Việt Nam chế tạo thành công bộ KIT chẩn đoán virus SARS-CoV-2

Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19, ngay từ khi dịch khởi phát, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đề nghị các nhà khoa học tập trung nghiên cứu về dịch bệnh này. Đề xuất của các nhà khoa học của Viện Hàn lâm tập trung vào 4 hướng chính là: Giải trình tự hệ gen của virus COVID-19, tìm hiểu về cấu trúc và đặc điểm hệ gen của chủng virus lây nhiễm trên các bệnh nhân người Việt Nam; xây dựng và chế tạo bộ KIT để phát hiện người nhiễm virus COVID-19; nghiên cứu sản xuất vắc xin phòng chống virus COVID-19; tìm kiếm, sàng lọc các hợp chất thiên nhiên có hoạt tính chống virus để điều trị người đã mắc bệnh.

Sau một thời gian tích cực thực hiện, nhóm nghiên cứu của PGS.TS. Đồng Văn Quyền và PGS.TS. Đinh Duy Kháng đã chế tạo thành công bộ KIT phát hiện Virus COVID-19. Bộ Kit phát hiện COVID-19 được phát triển dựa trên công nghệ Realtime RT-PCR trên cơ sở các bộ mồi và mẫu dò được thiết kế và chỉnh lý dựa trên các gen và vùng gen quan trọng của COVID-19 được phân lập tại Việt Nam mà nhóm nghiên cứu đã giải trình tự.

Nhóm các nhà khoa thảo luận trong quá trình nghiên cứu.

Theo PGS, TS Đồng Văn Quyền, dựa trên nền tảng kiến thức về sinh học phân tử và virus học, các nhà Khoa học của Viện đã hợp tác với các đơn vị trong nước như Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Y học dự phòng quân đội; kết nối với các Trung tâm quốc tế như CDC Trung Quốc, CDC USA, CDC Nhật Bản, WHO... để khai thác triệt để các thông tin về trình tự hệ gen của virus SARS-CoV-2 cũng như các kỹ thuật chẩn đoán virus SARS-CoV-2 để gấp rút nhân dòng và giải mã các gen và vùng gen quan trọng của virus SARS-CoV-2 phân lập ở Việt Nam. Những thông tin và kỹ thuật này là cơ sở cho việc phát triển Kit chẩn đoán virus SARS-CoV-2 tại Viện Công nghệ sinh học thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Vật liệu được sử dụng để phát triển Bộ Kit phát hiện là mẫu RNA đã được tách chiết từ virus COVID-19 gây bệnh cho bệnh nhân Việt Nam do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cung cấp, các gen cũng như các vùng gen được nhân dòng từ RNA của virus COVID-19 để làm mẫu chuẩn cho việc nghiên cứu và cung cấp các trình tự cho việc thiết kế các bộ mồi và mẫu dò; các mẫu RNA của một virus gây bệnh đường hô hấp ở người do Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Viện Y học dự phòng Quân đội cung cấp.

Bộ Kit chẩn đoán virus SARS-CoV-2 trong phòng thí nghiệm.

Bộ Kit phát hiện virus COVID-19 đã được thử nghiệm tại Viện Công nghệ sinh học. Sau thời gian kiểm tra, kiểm định chiều ngày 2-3-2020 Bộ KIT được công nhận kết quả ngoại kiểm bởi Viện Y học dự phòng quân đội, Bộ Quốc phòng. Kết quả kiểm định cho thấy Bộ Kit phát hiện virus COVID-19 của Viện Công nghệ sinh học có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đương với Bộ Kit realtime RT-PCR của Tổ chức y tế thế giới (WHO), cụ thể độ đặc hiệu là 100%. Độ nhạy là 5 copies/phản ứng. Thời gian của quy trình phát hiện là 80 phút từ khi nhận mẫu RNA của bệnh nhân.

Kết quả nghiên cứu đã khẳng định Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã làm chủ công nghệ hiện đại và hoàn toàn chủ động trong việc tạo Bộ Kit realtime RT-PCR dùng để phát hiện virus COVID-19 tại Việt Nam, không phụ thuộc vào việc nhập ngoại các bộ Kit. Trong thời gian tới, viện sẽ phối hợp với Viện Y học dự phòng quân đội sản xuất số lượng nhiều phục vụ yêu cầu xét nghiệm quy mô lớn.

Viện Công nghệ sinh học đã sẵn sàng phối hợp với các cơ quan chức năng khác để triển khai ứng dụng Kit phát hiện Virus COVID-19 góp phần đẩy lùi dịch bệnh. Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sẽ báo cáo bộ Y tế về kết quả này và chỉ đạo Viện Công nghệ sinh học trong việc sản xuất số lượng lớn các Kit phát hiện, quy trình sử dụng KIT hoặc tham gia xét nghiệm khi có yêu cầu.

Tin, ảnh: THU HIỀN - VĂN PHONG