Việt Nam - Hàn Quốc tăng cường hợp tác y tế từ xa và chuyển đổi số

Đây là sự kiện quan trọng do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp cùng Tổ chức Chăm sóc Sức khỏe Quốc tế Hàn Quốc (KOFIH) và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức. Hội thảo tập trung thảo luận các vấn đề cốt lõi, mang tính chiến lược trong việc xây dựng hệ thống y tế số hiện đại: từ chuẩn hóa dữ liệu, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, đến ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong chăm sóc sức khỏe.

Tham dự Hội thảo có GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia; bà Francesca Nardini, Phó Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam; bà Kyungnam Ryu, Trưởng Đại diện KOFIH tại Việt Nam; Giáo sư Kang Jeo Hoen cùng các chuyên gia đến từ Bệnh viện Kangbuk Samsung (Hàn Quốc); đại diện các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế, và lãnh đạo Sở Y tế của 12 tỉnh trọng điểm được UNDP hỗ trợ triển khai y tế từ xa.

GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu khai mạc. Ảnh: Mai Hoa

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, tại Việt Nam, y tế từ xa đã vượt khỏi vai trò là giải pháp tình thế trong giai đoạn đại dịch COVID-19, trở thành một cấu phần chiến lược trong tổ chức hệ thống y tế hiện đại.

Từ hơn một nghìn điểm cầu được thiết lập trước đây, mô hình khám chữa bệnh từ xa đã được duy trì, mở rộng và đi vào chiều sâu, phục vụ hàng vạn lượt người dân mỗi năm, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa và nhóm yếu thế.

Cùng với việc triển khai trên thực tiễn, Việt Nam đã từng bước hoàn thiện khung pháp lý. Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 cùng các văn bản hướng dẫn đã tạo hành lang pháp lý cho hoạt động này, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc đưa công nghệ vào phục vụ quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân một cách công bằng và an toàn.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đồng thời thúc đẩy ba tiến trình lớn: Chuyển đổi số quốc gia (trong đó y tế là lĩnh vực ưu tiên), hoàn thiện thể chế cho các mô hình dịch vụ y tế mới, và hội nhập quốc tế sâu rộng. Các Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, đặc biệt là Nghị quyết số 72, đã tạo nền tảng chính trị vững chắc, đặt trọng tâm vào ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, biến y tế từ xa thành phương thức tổ chức lại dịch vụ y tế theo hướng lấy người bệnh làm trung tâm, rút ngắn khoảng cách địa lý và nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở.

Quang cảnh chương trình. Ảnh: Mai Hoa

Trong chương trình làm việc, các chuyên gia Việt Nam và Hàn Quốc đã tập trung thảo luận ba chủ đề chính:

Một là, chuẩn hóa và liên thông dữ liệu khám chữa bệnh: Chuẩn hóa dữ liệu là thách thức lớn nhất để y tế từ xa phát triển bền vững. Chuẩn hóa là quá trình thống nhất mô hình, thuật ngữ, và cấu trúc tài liệu, đảm bảo dữ liệu được thu thập, lưu trữ, và chia sẻ theo một chuẩn xác định.

Bộ Y tế đã công bố lộ trình chuẩn hóa thuật ngữ lâm sàng: Năm 2024: Thống nhất danh mục quy trình kỹ thuật theo Thông tư 24/2024/TT-BYT. Năm 2025: Ban hành Danh mục chẩn đoán, triệu chứng, phát hiện lâm sàng, Danh mục phẫu thuật, thủ thuật quốc tế , và Khung cấu trúc hồ sơ bệnh án theo chuẩn HL7 FHIR. Năm 2026: Ban hành Bộ danh mục chỉ định và kết quả cận lâm sàng (chuẩn hóa theo LOINC).

Các bộ chuẩn quốc tế được ưu tiên áp dụng bao gồm: Lâm sàng: ICD-10/11, SNOMED CT cho chẩn đoán, ICF cho đánh giá chức năng. Cận lâm sàng: LOINC cho chỉ số xét nghiệm, RADLEX cho chẩn đoán hình ảnh, ICD-O cho giải phẫu bệnh. Dược Lâm sàng: RxNorm và Phân loại ATC cho thuốc.

Về thực tiễn, tính đến thời điểm này, đã có 1.150 cơ sở khám chữa bệnh (trong đó có 903 bệnh viện) công bố triển khai bệnh án điện tử, chiếm 70% các cơ sở có giường bệnh. Đã có 31,6 triệu Sổ sức khỏe điện tử VNeID được kích hoạt và sử dụng (chiếm 29,4% dân số).

Hai là, an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Các đại biểu đã nêu lên những nguy cơ mất an toàn thông tin (ATTT) và bảo vệ dữ liệu cá nhân (DLCN) trong khám chữa bệnh từ xa tại Việt Nam.

Dữ liệu y tế thuộc nhóm Dữ liệu cá nhân nhạy cảm (Tình trạng sức khỏe và đời tư ghi trong hồ sơ bệnh án). Việc khám chữa bệnh từ xa làm tăng nguy cơ rò rỉ DLCN nhạy cảm (thông tin bệnh án, chẩn đoán, video tư vấn) do hệ thống yếu bảo mật hoặc lưu giữ trên thiết bị cá nhân; nghe lén, giả mạo phiên kết nối do đường truyền không mã hóa end-to-end; lộ thông tin khi tích hợp với bên thứ ba (AI chẩn đoán, cloud, IoMT) nếu không có thỏa thuận xử lý dữ liệu (DPA).

Giải pháp được đề xuất bao gồm: Về pháp lý - tổ chức: Tuân thủ nghiêm ngặt Nghị định 13/2023/NĐ-CP về BV DLCN, chuẩn hóa quy chế nội bộ về Telemedicine, và ký hợp đồng bảo vệ dữ liệu với các nhà cung cấp công nghệ. Về kỹ thuật: Mã hóa end-to-end cho mọi dữ liệu (video, hình ảnh, file), xác thực bác sĩ và bệnh nhân bằng CCCD gắn chip + OTP + Face ID, và xây dựng bộ tiêu chuẩn ATTT riêng cho Telehealth.

Ba là,ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong chăm sóc sức khỏe.

AI được xác định là công nghệ mang lại những lợi ích đột phá cho y tế từ xa, bao gồm chăm sóc cá nhân hóa, tối ưu hiệu suất công việc, và hỗ trợ ra quyết định lâm sàng.

Các ứng dụng AI trong khám chữa bệnh từ xa hiện tại gồm:Phân loại bệnh nhân ảo và Chatbot;Hệ thống Hỗ trợ Quyết định Lâm sàng (CDSS); Giám sát bệnh nhân từ xa (RPM); Kế hoạch điều trị cá nhân hóa.

Tuy nhiên, ứng dụng AI đang đối mặt với những thách thức lớn về dữ liệu, bao gồm khan hiếm dữ liệu chất lượng cao: Dữ liệu tồn tại chủ yếu ở dạng phi cấu trúc (hình ảnh, video, văn bản tự do), chưa thể sử dụng ngay để huấn luyện mô hình AI; thiếu chuẩn hóa dữ liệu tiếng Việt.

Chính vì vậy, định hướng quản lý AI của Bộ Y tế tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý, quy định về kiểm định, cấp phép và giám sát chất lượng AI rủi ro cao, tăng cường chất lượng dữ liệu y tế bằng cách sử dụng các bộ tiêu chuẩn quốc tế để xây dựng bộ dữ liệu chuẩn hóa, ban hành hướng dẫn đạo đức và quản lý AI, quy định mọi quyết định điều trị cuối cùng phải có sự giám sát và xác nhận của bác sĩ…

Hội thảo đã cung cấp một diễn đàn tri thức chuyên sâu và cởi mở giữa các chuyên gia, nhà quản lý Việt Nam và Hàn Quốc, góp phần định hình các chính sách và mô hình triển khai cụ thể, khả thi cho tương lai của y tế số tại Việt Nam.

Mai Hoa