Hiền, Giám đốc chương trình Chăm sóc sức khỏe ban đầu của Tổ chức PATH tại Khu vực Đông Nam Á.
Chương trình học bao gồm 11 bài học về phòng, chống bệnh KLN, trong đó có cả chủ đề sức khỏe tinh thần. Trước giờ học, các em học sinh cùng cha mẹ tìm hiểu kiến thức qua các bài đọc sinh động trên ứng dụng, cha mẹ còn có thể đồng hành cùng con thông qua việc theo dõi chỉ số sức khỏe và cùng con lập kế hoạch thay đổi bản thân. Thông qua ứng dụng, các nhà quản lý giáo dục, nhà trường và thầy cô cũng có thể dễ dàng theo dõi chương trình để có những hỗ trợ và điều chỉnh kịp thời.
Cũng theo đại diện Bộ GD-ĐT, đây là chương trình đầu tiên được Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Tổ chức PATH triển khai, áp dụng công nghệ tiên tiến trong công tác truyền thông, giáo dục cho học sinh sinh viên và đã thu hút được không chỉ học sinh tham gia vào các hoạt động truyền thông giáo dục mà cả giáo viên, cán bộ quản lý và cả cha mẹ học sinh cũng cùng tham gia vào dự án này.
Ngoài ra, các trường cũng đã tổ chức nhiều hình thức truyền thông đổi mới, do chính các em học sinh tham gia tổ chức, tuyên truyền, giúp các em có cơ hội tìm hiểu thêm kiến thức, từng bước thay đổi nhận thức và thực hành các hành vi sống lành mạnh như: 180 buổi truyền thông dưới cờ, 30 sự kiện thể thao, 15 cuộc thi sáng tạo sản phẩm truyền thông cấp trường và 3 cuộc thi cấp tỉnh với chủ đề dự phòng bệnh không lây nhiễm.
Ông Nguyễn Thanh Đề, Vụ trưởng Giáo dục thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, với sự quan tâm chỉ đạo của Ban điều phối dự án cấp trung ương và địa phương, hỗ trợ nhiệt tình của thành viên Tổ chức PATH đã giúp học sinh, giáo viên có thêm nhiều kiến thức, nhận thức về sức khỏe, nhiều thói quen lành mạnh của học sinh được hình thành, phát triển và vận dụng tốt vào cuộc sống thực tế. Từ kết quả khảo sát cuối kì cho thấy, mức độ hiểu biết của học sinh về bệnh không lây nhiễm tăng lên đáng kể, tỷ lệ học sinh có đầy đủ kiến thức về bệnh KLN, hành vi nguy cơ và cách dự phòng bệnh KLN đạt khoảng 90%; tỷ lệ thay đổi các hành vi nguy cơ của học sinh sau khi tham gia dự án là 25%.
Tuy nhiên, để tích cực duy trì, mở rộng hiệu quả triển khai hoạt động dự án, rất cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp quản lý giáo dục, nhà trường và gia đình.
