Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò, trách nhiệm trong 'ngôi nhà chung' Liên hợp quốc

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú và các Trưởng đại diện các tổ chức của Liên hợp quốc tại Việt Nam ngày 18/9. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Từ ngày 21 đến 24/9, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80, kết hợp hoạt động song phương tại Hoa Kỳ.

Việc Chủ tịch nước Lương Cường tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao cho thấy sự ủng hộ chủ nghĩa đa phương và sự coi trọng của Việt Nam đối với Liên hợp quốc, khẳng định vai trò là thành viên tích cực, có trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80: “Gắn kết cùng nhau để tốt hơn”

Liên hợp quốc là tổ chức quốc tế đa phương đầu tiên, lớn nhất và có ảnh hưởng nhất tới đời sống quốc tế, chính thức được thành lập vào ngày 24/10/1945 với mục tiêu cao cả là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tạo môi trường ổn định bền vững để hợp tác và phát triển trên toàn thế giới.

Từ 51 quốc gia thành viên khi mới được thành lập, Liên hợp quốc hiện đã có 193 quốc gia thành viên và một hệ thống tổ chức toàn diện gồm 6 cơ quan chính, nhiều cơ quan phụ trợ, 20 tổ chức chuyên ngành và 5 Ủy ban kinh tế-xã hội đặt tại các khu vực, cùng hàng chục quỹ và chương trình, hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực, từ ngăn ngừa và giải quyết xung đột, giải trừ vũ khí, chống khủng bố, bảo vệ người tị nạn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, cho đến thúc đẩy dân chủ, quyền con người, bình đẳng giới...

Đại hội đồng Liên hợp quốc là một trong 6 cơ quan chính của Liên hợp quốc, là cơ quan thảo luận và hoạch định chính sách mang tính đại diện bao trùm nhất của Liên hợp quốc, bao gồm tất cả 193 quốc gia thành viên.

Vào tháng Chín hằng năm, các vị nguyên thủ và lãnh đạo các quốc gia thành viên Liên hợp quốc họp tại Trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Hoa Kỳ để bắt đầu phiên thảo luận của Khóa họp thường niên Đại hội đồng Liên hợp quốc.

Một phiên họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc. (Ảnh: Lê Hoàng/TTXVN)

Các thành viên Đại hội đồng đều bình đẳng, không phân biệt quốc gia lớn hay nhỏ, mỗi quốc gia thành viên đều được một phiếu bầu. Hằng năm, Đại hội đồng bầu ra Chủ tịch các Khóa họp thường niên với nhiệm kỳ 1 năm.

Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt khi đánh dấu mốc 80 năm thành lập Liên hợp quốc (1945-2025). Khóa họp Đại hội đồng Liên hợp quốc năm nay là dịp để cộng đồng quốc tế cùng nhìn lại những thành tựu và bài học kể từ khi Liên hợp quốc ra đời.

Không thể phủ nhận, trong suốt 80 năm qua, Liên hợp quốc đã nỗ lực không ngừng nghỉ để thực thi sứ mệnh gìn giữ hòa bình, an ninh và xây dựng một thế giới công bằng, tốt đẹp, thúc đẩy sự phát triển bền vững cho toàn nhân loại.

Liên hợp quốc đã phát huy vai trò to lớn của mình, nỗ lực không mệt mỏi để gìn giữ hòa bình, ngăn ngừa xung đột, chiến tranh; thực thi những chuẩn mực cốt lõi của quan hệ quốc tế trong Hiến chương Liên hợp quốc. Liên hợp quốc tích cực đóng vai trò trung gian hòa giải nhiều cuộc khủng hoảng quốc tế thông qua thương lượng, sáng kiến giải pháp hòa bình cho hàng trăm cuộc xung đột ở các khu vực, với phạm vi và quy mô ngày càng được mở rộng. Nhờ có sự can thiệp của Liên hợp quốc, nhiều cuộc xung đột đã được giải quyết.

Kể từ khi chính thức triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình vào năm 1948 đến nay, Liên hợp quốc đã triển khai 71 phái bộ với trên 2 triệu nhân viên; đã giúp giải quyết nhiều xung đột giữa các quốc gia, góp phần kiềm chế một số xung đột tiềm tàng có thể dẫn đến xung đột quân sự giữa các nước lớn, hỗ trợ chấm dứt một số cuộc nội chiến kéo dài, giúp gìn giữ hòa bình một số khu vực và thế giới.

Hiện Liên hợp quốc đang duy trì 11 phái bộ gìn giữ hòa bình và một số phái bộ chính trị đặc biệt, với gần 70.000 nhân viên từ 122/193 quốc gia thành viên. Các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đã chứng minh là một trong những công cụ hiệu quả nhất để cộng đồng quốc tế xử lý các cuộc xung đột phức tạp đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế.

Cũng trong 80 năm qua, hàng trăm điều ước quốc tế đa phương quan trọng trong nhiều lĩnh vực đã được ký kết, tạo khuôn khổ chung cho việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Những năm gần đây, Liên hợp quốc đạt được những thành tựu về hợp tác và phát triển toàn cầu, ký kết Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân, cải cách Hệ thống phát triển Liên hiệp quốc, thực hiện Mục tiêu thiên niên kỷ (MDG) 2015 và triển khai Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 2030; giải quyết các vấn đề toàn cầu về xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ phụ nữ, trẻ em, bảo đảm quyền con người, cải thiện y tế, văn hóa, giáo dục, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu…

Tuy đạt được nhiều thành tựu song không thể phủ nhận thực tế hiện nay, khi thế giới có nhiều biến chuyển phức tạp khiến chủ nghĩa đa phương và Liên hợp quốc đang đứng trước những thách thức to lớn cả bên trong và bên ngoài, trong đó trước mắt là khủng hoảng ngân sách và buộc Liên hợp quốc phải cải tổ để thích ứng.

Tỷ lệ thu ngân sách hàng năm của Liên hợp quốc chỉ đạt khoảng 50%, tính đến hết tháng 4/2025, ngân sách thường xuyên còn thiếu 1,7 tỷ USD, ngân sách cho các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc còn thiếu 2,7 tỷ USD…

Đứng trước những thách thức, tháng 3/2025 vừa qua, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã công bố khởi động Sáng kiến cải tổ Liên hợp quốc UN80 - một cải cách lớn đối với Liên hợp quốc vào dịp kỷ niệm 80 năm thành lập trong năm nay.

Sáng kiến UN80 tập trung vào 3 trọng tâm chính gồm: Nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua các biện pháp tiết kiệm chi phí, tinh gọn bộ máy và giảm chồng chéo; rà soát cách thức thực hiện nhiệm vụ được giao phó; điều chỉnh cơ cấu trong toàn bộ hệ thống Liên hợp quốc. Theo ông Guterres, thay đổi nêu trên không chỉ nâng cao hiệu suất, giải quyết tình trạng chồng chéo và sử dụng nguồn lực thiếu hiệu quả, mà còn tiết kiệm đáng kể ngân sách hoạt động...

Cải tổ hoạt động của Đại hội đồng có ý nghĩa quan trọng đối với hiệu quả hoạt động chung của Liên hợp quốc nhằm giúp nâng cao khả năng ứng phó của tổ chức đa phương này với các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng. Vì vậy, kỳ họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc lần này tiếp tục được kỳ vọng là nơi để các quốc gia tái khẳng định cam kết với chủ nghĩa đa phương, thúc đẩy cải cách Liên hợp quốc theo hướng nhanh nhạy, hiệu quả, minh bạch và đáp ứng tốt hơn nhu cầu toàn cầu.

Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80 (UNGA-80) đã chính thức khai mạc tại trụ sở Liên hợp quốc ở thành phố New York (Hoa Kỳ) vào ngày 9/9/2025 với chủ đề xuyên suốt là “Gắn kết cùng nhau để tốt hơn” (Better together).

Tâm điểm của UNGA-80 là Tuần lễ cấp cao diễn ra từ 23 đến 29/9/2025 với sự tham dự của nhiều nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ và quan chức cấp cao của 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc.

Hoạt động quan trọng nhất của Tuần lễ cấp cao là Phiên thảo luận chung cấp cao với chủ đề là “Chặng đường 80 năm cùng nhau và xa hơn nữa vì hòa bình, phát triển và con người”. Ngoài ra, còn có các phiên họp bên lề kỳ họp, từ khí hậu, y tế đến quyền phụ nữ và chuyển đổi số, cho thấy xu hướng hợp tác liên ngành, xuyên khu vực ngày càng được đề cao. Đây được xem là hướng đi tất yếu để hướng tới một tương lai an toàn và bền vững hơn cho toàn nhân loại.

Trước thềm khóa họp, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới biến các cam kết thành hành động khi tới New York tham dự Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80. Chủ tịch Đại hội đồng khóa 80 Annalena Baerbock thì nhấn mạnh, chỉ có hợp tác đa phương thực chất, dựa trên bình đẳng và tôn trọng luật pháp quốc tế, mới giúp ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu.

Việt Nam chủ động, tích cực, trách nhiệm trong các sứ mệnh cao cả của Liên hợp quốc

Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc vào ngày 20/9/1977, trở thành quốc gia thành viên thứ 149 của tổ chức này. Việc chính thức gia nhập tổ chức toàn cầu lớn nhất này đã mở ra chương mới trong quan hệ của Việt Nam với thế giới.

Sau gần 50 năm, quan hệ Việt Nam-Liên hợp quốc tiếp tục phát triển tích cực, ngày càng đi vào chiều sâu, không ngừng được củng cố và tăng cường.

Liên hợp quốc đã luôn đồng hành cùng Việt Nam từ giai đoạn tái thiết đất nước, phục hồi sau chiến tranh, đến thời kỳ phá thế bao vây cấm vận và từng bước hội nhập quốc tế.

Sự tham gia của Việt Nam tại Liên hợp quốc và sự hợp tác, hỗ trợ của các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam đã tạo ra những đòn bẩy và cung cấp nguồn lực quan trọng để Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới và mở ra cánh cửa hội nhập quốc tế.

Sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ với nhiều thành tựu nổi bật, được Liên hợp quốc và cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Việt Nam được đánh giá là hình mẫu thành công trong thực hiện các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ (MDGs) của thế giới, hoàn thành mục tiêu xóa đói giảm nghèo trước thời hạn 10 năm.

Việt Nam cũng luôn đi đầu trong triển khai sáng kiến Một Liên hợp quốc thống nhất hành động của các tổ chức Liên hợp quốc ở Việt Nam, tham gia tích cực vào các ưu tiên lớn của Liên hợp quốc về hòa bình, phát triển và bảo đảm quyền con người.

Tham gia vào Liên hợp quốc, Việt Nam cũng đã ghi những dấu ấn sâu đậm là một thành viên ngày càng chủ động, tích cực, đóng góp ngày càng thực chất, sâu rộng cả về ý tưởng, con người, nguồn lực trên tất cả các lĩnh vực hoạt động trụ cột của Liên hợp quốc về gìn giữ hòa bình, an ninh và hợp tác phát triển.

Đội Công binh số 2 lên đường thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Phái bộ UNISFA, khu vực Abyei (8/2023). (Ảnh: TTXVN phát)

Việt Nam đã và đang có những đóng góp ngày càng thực chất cả về ý tưởng, con người, nguồn lực tại các diễn đàn đa phương, đặc biệt là tại Liên hợp quốc, được lãnh đạo Liên hợp quốc, cộng đồng quốc tế tín nhiệm và đặt nhiều kỳ vọng.

Một trong những dấu ấn nổi bật nhất là việc Việt Nam hai lần trúng cử làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, vào các nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021.

Trong hai nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Việt Nam đã đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp cho các vấn đề toàn cầu, như sáng kiến Ngày quốc tế phòng, chống dịch bệnh 27/12; thành lập Nhóm bạn bè Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; giải quyết hậu quả bom mìn, bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong xung đột; thúc đẩy hợp tác giữa Liên hợp quốc và ASEAN…

Hiện Việt Nam đang đảm nhiệm nhiều trọng trách quốc tế như: thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025, Ủy ban Luật pháp quốc tế nhiệm kỳ 2023-2025, Hội đồng Chấp hành Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ nhiệm kỳ 2025-2027 và nhiều cơ quan điều hành của UNESCO…; tiếp tục tích cực ứng cử vào các vị trí tại nhiều cơ chế, tổ chức đa phương quan trọng như: Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026-2028, Tòa án quốc tế về Luật biển (ITLOS) nhiệm kỳ 2026-2035, Hội đồng Kinh tế-Xã hội của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2030-2032, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2032-2033, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 91 (tháng 9/2036-9/2037).

Việt Nam cũng tích cực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Kể từ năm 2014 đến hết năm 2024, Việt Nam đã triển khai gần 1.100 lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tại những khu vực xa xôi, như Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, Abyei (khu vực tranh chấp giữa Sudan và Nam Sudan) và trụ sở Liên hợp quốc; hỗ trợ thiết thực và gắn bó với người dân địa phương, thực sự trở thành “sứ giả hòa bình” ở mỗi địa bàn đóng quân, qua đó nâng cao hình ảnh, vị thế của lực lượng vũ trang Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Lễ đón Đội Công binh số 2 tại phái bộ UNISFA (Khu vực Abyei) hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trở về. (Ảnh: Trọng Đức/TTXVN)

Với những nỗ lực bền bỉ đóng góp vào các sứ mệnh cao cả của Liên hợp quốc thời gian qua, việc Chủ tịch nước Lương Cường tham dự phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80 (từ ngày 21 đến 24/9/2025) tiếp tục khẳng định những đóng góp của Việt Nam đối với tổ chức đa phương lớn nhất thế giới, đồng thời cho thấy sự chủ động, tích cực của Việt Nam trong tham gia giải quyết các vấn đề khu vực và thế giới.

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Dũng cho biết đây cũng là dịp để Việt Nam thể hiện quan điểm và chia sẻ kinh nghiệm phát triển, đóng góp các sáng kiến và giải pháp thiết thực cho các vấn đề chung của nhân loại như hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu…

Dự kiến, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ có bài phát biểu tại Phiên họp cấp cao, trong đó nhấn mạnh thông điệp lớn, xuyên suốt là “80 năm đồng hành vì hòa bình, hợp tác và phát triển-tôn vinh giá trị chung, chuyển đổi năng động vì tương lai bền vững."

Trước thềm chuyến đi, chiều 18/9, Chủ tịch nước Lương Cường đã có buổi tiếp bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc cùng các Trưởng đại diện các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam.

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Tại buổi tiếp, Chủ tịch nước nhấn mạnh Phiên thảo luận cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi Liên hợp quốc kỷ niệm 80 năm thành lập, Việt Nam vừa kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, cả Liên hợp quốc và Việt Nam đều đang nỗ lực cải tổ theo hướng tăng cường hiệu lực, hiệu quả, thích ứng với các yêu cầu của thời đại.

Tại buổi tiếp, Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh lập trường của Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa đa phương và vai trò trung tâm của Liên hợp quốc trong quản trị toàn cầu, nhấn mạnh Việt Nam sẽ tiếp tục có những hành động cụ thể đóng góp tích cực, có trách nhiệm vào các công việc chung của thế giới vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên toàn cầu.

Chủ tịch nước Lương Cường đề nghị phía Liên hợp quốc phối hợp chặt chẽ với Việt Nam để tổ chức thành công chuyến thăm chính thức của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres và Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội vào cuối tháng 10/2025 tới.

Về phần mình, bà Pauline Tamesis khẳng định Liên hợp quốc sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trong thực hiện các cam kết về phát triển bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng công bằng, thúc đẩy bình đẳng giới và hướng tới việc đạt được các mục tiêu chiến lược đã đề ra./.

(TTXVN/Vietnam+)