Việt Nam cần nhanh chóng đa dạng ngành hàng và thị trường xuất khẩu

Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu Thị trường và Kinh tế Toàn cầu, ngân hàng UOB đã chia sẻ về triển vọng kinh tế và các biện pháp Việt Nam cần làm để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm thiểu tác động tiêu cực từ các cú sốc toàn cầu.

Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào thương mại đối ngoại, với độ mở thương mại chiếm 162% GDP, khiến Việt Nam trở thành quốc gia phụ thuộc vào thương mại nhiều thứ ba trong ASEAN. Để giảm thiểu rủi ro này, việc đa dạng hóa thị trường và ngành hàng xuất khẩu là vô cùng cần thiết Ảnh: Chính Phủ

Cẩn trọng với các thay đổi về thương mại sau cuộc bầu cử Mỹ

Tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 6,4% so với cùng kỳ năm trước trong nửa đầu năm 2024, chủ yếu nhờ vào các ngành sản xuất, công nghiệp và dịch vụ. Tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2024 ước tính đạt trên 6% và triển vọng của các năm sau còn tốt hơn nữa. Sự lạc quan này dựa trên hiệu suất mạnh mẽ của các ngành như sản xuất, điện tử, đồ nội thất và ô tô. Chỉ số PMI của Việt Nam hiện đang cao nhất châu Á và không ngừng gia tăng.

Ông Suan nhấn mạnh đến sự gia tăng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử và điện thoại di động. Chu kỳ bán dẫn đang phục hồi nhờ những tiến bộ của AI và nhu cầu về thiết bị điện tử tăng. Dân số đông của Việt Nam cũng góp phần vào động lực kinh tế này. Công nghiệp và dịch vụ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng của đất nước.

Số liệu của ngân hàng UOB cho thấy thương mại Việt Nam năm 2024 phục hồi đáng kể, đặc biệt là xuất khẩu và nhập khẩu, vượt qua mức giảm trong năm 2023. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong bảy tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã tạo ra 58 tỉ USD thặng dư thương mại với Mỹ, tăng đáng kể so với mức 45 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2023.

Bất chấp triển vọng tích cực này, vẫn có những lo ngại về sự phụ thuộc lớn của Việt Nam vào Hoa Kỳ và Trung Quốc về thương mại, điều mà các nhà hoạch định chính sách cần cân nhắc trước những xu hướng toàn cầu đang liên tục tiến triển, chuyên gia ngân hàng UOB nhấn mạnh.

Hiện đang tồn tại lo ngại về những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến quan hệ thương mại Mỹ-Việt Nam, đặc biệt là với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới và khả năng hành động liên quan đến thặng dư thương mại lớn của Việt Nam.

Ngoài ra, thặng dư thương mại của Việt Nam có thể bị giám sát chặt chẽ theo tiêu chí thao túng tiền tệ của Bộ Tài chính Mỹ. Để giảm thiểu những rủi ro này, Việt Nam có thể đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, mở rộng ra ngoài thị trường Mỹ sang các khu vực khác như Trung Đông, Ấn Độ và các nước châu Á lân cận.

Cần nhanh chóng đa dạng hóa ngành hàng và thị trường xuất khẩu

Điểm mạnh của Việt Nam nằm ở khả năng cạnh tranh trong các ngành điện tử và điện, nhưng có một rủi ro do quá phụ thuộc vào ngành này. Để giảm thiểu điều này, Việt Nam nên đa dạng hóa xuất khẩu bằng cách mở rộng các ngành truyền thống như dệt may, giày dép, sản phẩm gỗ, thủy sản và nông nghiệp.

Đáng chú ý, xuất khẩu nông sản như rau quả tăng 24% so với cùng kỳ năm trước và sản phẩm gỗ tăng 23% so với cùng kỳ năm trước trong 7 tháng đầu năm nay. Chính phủ có thể hỗ trợ thêm cho các ngành này bằng cách đảm bảo đất đai sẵn có và đào tạo lao động phù hợp, giúp Việt Nam quản lý rủi ro và duy trì tăng trưởng đa dạng trên nhiều ngành khác nhau.

Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào thương mại đối ngoại, với độ mở thương mại chiếm 162% GDP, khiến Việt Nam trở thành quốc gia phụ thuộc vào thương mại nhiều thứ ba trong ASEAN. Sự phụ thuộc này có nghĩa là Việt Nam được hưởng lợi đáng kể khi nhu cầu toàn cầu mạnh, nhưng sẽ chịu thiệt hại nhiều hơn trong bối cảnh suy thoái toàn cầu, như đã thấy vào năm 2023. Để giảm thiểu rủi ro này, việc đa dạng hóa thị trường và ngành hàng xuất khẩu là vô cùng cần thiết, theo chuyên gia ngân hàng UOB.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam vẫn mạnh mẽ, với hai năm liên tiếp đạt mức cao kỷ lục. Chỉ riêng trong bảy tháng đầu năm nay, Việt Nam đã thu hút 13 tỉ đô la FDI thực hiện, với nguồn đầu tư mạnh mẽ từ các quốc gia như Singapore, Trung Quốc, Hồng Kông và Nhật Bản. Xu hướng tích cực này cho thấy sự tin tưởng liên tục của nhà đầu tư và doanh nghiệp vào khả năng cạnh tranh và tiềm năng của Việt Nam, chuyên gia UOB phân tích.

Trong một nghiên cứu gần đây, ngân hàng HSBC phân tích một lợi thế quan trọng của môi trường đầu tư Việt Nam chính là sự hỗ trợ tích cực từ phía chính phủ thông qua hệ thống thuế. Việt Nam có vị thế cạnh tranh so với các quốc gia khác nhờ mức thuế thu nhập doanh nghiệp theo luật định 20%. Một số doanh nghiệp có thể tận dụng các đợt miễn và giảm thuế kéo dài để giảm thêm mức thuế suất thực tế phải chịu.

Ngoài ra, phân tích của HSBC cũng cho thấy Việt Nam đã đạt được tiến độ đáng kể trong việc thiết lập những thỏa thuận kinh tế khác nhau với các đối tác thương mại, như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Nhờ vậy, những bước tiến này đã hỗ trợ và tạo điều kiện cho đầu tư nước ngoài, giúp Việt Nam trở nên ngày càng cởi mở hơn với FDI, theo OECD.

NGỌC DIỆP