Việt Nam sẽ sớm có vắc-xin phòng COVID-19
Việt Nam đã phát triển thành công vắc-xin dự tuyển ngừa COVID-19, bước đầu cho kết quả tích cực khi thử nghiệm trên động vật.
Ông Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vắc-xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTEC, Bộ Y tế), vừa báo tin vui vắc-xin ngừa COVID-19 do đơn vị này nghiên cứu và sản xuất đang hướng tới giai đoạn thử nghiệm trên người, dự kiến đầu năm 2021 và sẽ hoàn thiện vào cuối năm.
Thử nghiệm thành công trên chuột
Trước đó, VABIOTEC đã có 2 đợt tiêm thử nghiệm vắc-xin dự tuyển trên chuột, trong đó 4/8 lô chuột được tiêm đáp ứng kháng thể cao. Kết quả này khẳng định vắc-xin COVID-19 "made in Vietnam" mà các nhà khoa học đang theo đuổi đi đúng hướng và đã cho kết quả bước đầu khi tạo được miễn dịch chống lại virus SARS-CoV-2 trên động vật thí nghiệm. Đây là cơ sở để phát triển thành vắc-xin hoàn chỉnh sử dụng trên người.
"Ước tính tối thiểu 4-5 tháng, tối đa là 9 tháng nữa, chúng tôi có thể thử nghiệm vắc-xin ngừa COVID-19 trên người. Sau đó, cần thêm 2-3 tháng tiếp để hoàn thành các giai đoạn sản xuất và có thể đưa vắc-xin ra sử dụng chính thức" - ông Đạt tự tin khẳng định.
Các nhà khoa học của VABIOTEC đang nghiên cứu vắc-vin ngừa COVID-19. Ảnh: Ngọc Dung
Với thử nghiệm thành công ngoài mong đợi, VABIOTEC đã vượt tiến độ 2 tháng của giai đoạn 1 dự án, cũng là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu sản xuất vắc-xin COVID-19. Ở giai đoạn tiếp theo, vắc-xin dự tuyển sẽ được phát triển thành vắc-xin hoàn chỉnh, ổn định và đủ tiêu chuẩn để sử dụng cho người. Nhóm nghiên cứu cũng sẽ xây dựng quy trình sản xuất thương mại để có thể đáp ứng quy mô sản xuất lên tới hàng triệu, thậm chí là hàng chục triệu liều.
Trước đó, vào tháng 2 vừa qua, các nhà khoa học của VABIOTEC hợp tác cùng các nhà khoa học của Đại học Bristol (Anh) nghiên cứu vắc-xin phòng dịch COVID-19 dựa trên công nghệ vector virus. Với vắc-xin này, Việt Nam không đặt mục tiêu dẫn đầu nhưng sẽ đón đầu nhờ kế thừa được các kinh nghiệm của thế giới ứng phó với loại virus rất mới SARS-CoV-2. "Để cho ra đời vắc-xin hoàn chỉnh cần 9-12 tháng nữa nhưng chúng tôi đang nỗ lực để rút ngắn thời gian này. Dù vậy, so với mức trung bình 10 năm của một vắc-xin bình thường, thời gian 18-24 tháng để phát triển được một vắc-xin đã là một thành tựu rất đáng kể" - bác sĩ Mạc Văn Trọng, thành viên nhóm nghiên cứu vắc-xin COVID-19, chia sẻ.
An toàn cho người tiêm
GS-TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, cho biết trên thế giới hiện có khoảng 70-80 nhà phát triển vắc-xin đang ở ngưỡng tương tự Việt Nam, tức là thử nghiệm trên chuột, trong đó có 8 công ty đã tiêm thử nghiệm song song trên người và động vật.
Theo GS Đặng Đức Anh, thế giới đang sử dụng 3 công nghệ sản xuất vắc-xin ngừa COVID-19. Đó là công nghệ sử dụng virus bất hoạt, công nghệ vector virus và công nghệ gien. Công nghệ sử dụng virus bất hoạt đang được Trung Quốc ứng dụng sản xuất vắc-xin và đang tiến hành thử nghiệm trên người ở giai đoạn ban đầu với kết quả có đáp ứng miễn dịch tương đối tốt. Tuy nhiên nếu ứng dụng công nghệ này, cơ sở vật chất để sản xuất vắc-xin cũng phải tương đương phòng an toàn sinh học cấp 3; nếu sản xuất đại trà sẽ khó đáp ứng trong giai đoạn hiện nay. Công nghệ gien đang được Mỹ, Anh sử dụng để sản xuất vắc-xin COVID-19. Còn ở Việt Nam, cùng với một số quốc gia khác, VABIOTEC đang sử dụng công nghệ sử dụng vector virus. "Đây là công nghệ mới, đa năng, cho hiệu suất sản xuất cao, không phụ thuộc vào việc nuôi cấy toàn thể tác nhân gây bệnh, phù hợp đối với các vắc-xin đại dịch" - GS Đức Anh khẳng định.
Theo ông Đỗ Tuấn Đạt, vắc-xin phòng virus SARS-CoV-2 của Việt Nam được phát triển theo công nghệ vector virus cũng là công nghệ hiện đại nhất hiện nay và an toàn cho người tiêm. Đây cũng là lần đầu tiên, một vắc-xin mới được phát triển trong thời gian ngắn như vậy. Thông thường, trước đây, để phát triển một vắc-xin cần thời gian 3-5 năm, mỗi khâu kéo dài hàng năm nhưng với công nghệ mới sử dụng vector virus, giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu, đánh giá, thử nghiệm. Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam bắt kịp nhịp với các nhà sản xuất quốc tế khi động vật được tiêm có kháng thể đáp ứng miễn dịch.
Dự án mang tính bước ngoặt cho lĩnh vực nghiên cứu vắc-xin lần này không chỉ dừng lại ở việc cho ra đời loại vắc-xin mà cả thế giới đang trông đợi, mà mục tiêu lớn hơn là giúp tăng tính chủ động về vắc-xin cho Việt Nam, nhất là các vắc-xin đại dịch. Nếu trong tương lai xuất hiện thêm chủng virus corona mới gây đại dịch ở người như biến thể SARS-CoV-2, với công nghệ sẵn có trong tay, chỉ cần "lắp ráp" phần gien của chủng virus mới vào là rất nhanh sẽ cho ra đời loại vắc-xin mới.
