Việt Nam có tốc độ gia tăng béo phì cao nhất khu vực Đông Nam Á

Béo phì nhưng cơ thể suy kiệt, lười vận động.

Theo thống kê, tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tại Việt Nam đã tăng từ 8,5% lên khoảng 19%, trong khi con số này ở người trưởng thành là khoảng 25%.

Những số liệu này đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia có tốc độ gia tăng béo phì nhanh nhất khu vực Đông Nam Á.

Tại Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ V với chủ đề “Cập nhật dinh dưỡng cho người béo phì/suy giảm khối cơ - Ứng dụng trong lâm sàng giúp nâng cao hiệu quả điều trị", BS.CKII Phạm Thanh Việt – Phó Giám đốc phụ trách Quản lý điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy, nhấn mạnh một thực tế đáng báo động, lần đầu tiên trong lịch sử, tỷ lệ trẻ em béo phì đã vượt qua tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng.

Cuộc chiến giảm cân cho con của người mẹ thành phố

Sự chuyển dịch mô hình bệnh tật này không chỉ là những con số trên giấy tờ, mà đang hiện hữu trong từng gia đình, trường học, tạo nên những áp lực vô hình lên thế hệ tương lai và gánh nặng thực sự lên hệ thống y tế.

Chị N.T.H (37 tuổi, phường Vườn Lài, TPHCM) chưa bao giờ nghĩ rằng sự "bụ bẫm" đáng yêu ngày nào của cậu con trai 10 tuổi lại trở thành nỗi ám ảnh y tế của cả gia đình. Hồi nhỏ cháu ăn tốt, ngủ tốt, ai nhìn cũng khen mát tay nuôi con. Nhưng đến năm lớp 4, cân nặng của cháu bắt đầu tăng mất kiểm soát.

Hiện tại, dù mới học lớp 5 nhưng con trai chị H. nặng gần 62kg, chỉ số BMI vượt xa ngưỡng an toàn. Điều đáng lo ngại không chỉ nằm ở ngoại hình quá khổ khiến cháu tự ti, ngại tham gia các hoạt động thể chất ở trường, mà là những dấu hiệu sức khỏe đi kèm.

“Cháu thường xuyên than mệt khi leo cầu thang, giấc ngủ chập chờn và có dấu hiệu ngưng thở khi ngủ - một biến chứng điển hình của béo phì chèn ép đường thở”, chị H. cho hay.

Trường hợp của con chị H. không phải là cá biệt tại các đô thị lớn như TPHCM hay Hà Nội. Áp lực học tập, thói quen tiêu thụ thức ăn nhanh, nước ngọt có ga và lối sống tĩnh tại, ít vận động đang bủa vây trẻ em thành thị.

Thức ăn nhanh có thể dẫn đến lượng calo dư thừa và làm tăng nguy cơ béo phì.

Nhiều phụ huynh, giống như chị H., ban đầu thường chủ quan cho rằng con sẽ "tự gầy đi khi trổ mã" ở tuổi dậy thì. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng cho thấy, béo phì ở trẻ em là tiền đề vững chắc cho béo phì ở tuổi trưởng thành, kéo theo hàng loạt hệ lụy sớm như rối loạn mỡ máu, tiểu đường tuýp 2 và các vấn đề về xương khớp ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Nghịch lý béo phì nhưng suy kiệt

Liên quan đến vấn đề này, TS.BS Lưu Ngân Tâm – Chủ tịch Hội nuôi dưỡng đường tĩnh mạch và đường tiêu hóa Việt Nam (VietSPEN), Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Chợ Rẫy phân tích, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, béo phì đang trở thành một gánh nặng mới. Hiện nay, béo phì đã được định danh trong Hệ thống phân loại bệnh tật quốc tế (do WHO ban hành) như một bệnh lý, bởi nó đi kèm nhiều rối loạn chuyển hóa và là nguyên nhân của nhiều bệnh mạn tính khác.

Thực tế, việc kiểm soát béo phì đang ngày càng khó khăn, hiệu quả điều trị chưa thực sự cao cũng khiến người bệnh dễ phát sinh biến chứng và phải nhập viện. Điều này đặt ra vấn đề là người béo phì liệu có thực sự đủ dinh dưỡng hay không?

Theo BS Tâm, tình trạng suy giảm khối cơ ở nhóm bệnh nhân này thường bị che lấp, trong khi đây lại là yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả điều trị. Công tác đánh giá và chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh vẫn chưa thực sự được chú trọng đúng mức.

Liên quan đến vấn đề này, BS Việt cho biết, đơn vị có ban hành các quy định yêu cầu bác sĩ bắt buộc ghi nhận và chỉ định dinh dưỡng, nếu không sẽ không được phép tiếp tục thực hiện các chỉ định khác. Điều này nhằm khắc phục tình trạng tỷ lệ chỉ định dinh dưỡng hằng ngày vẫn khá thấp và nội dung liên quan đến dinh dưỡng trong danh mục điều trị hiện hành còn hạn chế.

“Đội ngũ nhân viên y tế sẽ nâng cao nhận thức về vai trò dinh dưỡng trong phác đồ điều trị, đặc biệt là đối với bệnh nhân béo phì kèm suy giảm khối cơ, từ đó cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe người bệnh trong tương lai”, BS Việt nhấn mạnh.

Lâm Ngọc