Việt Nam có khả năng sản xuất chip AI cho xe hơi và smartphone
Tại Zalo AI Summit 2025, tiến sĩ Phạm Hy Hiếu khẳng định Việt Nam vẫn đứng trước cơ hội khổng lồ để trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị chip AI toàn cầu.
Trong kỷ nguyên AI, chip không chỉ là một linh kiện công nghệ, mà đã trở thành động lực kinh tế và cạnh tranh toàn cầu. Ngành công nghiệp bán dẫn hiện có giá trị lên tới hàng nghìn tỷ USD, đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế cho các nước lớn và quyết định vị thế cạnh tranh của các tập đoàn công nghệ hàng đầu. Việc vận hành các mô hình AI lớn như ChatGPT, Gemini, Claude… buộc phải dựa vào chip AI chuyên dụng, khiến các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Meta hay OpenAI đều nỗ lực tự chủ hạ tầng chip nhằm giảm chi phí và tăng khả năng kiểm soát công nghệ.
Làn sóng chip AI toàn cầu
Mở đầu bài chia sẻ tại Zalo AI Summit 2025, TS Phạm Hy Hiếu (hiện công tác tại OpenAI) nhấn mạnh rằng sự phát triển của phần cứng, đặc biệt là chip, chính là nền tảng cốt lõi thúc đẩy quá trình "AI hóa" diễn ra sâu rộng như hiện nay. Chip AI quyết định trực tiếp khả năng xây dựng các hệ thống AI mạnh mẽ, tốc độ cao và tiết kiệm năng lượng.
TS Phạm Hy Hiếu đã có bài chia sẻ xoay quanh chủ đề công nghệ chip AI tại sự kiện Zalo AI Summit 2025.
Ở cấp độ kỹ thuật, chip AI đảm nhiệm các phép tính cốt lõi của mô hình AI. Khoảng 80% khối lượng tính toán trong một mô hình AI là các phép nhân ma trận. Các con chip AI hiện đại đều có những thành phần chuyên dụng, tiêu biểu như Tensor Core của Nvidia, được thiết kế tối ưu cho tác vụ này, trở thành “trái tim” của mọi hệ thống AI.
Bên cạnh đó, sự tiến bộ của phần cứng còn giúp AI được triển khai trong những hệ thống ngày càng phức tạp, không chỉ trên máy chủ mà còn trên các thiết bị biên (edge devices), mở rộng phạm vi ứng dụng của AI ra ngoài trung tâm dữ liệu.
Tương lai Việt Nam trong kỷ nguyên AI
Dù ngành chip đòi hỏi vốn đầu tư lớn, TS Phạm Hy Hiếu cho rằng Việt Nam không nhất thiết phải cần đến hàng trăm tỷ USD mới có thể nhập cuộc. Thay vào đó, cơ hội nằm ở những phân khúc đặc thù, nơi sự sáng tạo và tối ưu đóng vai trò quyết định.
Khi AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày, "xu hướng của thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ từ tập trung vào chip huấn luyện (training chips) sang chip phục vụ (inference chips)", TS Hiếu nhận định. Trong khi chip huấn luyện đòi hỏi hạ tầng siêu lớn, vốn đầu tư khổng lồ và sự thống trị của các “ông lớn”, thì chip phục vụ lại tập trung vào các bài toán hoàn toàn khác: Tiêu thụ điện năng thấp, tối ưu cho từng kịch bản ứng dụng và có khả năng triển khai ở quy mô hàng triệu thiết bị.
Một hướng đi tiềm năng cho Việt Nam là phát triển các nền tảng chip phục vụ (inference chips) được đặc biệt hóa, tập trung vào các kịch bản sử dụng với nguồn năng lượng rất hạn chế. Các lĩnh vực tiềm năng bao gồm chip cho thiết bị biên như phục vụ xe hơi, laptop, điện thoại thông minh, đồng hồ thông minh, thậm chí là các loại chip siêu nhỏ có thể cấy ghép vào cơ thể người (biological agents). Chi phí phát triển các dòng chip đặc biệt hóa này "dễ thở" hơn nhiều so với việc chạy đua xây dựng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), giúp các doanh nghiệp Việt dễ dàng tiếp cận hơn.
Xu hướng này đang diễn ra rất rõ nét trên thế giới. Apple đưa AI trực tiếp lên iPhone và MacBook thông qua Neural Engine. Các hãng xe điện tích hợp AI để hỗ trợ lái, nhận diện hình ảnh, xử lý cảm biến ngay trên xe. Smartphone, đồng hồ thông minh, thiết bị IoT đều trở thành “điểm đến” mới của chip AI.
Việt Nam có thể phát triển các nền tảng chip AI phục vụ cho smartphone, xe hơi, đồng hồ thông minh....
TS Hiếu cũng nhấn mạnh rằng phần cứng sẽ chỉ là “miếng silicon vô hồn” nếu thiếu đi phần mềm điều khiển và tối ưu. Đây chính là cơ hội để người Việt tạo ra giá trị vượt trội. Thực tế, Việt Nam và cộng đồng người Việt toàn cầu đã có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực phần mềm chạy trên chip, thông qua các nghiên cứu sáng tạo đòi hỏi trí tuệ, đam mê và sự dấn thân nhiều hơn là vốn đầu tư lớn.
“Tương lai của ngành chip AI và vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu nằm trong tay những con người có suy nghĩ sáng tạo, dám nhìn thấy cơ hội, dám dấn thân bước vào những cái thách thức và theo đuổi con đường dài hạn trong lĩnh vực công nghệ lõi này”, TS Hiếu khẳng định.
Chia sẻ của tiến sĩ Phạm Hy Hiếu không chỉ là một dự báo lạc quan, mà còn là một lộ trình thực tế cho ngành bán dẫn Việt Nam. Khi trí tuệ Việt được thổi hồn vào những miếng silicon, giấc mơ về một quốc gia tự chủ hạ tầng AI sẽ không còn là điều xa vời, mà là một thực tế đang dần hình thành từ chính sự dấn thân và sáng tạo của ngày hôm nay.
